Tekevler, Maden

Tekevler
—  Köy  —
Elazığ
Ülke	Türkiye
İl	Elâzığ
İlçe	Maden
Coğrafi bölge	Doğu Anadolu Bölgesi
Nüfus (2000)
- Toplam	377
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
İl alan kodu	0424
İl plaka kodu	23
Posta kodu	23400
İnternet sitesi: YerelNET sayfası

Tekevler, Elâzığ ilinin Maden ilçesine bağlı bir köydür. Tekevler köyü; Emeran, Pırnos, Zübe, Hellan(Xellan), Şemik ve Keleşan mezralarından oluşmaktadır. Köyün merkez mezrası Pırnos'tur. Tekevler, 40 derece doğu boylamı ile 38 derece kuzey enlemleri arasında yer alır. Doğu Anadolu bölgesinde olup Yukarı Fırat bölümündedir. Güneydoğu Anadolu bölgesiyle Doğu Anadolu bölgesini ayıran sınıra yakındır.

Tarih, Yerleşim ve Nüfus

Köydeki mezraların isimleri'nin (Keleşan, Hellan, Şemik, Zübe ve Emeran isimleri'nin) filolojik kökeni Farisi(İran) dilindendir.

Tarihsel süreçte bu bölgede kurulan ilk mezra Pırnos mezrasıdır. Şemik, Xéllan(Hellan), Emeran ve Zübe mezraları, Pırnos kökenlidir.

Keleşan mezrası, 40 yıl öncesine kadar şimdiki yerleşim bölgesinden 1 km uzaklıkta Eskiköy denilen bölgedeydi; ancak köy, ulaşım problemi nedeniyle ve ekin alanlarına uzak olduğu için, Elazığ - Diyarbakır karayolu kenarına taşınmıştır.

Keleşan köyünün geçmişi ile ilgili iki rivayet bulunmaktadır: Birinci rivayete göre iki kardeş Dersim(Tunceli) yöresinden göç edip önce Ziyaret Tepesi civarına, daha sonra Eskiköy denilen yerleşim bölgesine yerleşmişlerdir. Köyün yaşlılarınca dile getirilen bu teoriye göre Dersim'in Ovacık ilçesinin Kel Hasan(Keleşon) köyünden Süleyman ve Vehbi adında iki kardeş ailesiyle birlikte gelip yerleşmişlerdir ve bugün Keleşan'da yaşayanlar bu iki aileden türemiştir.

İkinci teori ise Kundan mahallesi ekseninde üretilmiştir. Bu rivayete göre Kundan olarak bilinen aşağı keleşan bölgesinin ataları Bingöl ilinin Genç ilçesinden gelmişlerdir. Nitekim Bingöl ilinin Genç ilçesinde Kelehasi denilen bir köy bulunmaktadır. Ancak bu rivayetler kesinlik kazanmamıştır.

Köyde bütün bir yıl boyunca ikamet eden yerleşimciler olmakla birlikte, genel itibariyle köyün nüfusu yaz mevsiminde artar. Çünkü köyde yaşayan aileler genellikle resmî veya özel kurumlarda çalışır veya resmî-özel kurumlardan emeklidirler. Bu nedenle, köydeki nüfusun neredeyse tamamı okulların açılmasıyla birlikte şehir merkezlerine giderler. Köy nüfusunun büyük bir kısmı kış döneminde Elazığ-merkez, Diyarbakır-merkez, Malatya-merkez ve Maden ilçesinde ikamet ederler ve okulların kapanmasıyla birlikte köye geri dönerler.

Köyün genel kültür seviyesi yüksektir. Köyde üniversite mezunu genç sayısı Türkiye ortalamasından fazladır. Genç nüfusun hepsi okuryazar olmakla birlikte genel nüfusun %85'i okuryazardır.

Din, Dil, Kültür

Tekevler köyü yerleşim olarak genç bir köy olduğu için dikkate değer bir kültürel birikim veya geleneksel adet mevcut değildir.

Köy nüfusunun tamamı Müslüman - Sünni'dir.

Tekevler köyünde konuşulan diller Türkçe ve Zazacadır. Ancak Zazaca konuşanların sayısı gün geçtikçe azalmaktadır. Yaşlı kesim Zazaca konuşurken genç nüfus Türkçe konuşmayı tercih etmektedir. UNESCO'nun "Yok olma tehlikesi altındaki diller" listesinde Zazaca ilk sıralarda bulunmaktadır.

Eski dönemlerde düğünler ve törenler köy içerisinde yemekli olarak yapılırken, günümüzde Elazığ veya Diyarbakır şehir merkezlerindeki düğün salonlarında yapılmaktadır. Yörenin kültürünü yansıtan törenler, düğünler ve şenlikler şehir merkezlerindeki düğün salonlarında daha modern bir dokuyla yapıldığı için köyün kültürel imgelerini tespit etmek zordur.

Başlıca yemek çeşitleri; Maden(Harput) köftesi, kofik dolması, lahana sarması, sırrın(serûn), sebzeli tarhana, sütlaç, bulamaç, içli köfte, kavurma, ayran çorbası, patlıcan ezmesi (babakaluç) pestilli yumurta, kellecoş, yaprak sarması, kısır, erişte çorbası, un helvası, tereyağlı şireli taş ekmeği, tereyağlı semizotu(pirpirim), peynirli gözleme(katma ekmek - patila) vs.

Coğrafya ve Ulaşım

Tekevler, Elazığ'a 60 km, Maden ilçesine 20 km uzaklıktadır. Elazığ-Diyarbakır karayolu Keleşan mezrasının içinden geçmektedir. Elâzığ'dan Tekevler köyüne kadar olan yol dubledir ve yol genişletme çalışmaları sürmektedir. Ayrıca bu yol Hazar gölüne paralel olup, görsel açıdan da doyurucudur.

Uçak yakıtı taşıyan NATO boru hattı, Keleşan mezrasının altından geçmektedir. Boru hattının kontrolü ve güvenliği amacıyla Keleşan mezrasında NATO tesisi bulunmaktadır. Doğu Anadolu-Güneydoğu Anadolu bölgelerini birbirine bağlayan karayolunun buradan geçmesi ve NATO tesisinin varlığı, Keleşan mezrasının jeo-stratejik önemini arttırmaktadır.

İklim

Köyün iklimi, karasal iklim etki alanı içerisindedir. Yazları sıcak ve kurak, kışları çok soğuk geçer. Rakımın yüksek olması nedeniyle(1380) yaz geceleri serin olur.

Nüfus ve Yönetim

Yerleşim yerinin köy tüzel kişiliği alması ile birlikte köyün tüzel kişiliğini temsil etmesi için köy muhtarlık seçimleri de yapılmaktadır

Yıllara göre köy nüfus verileri
2007
2000	377
1997	677

Ekonomi

Köyde yaşayanların büyük çoğunluğu memurdur veya özel şirketlerde çalışmaktadır. Bu nedenle tarım ve hayvancılık çok gelişmemiştir. Ancak yaz aylarında ticari amaç için olmasa da geçimlik olarak küçük çapta tarımsal faaliyetler gözlenmektedir. Özellikle Eskiköy denilen bölgede ve Keleşan-Şemik-Emeran üçgenindeki vadide bu tarımsal faaliyetler yoğunlaşmaktadır.

Genel olarak yetiştirilen sebzeler; patates, soğan, sarımsak, biber, domates, patlıcan, fasulye, yonca, maydanoz, marul, mısır, kabak, salatalık vs. Yetiştirilen meyveler; elma, erik, armut, kiraz, vişne, çilek, dut, üzüm, böğürtlen(tûya dırrıkîn), kayısı(mışmış), ayva, karpuz, kavun, incir, fındık, vs.

Köyde bulunan evler genel olarak 2 katlı taş evlerdir. Köy sakinleri üst katları yaşam alanı olarak kullanırken, zemin katları ahır ve depo olarak kullanırlar. Ticari bir amaç için olmasa da geçimlik maksadıyla bazı evlerin bu zemin katlarında inek, eşek, keçi, koyun, tavuk ve horoz beslenmektedir. Küçük çapta arıcılık da yapılmaktadır. Son yıllarda, devlet destekli kredilerle modern besi hayvancılığı girişimlerinde bulunulmuş, modern ahırlar inşa edilmiştir.

Altyapı Bilgileri, Resmi Kurumlar ve İşletmeler

Köyde ilköğretim okul vardır ancak kullanılmamaktadır. Köyde ikamet eden çocukların büyük çoğunluğu Gezin'deki Vali Aydın Arslan İlköğretim Okulu'na gitmektedir. Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır. 4 cami vardır(keleşan, emeran, şemik ve pırnos camileri). 2 tane Keleşan'da, 1 tane Emeran'da olmak üzere 3 kahvehane vardır. 1 NATO tesisi vardır. 2 benzinlik vardır. 1 lokanta ve lokantanın içinde 1 taşfırın vardır. Lokanta bir tesis niteliğinde olup yolcuların dinlenebilecekleri odalar mevcuttur.

Kaynakça

- Feyyaz Durak (Şemikli köy sakini)

Dış bağlantılar