Vittorio Emanuele Orlando

Vittorio Emanuele Orlando
İtalya Başbakanı
Görev süresi 29 Ekim 1917 - 23 Haziran 1919
Yerine geldiği	Paolo Boselli
Yerine gelen	Francesco Nitti
Kişisel bilgiler
Doğum	19 Mayıs 1860 Palermo, İtalya
Ölüm	1 Aralık 1952 (92 yaşında) Roma, İtalya

Vittorio Emanuele Orlando (d. 19 Mayıs 1860, Palermo - ö. 1 Aralık 1952, Roma), İtalyan siyasetçi ve devlet adamı. I. Dünya Savaşı'nın son yıllarında başbakanlık yapmış ve Paris Barış Konferansı'nda İtalyan heyetine başkanlık etmiştir.

Biyografi

Hukuk eğitimini Palermo'da tamamladı. Üniversitede ders verdi, seçim reformu ve devlet yönetimi konularında yazdığı makalelerle adını duyurdu. 1897'de Millet Meclisi'ne seçildi. Ilımlı liberal milletvekili olarak (1897-1925), kendisini eğitim bakanlığına (1903-05) getiren Giovanni Giolitti ile işbirliği yaptı. Kabinesinde adalet bakanlığına (1907-09 ve 1914-16) getirildiği Antonio Salandra'yı, savaşa girmeye yöneltti. İtalya'nın I. Dünya Savaşı'na girmesini (Mayıs 1915) destekledi ve İtalyan kuvvetlerinin Ekim 1917'deki Caporetto Çarpışması'nda Avusturyalılar karşısında uğradığı yenilgiyi izleyen bunalım sırasında kurulan Ulusal Birlik hükümetinin başına geçti. Halkı bir kez daha seferber edip savaşın kazanılmasında önemli rol oynadı.

Savaştan sonra İtalyan delegasyonunun başkanı olarak katıldığı Paris Barış Konferansı'ndaki görüşmeler sırasında müttefikleriyle, özellikle de ABD başkanı Woodrow Wilson'la, eski Avusturya toprakları üzerindeki İtalyan talepleri konusunda ciddi biçimde anlaşmazlığa düştü. İtalya'nın Müttefikler safında savaşa girmesine karşılık toprak ödünmeleri öngören Londra Antlaşması (1915) maddelerinin uygulanması konusunda Wilson'ın gösterdiği düşmanca davranış karşısında konferansı terk ettiyse de bir şey sağlayamadı. İtalya, Dalmaçya ve Fiume'den vazgeçmek zorunda kaldı. Bütün çabalarına karşın müttefiklere ödün verdirememesi konumunu sarstı ve 19 Haziran 1919'da başbakanlıktan istifa etti.

Aralık 1919'da Millet Meclisi başkanlığına seçilen Orlando, işçi örgütleriyle Benito Mussolini önderliğindeki faşistler arasındaki çatışmada önce Mussolini'yi destekledi. Ama Sosyalist önder Giacomo Matteotti'nin faşistler tarafından öldürülmesinden sonra Mussolini'den desteğini çekti ve 1924'te Mussolini'ye muhalefete geçti. Sicilya'da yapılan yerel seçimlerde faşistlere muhalefet etti ve faşistlerin seçim hilelerini protesto amacıyla 1925'te Parlamento'dan istifa etti. 1931'de faşist devletin profesörlere zorla kabul ettirdiği bağlılık andını imzalamayı kabul etmediği için Roma Üniversitesi'ndeki kürsüsüne ancak 1944'te dönebildi.

II. Dünya Savaşı'nın sonuna değin siyasal yaşamın dışında kaldı. Roma'nın kurtarılmasından sonra Danışma Meclisi üyeliğine, Haziran 1946'da da Kurucu Meclisi başkanlığına getirildi. Barış antlaşmasının bazı koşullarına karşı çıkması 1947'de istifasına yol açtı. 1948'de yeni İtalyan Senatosu'na seçildi. Aynı yıl cumhurbaşkanlığına adaylığını koyduysa da Luigi Einaudi karşısında seçimi kaybetti. Anılar'ı 1961'de yayımlandı.

Kaynakça

Siyasi görevi
Önce gelen: Paolo Boselli	İtalya Başbakanı 1917 - 1919	Sonra gelen: Francesco Saverio Nitti