Yenikent, Aksaray
 |
Vikipedi'nin kalite standartlarına ulaşabilmesi için, bu maddenin veya bir bölümünün temizlenmesi gerekmektedir. Görüşlerinizi lütfen tartışma sayfasında belirtiniz. |
| Yenikent Belediyesi | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Aksaray |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 980 m (3.215 ft) |
| Nüfus (2007) | |
| - Toplam | 4,676 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 68230 |
| İnternet sitesi: http://www.yenikent.bel.tr | |
Yenikent, Aksaray ili Merkez ilçesine bağlı bir belediyedir.
Tarihçe
Yenikent, 1966 yılında kasaba olmuştur. Eski adı Amarat'tır. Bu kelime Arapça'da "İmaret" kelimesinden Türk diline uydurulmuştur. Bu kasaba Aksaraylı Sadrazam Pir Mehmet Paşa'nın vakfı imiş. Paşanın vakfiyesinde, hususi kütüphanesinde ve mülknamesinde adı hamarat şeklinde geçer.
Eski insanlar bu verimli topraklara yerleşmişler ve bu yerlerden bilinmeyen bir sebepten dolayı gitmişlerdir. Buralarda sadece izleri kalmıştır.
Coğrafya
Aksaray-Konya karayolu istikametinde olup, Aksaray iline 29 km uzaklıktadır.
Bu kasabaya Aksaray – Konya karayolunun 20. km’sinde Selçuklu hanlarından Akhan mevkiinde ve Akhan yaylasından kuzeye 7 km’lik bir asfalt yolla gidilir.
Kasabanın batısında 2 km. mesafede Eski Amarat adı verilen bir köy harabesi vardır. Rivayete göre kasaba buradan şu andaki yerine naklonulmuştur. Burada mezar yerleri mevcuttur. Eski köyün batısından toplu bir suyun aktığı bu yerin üzerinde tarihi bir köprünün bulunduğu ve bu köprünün taşlarının köylü tarafından sökülerek Yenikent’teki Merkez Camii’nin temelinde kullanıldığı bilinmektedir.
Kasabanın doğusunda Kara Toprakla, Kırmızı Çığlık’ın birleştiği yerde Hacı Mustafa Köprüsü denilen üç gözlü bir köprü bulunmaktadır. Bu köprü Osmanlı eseridir. Köy ileri gelenlerinden duyulduğuna göre buralara Köçek Pazarı denilirmiş. Buradaki Ören yeri geniş bir alanı kapsamaktadır.
3 tane mahallesi bulunmaktadır. Bunlar Gazi, İstiklal ve Zafer mahalleleridir.
Kasabanın yeşillik bakımından çok fakir olduğu bilinmekle beraber 1998 yılında Belediye tarafından başlatılan Ağaç Kampanyası neticesinde kasaba yeşilliğe kavuşturulmaktadır.
Kasaba, düz bir ova üzerine kurulmuştur, güneyinde görme mesafesinden uzak Toroslar, Batısında yine görme mesafesinden uzak Konya Boz dağlar, kuzeyinde yine uzaklarda Ankara Elma dağ bulunurken, yakın mesafede ise kuzey doğuda Ekecik dağının serinliği ve güney doğuda ise Hasan dağının haşmeti ve beyaz başlı heybetli görüntüsü Kasabanın üzerine düşer. Dağların, yerküremize olan kazık vazifesi düşünüldüğünde, Yenikent, bu kazıklar arasında kalmış deprem bölgesi olan Anadolunun en emniyetli bölgelerinden birisidir, Yüce Rabbim Yüce dağlarla, Yenikent Kasabasını korumuş.
Kültür
YÖRÜK-TÜRKMEN Aşireti kültürü yaşanmaktadır.Geleneklerine bağlıdırlar.
Yenikent kasabasının gelenek, görenekleri hakkında bilgi , Yenikent Kasabası Tuz Gölü havzası ve Konya Ovası'nda yer almaktadır. Konya'dan Aksaray yönüne gidilirken Aksaray sınırının başladığı yerde Yenice Köyü'nün imareti ile Aksaray'ın yanı başındaki Yenikent Kasabası'nın imareti tıpa tıp aynıdır. Diğer yandan, uğraş konusu ve uğraş tarzı da Ovanın geneliyle aynıdır. Esasen 1921'de Konya'dan ayrılarak Vilayet olunuşu da dikkate alındığında gelenek ve görenekleri Konya'ya çok benzemektedir.
Ev dekorasyonu; birkaç örnek vermek gerekirse, evlerde duvar halıları, kilim kullanımı, el örgü ve işlemeler tamamen Konya kültürüyle örtüşmektedir. Halılarda baskın renk kırmızı, desenler sade ve geometrik şekiller, hayvan resmi yoktur, çicek veya işlemelerde çok nadir kuş resimleri,yastık ve yorganlar işlemeli ve bir renk cümbüşü içinde ahenkli ve canlı renkler, namazlıklar genelde mihrap desenli veya sade ve kenarı süslü, seki altı denen odanın girişindeki boş kısma serilen halı dışında sergi veya farklı şekillerdeki pas paslar, sırt yastıkları ve üzerine örtülen kesintizis işlemeli örtüler, kırletler ve işlemeleri, sedir ve yün minderler vb.
Düğün ve nişanlar; günümüzde dünyanın popüler kültüründen etkilenmeyen yer yok gibidir, ama Yenikent'in eskiden yapılan veya ender olarak yapılan düğünlerinde de Konya ve Selçuklu kültürü hakimdir. Düğünler son yıllarda umumiyetle pazar günü gelin alınacak şekilde planlanmaktadır. Bazen hafta başı, bazan da hafta ortaları bayrak kalkar, genelde cuma günü kına ve sonrası düğün olur, düğünlerde erkekler ayrı, kadınlar ayrı eğlenir, oyunlar, kız kaçırma, arap dede, köçek vb. şekildedir. Düğün geceleri oğlan tarafında ağırlıklı toplanmalar ve kutlamalar ve neşeli sohbetler yapılır. Kız evi yas evi gibidir. Evden çıkan kızın yası gelin olmanın sevincini bastırır. Önceleri dışarıya kız verilmez dışarıdan da per kız alınmaz imiş, bu yüzden köyde belli başlı birkaç sülale bulunmaktadır. Diğerleri zamanla farklı yerlerden gelerek yerleşmiş durumda. Doğan çocuklara önce oğlan babası, anası, sonra kızın ana ve babasının isimleri verilmesi vaz geçilmez adettir. Bu sebeple Kasabada aynı isim ve soy isimle onlarca insanla karşılaşmak sıradandır. Gelin mutlak suretle evin içine yani Kayın baba ve kayın valideyle oturur, ikinci gelin alındığında birinci geline ayrı ev yolu gözükür. Bayram kutlamaları; bayram sabahı, bayram namazında çıkılır toplu bir şekilde kabiristanın içinde imam tarafından dua edilir, arkasından her kes mezarlığa dağılarak, geçmiş büyük ve küçüklerin kabirleri ziyaret edilir, dualar yapılır, evlere geçilir, belli büyüklerin evlerinde sabah kahvaltısı yapılır ve bayram gezmeleri başlar. Bir şenlik, bir festival gibidir, kasabanın çocukları bildik bilmedik her eve uğrar, ellerindeki şeker torbalarını doldurmaya çalışırlar, önce büyükler sonra, diğer eş ve dostlar ile komşular hiç biri atlanmadan dolaşılır, en geç bayram çıkmadan herkesin gönlü alınır.
Kurban bayramı ise; ayrı bir tad ve ayrı bir sevda, her kurbanın başında bir dua, bir niyaz, bir gelin gibi iyi niyetlerle süslü kurbana su verilir, bıcak gösterilmez, kanı için çukur açılır, bir saygı ve tevazu içinde bir burak yolcu eder gibi, bir neşe ve hüzün içinde kurban kesilir, kurban yerinde et pişirilir, çalışanlar ve gelip geçenler bundan nasibini alır, kurban sahibine dua eder. Kurban kesmeyenlar unutulmaz ve misafirlere bozbaşı denilen bir çeşit et kavurma yemeği olmazsa olmazların başında olarak kuru baş soğan ve yufka ekmekle ikram edilir, üzerine demli bir çay ikramı yapılır.
Cenaze işleri; Yaylaya göç; Kız isteme olayları; Söz ve Nişan; Çocuk olması, sünnet düğünleri; Asker uğurlama törenleri; Kış hazırlıkları; Uzun kış eğlenceleri; Köy odaları; Konya ve Selçu izlerini ve tozlarını fazlasıyla taşımaktadır.
Yöresel yemekleri; Amarat böreği, Amarat Baklavası, Amarat Pilavı, Amarat Tereyağı, Çılbır, Tatlı Höşmerim, Salçalı Aşure, Bulgur pilavı (Mantarlı, ciğerli, patatesli), Siyah Üzüm Hoşafı, Tarhana,
Nüfus
Kasabanın nüfusu çevre illere olan göç nedeniyle artış göstermemektedir. Kasabanın hane sayısı 1500'dür.
| Yıllara göre belde nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | 4924 |
| 2000 | 0 |
| 1990 | 0 |
| 1985 | 0 |
Ekonomi
Beldenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Son zamanlarda ürün çeşitlendirmesine giden Yenikent halkı ziraatı daha bilinçli ve daha modern şartlarda yapmaya başlamıştır. Tarım bölgesi olması doğal olarak hayvancılığı beraberinde getirmektedir. Azalan mera biryandan koyun yetiştiriciliğini olumsuz etkilerken, diğer yandan büyük baş hayvan yetiştiriciliğini öne çıkarmıştır. Hayvan yem bitki üretimindeki artışa paralel olarak bulunduğu alanda cazibe merkezi olmaya devam etmektedir. Kasabanın ufku her geçen gün daha genişlemektedir.
Altyapı Bilgileri
Konya yolunun güney kısmına rastlayan topraklar kıraç ve verimsizdir. 1995 yılı içerisinde dönemin belediye başkanı ve zamanın milletvekillerinin büyük çaba ve gayretleri neticesinde bu araziye Yeşilhat Projesi getirilmiş, bu arazi sulak arazi haline dönüştürülmüş ve halkın refah seviyesi yükseltilmiştir. Bu sayede büyük miktardaki kıraç tarım arazisi sulu tarıma açılmıştır.
Beldeye son yıllarda kanalizasyon şebekesi yapılmış olup, köyün kışın çamur deryasına dönüşmesi kısmen engellenmiştir. İç yollar kilitli taşla, bağlantı yolu asfaltla yenilenmiştir.
Dış bağlantılar
| ||||||||||