Yorgantepe

Yorgantepe, (Hurri dili: Nuzi, Akad dili: Gasur), Irak'ın et-Tamim ilinde, Kerkük'ün güneybatısında höyük türü yerleşme. Düz bir ovada yer alan höyük yaklaşık 200 m çapında ve 5–8 m yüksekliğindedir. 1925-31 arasında ABD'li arkeologlar tarafından yapılan kazılar burada Milattan Önce 3. binyıldan beri yerleşildiğini göstermiştir. Kazılar sonucu, Halef döneminden (5. binyıl), özellikle de Obeyd döneminden (4. binyıl) Milattan Önce 15. yüzyıla kadar birbirini izleyen on iki tabaka saptandı. Milattan Önce 15. yüzyılda yıkılan kentte ancak Part ve Sasani dönemlerinde yeniden oturulmaya başlandı.

Kent Akad döneminde (MÖ 2334-2154) Gasur adını taşıyordu. MÖ 2. binyılın başlarında Kuzey Mezopotamya'dan gelip Asur'u işgal eden Hurriler kentin adını da Nuzi olarak değiştirdiler. MÖ 16. ve 15. yüzyıllarda da burasını zengin ve önemli bir yönetim merkezi haline getirdiler.

Mimari kalıntıların en önemlisi höyüğün merkezindeki, avlular çevresinde inşa edilmiş çeşitli odalardan oluşan saraydır. Kuzeybatıda da gruplar halinde tapınaklar vardır. Höyüğün 300 m kadar kuzeyindeki bazı evlerde binlerce çivi yazılı kil tablet ele geçmiştir. Bunların çoğunun Akad dilinde olmasına karşılık kişi adları Hurri dilindedir. Kullanılmış olan Akad dilinde de güçlü Hurri etkisi görülür. Tabletlerdeki metinlerden Hurrilerin günlük yaşamına, hukuka ve ticarete ilişkin önemli bilgiler edinilmiştir. Bu metinler ayrıca Tevrat'ın Tekvin Kitabı'ndaki bazı karışık bölümlerin açıklığa kavuşturulmasında da yardımcı olmuştur.

Yorgantepe kazılarında ele geçen ve Nuzi (ya da Mitanni) çanak çömleği diye anılan çanak çömlek de oldukça değişik özellikler gösterir. Beyaz üstüne siyah boyayla çizilmiş bitki ve hayvan örgeleri ya da geometrik örgelerle bezeli, oldukça nitelikli bu çanak çömleğin en yaygın biçimi düğme dipli, boyunsuz ve karınsız, uzun bir tür kaptır. Bu arada Mitannilere ait çok sayıda silindir mühür de bulunmuştur.

Höyüğün daha üst katlarında, çok az olmakla birlikte, Asur ve Part dönemleriyle Sasani döneminin başlarına ait buluntular da çıkmıştır. Höyük en son İslam mezarlığı olarak kullanılmıştır.

Kaynaklar

• Bu maddenini yazılmasında Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition ve Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi'ndeki Yorgantepe maddelerinden yararlanılmıştır.