Çin'de din
Çin, dünyanın en sürekli dini ve felsefi geleneklerinin beşiği olmuş ve bunlara uzun zamandır ev sahipliği yapmıştır. Konfüçyüsçülük ile Taoizm, sonradan da Budizm, Çin kültürünü tarih boyunca şekillendiren "üç öğreti"yi oluşturmaktadır. Birbirinden tamamen bağımsız şekilde işlev göstermeyen bu iç içe geçmiş dini sistemlerin arasında net sınırlar yoktur ve her üç inanç sisteminin unsurları popüler ya da halk dinini zenginleştirir. Çin İmparatorları, Cennetin Vekaleti'ni talep ettiler ve Çin dini pratiklerine katıldılar. 1949'dan beri Çin, kendi üyelerinin görev sırasında herhangi bir dinin pratiklerine katılmasını yasaklayan bir ateist kurum olan Çin Komünist Partisi yönetimi altındadır. Dini hareketler ve kurumlar önce hükümet kontrolü altına alındı, sonra Kültür Devrimi (1966-1976) sırasında baskıya uğradı. Sonraki liderler altında dini örgütler daha fazla özerklik kazandı. Hükümet halihazırda beş dini öğretiyi resmi olarak tanımaktadır: Budizm, Taoizm, İslam, Protestanlık ve Katoliklik (burada ancak zorla Çin Katolik Kilisesi ile Roma Katolik Kilisesi arasında bir ayrım uygulamaktadır). 21. yüzyılın başında kurumsal seviyede Konfüçyüsçülük ve Çin halk dini giderek daha fazla tanınma kazanmaktadır.
Çin'deki en yaygın inanç ve pratik sistemini oluşturan halk veya popüler din, en azından Shang ve Zhou hanedanlarından beri evrimleşmiş ve kendisini toplumsal şartlara göre uyarlamıştır. Bu dönem boyunca bir teolojinin temel unsurları ve evrenin doğası için manevi açıklama ortaya çıktı. Bu esasen çeşitli tanrılar ve ölümsüzleri simgeleyen şen (神) karakterine bağlılık vaad etmekten oluşur. Bu tanrılar ve ölümsüzler, ya doğal çevreye ait ilahlardan ya da insan grupları, nezaket kavramları ve kültür kahramanlarıyla özdeşleştirilen atasal ilkelerden oluşur. Bu figürlerin birçoğu Çin mitolojisi ve tarihinde yer almıştır.[1] Konfüçyüs felsefesi ve dini pratikleri daha sonraki Zhou döneminde gelişti; Taocu kurumsallaşmış dinler ise Han Hanedanı tarafından geliştirildi. Kısa zaman sonra Budist pratikler ve kurumlar ortaya çıktı, ve çeşitli mezhepler ve yerel kültler yayıldı. Matsu (denizlerin tanrıçası), Çin ırkının progenitörü olarak anılan Sarı İmparator, Guan Yu (savaş ve iş tanrısı), Cai Shen (refah ve zenginlik tanrısı) ve Pan Gu, yaygınlaşmış kültlerin bazı örneklerini oluşturur. Bununla birlikte Çin, Konfüçyüs döneminde başlayan hümanist ve seküler düşüncenin evi olarak sık sık düşünülmektedir. Çin Budizmi 1. yüzyıl (Han Hanedanı)dan beri gelişmiş, aborjin dini kökten etkilemiş ve günümüz Çin'de büyük bir etkiye sahiptir.
21. yüzyılın başında yapılan ulusal anketler, Han Çinlilerin %80'inin (yani yüz milyonlarca insanın) bir çeşit Çin halk diniyle Taoizmi izlemektedir; %10-16'si Budist; %3-4'ü Hıristiyan; ve %1-2'si Müslüman. Halk din mezhepleri nüfusun %2-3'ünden %13'üne kadar oluşturur; Konfüçyüsçülük ise dini bir öztanımlama olarak entellektüeller tarafından benimsenir. Ek olarak, etnik azınlık grupları arasında farklı dinler izlenmekte; ör. Tibetliler arasında Tibet Budizmi, Hui ve Uygur halkları arasında ise İslam yaygındır. Çin'de Hıristiyanlığın tarihi 7. yüzyıla kadar uzanır, ancak 16. yüzyılda Cizvit misyonerler tarafından yeniden getirilmesine kadar kökleşmedi.[2] Taiping Ayaklanması (1849-1861)'nın Protestan öğretilerden esinlenmiş olmasına rağmen 19. yüzyıl Protestan misyonerleri ilk başta yalnızca az sayıda kavim buldu, fakat 20. yüzyılda Hıristiyan toplulukları çoğalmaya başladı.[3] Komünist yönetimi altında yabancı misyonerler ülkeden sürüldü, kiliselerin çoğu kapatıldı ve Hıristiyanlara ait okullar, hastaneler ve yetimhaneler ele geçirildi.[4] Kültür Devrimi boyunca çok sayıda rahip hapse atıldı.[5] 1970'lerin sonlarının ardından Hıristiyanlar, bazı dini özgürlüklerini geri kazanmaya başladı.[6]
Ayrıca bakınız
Wikimedia Commons'ta Çin'de din ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.
Literatür
- Bays, Daniel H. (2012). A New History of Christianity in China. Chichester, West Sussex; Malden, MA: Wiley-Blackwell. ISBN 9781405159548. https://books.google.com/books?id=lgS-j2m_0TEC.
- Teiser, Stephen F. (1996), "The Spirits of Chinese Religion", Donald S. Lopez Jr., Religions of China in Practice, Princeton, NJ: Princeton University Press, http://afe.easia.columbia.edu/cosmos/main/spirits_of_chinese_religion.pdf, extracts at The Chinese Cosmos: Basic Concepts.
.svg.png)
