Din

Dîn ile karıştırılmamalıdır.

Çeşitli dini semboller, soldan sağa:
1. sıra: Hristiyanlık, Musevilik, Hinduizm
2. sıra: İslam, Budizm, Şintoizm
3. sıra: Sihizm, Bahailik, Jainizm

Çeşitli çağdaş Pagan inanışlarının simgeleri:
Slav • Keltik • Cermenik • Letonya
Helenizm • Ermeni • Romen • Kemetizm
Vika • Macar • Litvanya
Estonya • Çerkez • Semitik • Tanrıça tapınması

Din, genellikle doğaüstü, kutsal ve ahlaki öğeler taşıyan, çeşitli ayin, uygulama, değer ve kurumlara sahip inançlar ve ibâdetler bütünü.

Zaman zaman inanç sözcüğünün yerine kullanıldığı gibi, bazen de inanç sözcüğü din sözcüğünün yerinde kullanılır. Dinler tarihine bakıldığında, farklı kültür, topluluk ve bireylerde din kavramının farklı biçimlere sahip olduğu, dinlerin müntesipleri tarafından her çağda, coğrafya ve kültür değerlerine göre yeniden tasarlandığı görülür. Arapça kökenli bir sözcük olan din sözcüğü, köken itibariyle "yol, hüküm, mükafat" gibi anlamlara sahiptir

Tanımlar

Din kavramı Encyclopedia.com'da şöyle tanımlanır:

"Din üyelerine bir bağlılık amacı, bireylerin eylemlerinin kişisel ve sosyal sonuçlarını yargılayabilecekleri bir davranış kuralları bütünü ve bireylerin gruplarını ve evreni bağlayabilecekleri (açıklayabilecekleri) bir düşünce çerçevesi veren bir düşünce, his ve eylem sistemidir."^[1]

Türk Dil Kurumu sözlüğünde:

"Tanrı'ya, doğaüstü güçlere, çeşitli kutsal varlıklara inanmayı ve tapınmayı sistemleştiren toplumsal bir kurum, diyanet" ve "Bu nitelikteki inançları kurallar, kurumlar, töreler ve semboller biçiminde toplayan, sağlayan düzen"^[2] şeklinde tanımlanır.

Farklı din tanımlamaların ortak noktaları birleştirildiğinde, din insanlara bir hayat tarzı sunan, onları belli bir dünya görüşü içinde toplayan kurum, bir değer biçme ve yaşama tarzı; yaratıcıya isteyerek bağlanma, birtakım şeyleri duyma, onlara inanma ve onlara uygun iradi faaliyette bulunma olgusu; üstün varlıkla ona inanan insan arasındaki ilişkiden doğan deneyimin inanan kişinin hayatındaki etkileri olarak tanımlanabilir.

Genel olarak din, doğaüstü bir nitelik taşır, mukaddestir, değişmezdir (dogmatik) ve gönülden bağlanmayı yani teslimiyeti gerektirir. Pek tabii ki din tanımı, özellikle dini bir bakış açısından, her farklı dini grup ve dinde çeşitlilik gösterir. Dinin taşıdığı nitelik ve öğeler de farklı dinlerde büyük bir değişiklik ve çeşitlilik göstermektedir.

Din kavram, anlayış ve türlerinin gelişimi tam olarak bilinemediği gibi tam olarak belirlenememektedir de. Bunun en büyük nedeni, açıkça ayrıştırılabilecek devrelere sahip olmamasıdır. Yine de, özellikle 1800'ler sonrası yapılan arkeolojik kazılar ve dünyanın geri kalanından izole edilmiş kültürlerin antropolojik ve tarihi yapılarına dair elde edilen bilgi ve gözlemler sayesinde, bir kronoloji elde edilememiş olsa da bir tipoloji geliştirilebilmiştir.^[1]

Bugün eldeki bulgular ve var olan kültürel çeşitlilik sayesinde, gerek eski gerek yeni farklı din tipleri, formları ve anlayışları tanımlanmıştır. Bu tanımlamalar akademisyenler arasında çeşitlilik gösterse de belli bir oranda benzeşmektedir.

Dinle İlgili Bazı Konu ve Anlayışlar

Din ve Bilim

Dini bilgi, çoğu dindar insana göre, dini önderler, kutsal metinler ve/veya şahsi ilham ile kazanılır. Bazı dinlere göre bu tür bir bilgi sınırsız bir mahiyettedir ve her türlü soru ve soruna cevap niteliği taşır. Bazı dinlere göre ise dini bilgi hayata özellikle dini ve pratik anlamda etki eder ve gözlem ile elde edilen bilgiyi tamamlayıcı niteliğe sahiptir. Bazı dinler ve dindar grup ve bireylere göre ise bahsedilen yollardan elde edilen dini bilgi kesin, şüphesiz ve asla yanılmaz türdendir. Dini bilginin tanımı, idrak ve tahlil ediliş biçimleri çoğu zaman dinden dine, mezhepten mezhebe ve bireyden bireye değişiklik gösterir.

Bilimsel bilgi ve metod ise, tam tersi biçimde, dünya ile birebir temasa dayanır ve sadece fiziksel evren ile ilgili kozmolojik soru ve sorunlara cevap verebilir - cevap arar. Tüm bilimsel bilgi şüphe ihtimali barındırır ve daha sağlam delillere dayanacak gelişim ve değişime açıktır.

Din, Felsefe ve Metafizik

Dini ve bilimsel doktrinler arasında, metafiziksel kozmolojinin felsefi perspektifi yer almaktadır. Bu yaklaşım, antik çağda evren, insanlık ve Tanrı kavramının doğası üzerine mantıki yargılar çıkarmaya çalışmaktaydı. Din ve Bilim arasındaki anlaşmazlığı çözmek için geliştirilmiş önemli felsefi araçlardan biri de Occam'lı William tarafından dini savunmak için geliştirilmiş, "Occam'ın usturası"dır. Fakat bu argüman sıklıkla bilim felsefesinde bilimi savunmak için kullanılmaktadır.

Bu hususta not edilmesi gereken bir şey de felsefenin epistemoloji dalıdır. Bu dal, insan bilgisinin doğası ve sınırlarının yanı sıra inançların, doğru veya yanlış olduğunu nasıl anlayacağımızı veya kabul edeceğimizi sorgular.

Ezoterizm ve Mistisizm

Mistisizm, felsefe ve metafiziğin aksine, mantığın yücelme ve aydınlanmanın en önemli yolu olmadığını öne sürer. Daha çok çeşitli fiziksel disiplinlerde odaklanır; yoga, açlık, dönme (örneğin sema), çile ve hatta psikoaktif maddelerin kullanımı gibi.

Egemen dinlerin dünya ülkeleri üzerindeki yayılımı
Yeşil ve tonları: İslam
Mor: Katolik Kilisesi
Açık Mavi: Protestan Kilisesi
Pembe: Ortodoks Kilisesi
Koyu Turuncu: Hinduizm
Açık Turuncu ve Sarı tonları: Budizm
Kırmızı: Musevi
Açık Kahverengi: Animizm-Şamanizm

Mistisizm, mutlak gerçek, ilahi olan, ruhani hakikat veya Tanrı ile veya onun varlığının bilinci ile birleşmeye çalışmak, bunun için çeşitli yol ve öğretileri takip etmek, buna rasyonel düşünce ile ulaşılamayacağını bildirmektir. Mistikler, deneysel ve entelektüel kavrayışın ötesinde çeşitli gerçekliklerin varlığına inanır ve bunlara kişisel deneyimlerle (tecrübe) ulaşılabileceğini düşünürler.

Ezoterizm, inanç yerine entelektüel anlayışa dayanmayı, dinden daha sofistike olduğunu ve psiko-spiritüel transformasyon teknikleriyle felsefede çeşitli gelişmelere neden olabilineceğini öne sürer (bknz. ezoterik kozmoloji). Ezoterizm, sadece gelişmiş, imtiyazlı kişilere açık olup kuşaktan kuşağa aktarılan 'gizli' bilginin varlığından bahseder. Bu kamuya açık olan egzoterik bilginin tersidir. Özellikle ruhsal (ruhani) uygulamala ve disiplinlere önem verir ve uygulanır. Antik Yunanistan'ın mistik dinleri ve modern Scientology dini Ezoterizm'in örneklerindendir.

Çeşitli Dünya Dinleri

Dini mezheplerin inananlara göre sıralanmasında ise, Roma Katolik Kilisesi Hristiyanlık'taki en büyük mezhepken, Sünnilik İslam'da ve Vaişnavizm de Hinduizm'deki en büyük mezheplerdir.

Şinto dini bu dinlerin arasında inananların sayısı hakkında soruna sahip dinlerdendir. Zira kişisel bildirimin yanı sıra tapınaklar da bağlı bulunan inananların sayısını bildirir. 17. yüzyıldan beri, Japonya'da Şinto tapınaklarına kayıt işlemini zorunlu kılan yasalar vardır. Bu işlem yüzünden, Japonların yaklaşık %75-90'ı tapınak kayıtlarında yer almaktadır. Bu da inananların kesin sayısını büyük oranda tahrif eder. Bazı anketler sonuçları Japonların yaklaşık %3.3'ünün kendisini "Şinto" olarak tanımladığını göstermiştir.^[3]

Nüfus Oranları

Sembolü	Din Adı	Takipçilerinin Sayısı 2010 (milyar)-(milyon)	Kültürel Gelenek	Kuruldu	Kaynaklar
	Hristiyanlık	2.2	İbrahimi dinler	Levant bölgesi	[4]
	İslam	1.6	İbrahimi dinler	Arap Yarımadası, 7. yüzyıl	[5][6][7]
	Budizm	1.0	Hint dinleri	Hindistan	[8][9][10]
	Hinduizm	0.5	Hint dinleri	Hindistan	[11]
	Folk dinler	0.4	Folk dinler	Dünya çapında	[nb 1]
	Şinto	27–65	Japon dinleri	Japonya	[12]
	Sihizm	24–28	Hint dinleri	Hindistan	[8][13]
	Yahudilik	14–18	İbrahimi dinler	Levant bölgesi	[8]
	Jainizm	8–12	Hint dinleri	Hindistan	[nb 2]
	Bahailik	7.6–7.9	İbrahimi dinler	İran, 19. yüzyıl	[14][15]
	Kaodaizm	2–6	Vietnam dinleri	Vietnam, 20. yüzyıl	[16][17]
	Çendoizm	3	Kore dinleri	Kore, 19. yüzyıl	[18]
	Ekankar	0,5 - 3	Yeni dini hareketler	Birleşik Devletler, 20. yüzyıl	[19][20]
	Tenrikyo	2	Japon dinleri	Japonya, 19. yüzyıl
	Vika	1-3	Neopaganizm	İngiltere, 20. yüzyıl	[21][22]
	Rastafaryanizm	1	Yeni dini hareketler, İbrahimi dinler	Jamaika, 20. yüzyıl	[23][24]
	Sekanova	1	Japon dinleri	Japonya, 20. yüzyıl	[25]
	Church of World Messianity	1	Japon dinleri	Japonya, 20. yüzyıl	[26]

Orta Ölçekli Dinler

Sembolü	Din Adı	Takipçilerinin Sayısı	Kültürel Gelenek	Kuruldu	Kaynaklar
	Üniteryen Üniversalizm	0.63	Yeni dini hareketler	Birleşik Devletler, 20. yüzyıl	[27]
	Scientology	500,000	Yeni dini hareketler	Birleşik Devletler, 1953	[28][28]
	Tengricilik	500,000	Neopaganizm	Tataristan, 1990	[29]
	Zerdüştlük	190.000	Fars Kültürü	Pers İmparatorluğu,MÖ 600-MÖ 650	[30][31][32][33][34][35][36][37]
	Satanizm	30,000 - 100,000	Yeni dini hareketler	Birleşik Devletler, 1966	[38]
	Raëlizm	80,000 - 85,000	UFO dini	Fransa, 1974	[39][40]
	Druidizm	50,000	Neopaganizm	İngiltere, 18.yüzyıl	[41]

Ayrıca bakınız

• İlahiyat
• New Age
• Yeni dini hareketler
• Din bilimleri
• İlahiyat
• Amerika Birleşik Devletleri'nde din
• Din felsefesi
• Din sosyolojisi
• Teokrasi

Dış bağlantılar

• religion-online.org (İngilizce)
• Virtual Religion Index (İngilizce)
• adherents.com - Dünya dinlerinin bağlılarının istatistiklerini vermekte. (İngilizce)

Dipnotlar

1. Encyclopedia'da din
2. Tdk.org.tr
4. World Christian Database Gordon–Conwell Theological Seminary Centre for the Study of Global Christianity
5. Miller, Tracy (Ekim 2009) (PDF). Mapping the Global Muslim Population: A Report on the Size and Distribution of the World’s Muslim Population. Pew Research Center. http://pewforum.org/Muslim/Mapping-the-Global-Muslim-Population.aspx. Erişim tarihi: 2009-10-08. 
6. "The World Factbook". CIA Factbook. 18 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151218214908/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html. Erişim tarihi: 2010-12-08. 
7. 2010 World Muslim Population pdf Dr. Houssain Kettani January 2010
8. "World". CIA World Factbook, 2010
9. Fischer-Schreiber, Ingrid, et al. The Encyclopedia of Eastern Philosophy & Religion: Buddhism, Hinduism, Taoism, Zen. Shambhala: Boston (English: pub. 1994; orig. German: 1986); pg. 50.
10. a BBC News articleŞablon:Vi icon
11. Clarke, Peter B. (editor), The Religions of the World: Understanding the Living Faiths, Marshall Editions Limited: USA (1993); pg. 125
12. Japanese government
13. Indian Registrar General & Census Commissioner. "Religious Composition". Census of India, 2001
14. "World Religions (2005)". QuickLists > The World > Religions. The Association of Religion Data Archives. 2005. 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150910141151/http://www.thearda.com/QuickLists/QuickList_125.asp. Erişim tarihi: 2009-07-04. 
15. "World: People: Religions". CIA World Factbook. Central Intelligence Agency. 2007. ISSN 1553-8133. 18 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151218214908/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html. Erişim tarihi: 2009-09-06. 
16. "Cao Đài". http://www.tuvy.com: tuvy.com. 10 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120510212455/http://tuvy.com/Countries/vietnamese/people/cao_dai.htm. Erişim tarihi: 4 January 2012. "…by the early 1990s Cao Đài was reported to have some two million adherents in Vietnam, Cambodia, France, and the United States. Headquarters of the religion are at Tây Ninh, near Ho Chi Minh City…." 
17. "Cao Đài Religion". http://www.religionfacts.com: ReligionFacts. 20 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150320045355/http://www.religionfacts.com/a-z-religion-index/cao_dai.htm. Erişim tarihi: 4 January 2012. "Adherents: 2-6 million" 
18. Self-reported figures from 1999; North Korea only (South Korean followers are minimal according to self-reported figures). In The A to Z of New Religious Movements by George D. Chryssides. ISBN 0-8108-5588-7
19. Petersen, William J. Those Curious New Cults in the 80s. New Canaan, Connecticut: Keats Publishing; pg. 286.
20. Godwin, John. Occult America; Garden City, NY: Doubleday & Company, Inc.; pg. 114.
21. Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa (Detroit: Thompson Gale, 2004) p. 82
22. "The Big Religion Chart". 14 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150414025804/http://www.religionfacts.com/big_religion_chart.htm. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2013. 
23. Chanting Down Babylon p. 1
24. Rastafari at a glance, http://www.bbc.co.uk/religion/religions/rastafari/ataglance/glance.shtml, erişim tarihi: 24 Ağustos 2013, "There are approximately one million world wide adherents of Rastafari as a faith." 
25. "What's SNI: Summary". EICHO-NO-IE International. December 31, 2010. 26 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150426074807/http://www.seicho-no-ie.org:80/eng/whats_sni/index.html. Erişim tarihi: July 30, 2013. 
26. Clarke, Peter B. (editor), The Religions of the World: Understanding the Living Faiths, Marshall Editions Limited: USA (1993); pg. 208. "Sekai Kyuseikyo has about one million members, a growing number of them in the west and the third world, especially Brazil and Thailand. "
27. American Religious Identification Survey
28. Major religions ranked by size retrieved 11 November 2012
29. Tengrismus:Auf der Suche nach den geistigen Wurzeln Zentralasiens/Marlene Laruelle(ingilizce) Marlene Laruelle/ Tengricilik: Orta Asya ruhani köklerinin arayışında. PDF
30. http://www.bbc.co.uk/religion/religions/zoroastrian/ataglance/glance.shtml
31. http://news.bbc.co.uk/2/shared/spl/hi/picture_gallery/05/middle_east_zoroastrians_in_iran/html/7.stm
32. Zerdüştlük
33. http://www.sacred-texts.com/zor/sbe04/sbe0404.htm
34. http://www.dunyadinleri.com/mazdaizm.html
35. http://www.avesta.org/
36. http://www.zoroastrianism.com/
37. http://www.sacred-texts.com/zor/
38. The Devil's Party: Satanism in Modernity - Page 5, Per Faxneld, Jesper Aa. Petersen - 2013
39. Rael Press retrieved 12 November 2012
40. Introduction to New and Alternative Religions in America: African diaspora traditions and other American innovations, Eugene V. Gallagher, W. Michael Ashcraft - 2006
41. The Everything Paganism Book, Selene Silverwind - 2011

Kaynakça

• İngilizce Vikipedi Din maddesi
• Saint Augustine; The Confessions of Saint Augustine (John K. Ryan translator); Image (1960), ISBN 0-385-02955-1.
• Descartes, René; Meditations on First Philosophy; Bobbs-Merril (1960), ISBN 0-672-60191-5.
• Durant, Will (& Ariel (uncredited)); Our Oriental Heritage; MJF Books (1997), ISBN 1-56731-012-5.
• Durant, Will (& Ariel (uncredited)); Caesar and Christ; MJF Books (1994), ISBN 1-56731-014-1
• Durant, Will (& Ariel (uncredited)); The Age of Faith; Simon & Schuster (1980), ISBN 0-671-01200-2.
• Gonick, Larry; The Cartoon History of the Universe; Doubleday, vol. 1 (1990) ISBN 0-385-26520-4, vol. II (1994) ISBN#0-385-42093-5, W. W. Norton, vol. III (2002) ISBN 0-393-05184-6.
• Lao Tzu; Tao Te Ching (Victor H. Mair translator); Bantam (1998).
• The Holy Bible, King James Version; New American Library (1974).
• The Koran; Penguin (2000), ISBN 0-14-044558-7.
• The Origin of Live & Death, African Creation Myths; Heinemann (1966).
• Poems of Heaven and Hell from Ancient Mesopotamia; Penguin (1971).
• The World Almanac (annual), World Almanac Books, ISBN 0-88687-964-7.
• United States Constitution
• "Selected Works" Marcus Tullius Cicero
• The World Almanac (for numbers of adherents of various religions), 2005
• Thomson Gale Encyclopedia of Religion, Edition 2, Vol. 11, "Religion", 0-02-865733-0

Notlar

1. The number of people who consider themselves party to a "folk tradition" is impossible to determine.
2. Figures for the population of Jains differ from just over six million to twelve million due to difficulties of Jain identity, with Jains in some areas counted as a Hindu sect. Many Jains do not return Jainism as their religion on census forms for various reasons such as certain Jain castes considering themselves both Hindu and Jain. Following a major advertising campaign urging Jains to register as such, the 1981 Census of India returned 3.19 million Jains. This was estimated at the time to still be half the true number. The 2001 Census of India had 8.4 million Jains.