İnsan deneyleri

İstismar
Türüne göre
Genel kavramlar Şiddet / Baskı Gücün kötüye kullanımı / Zulüm Fiziksel istismar İşkence Çocuk istismarı Aile içi şiddet Psikolojik istismar Küçük düşürme / Gözdağı verme Grupça saldırmak / Kabadayılık Nefretli konuşma / Manipülasyon Takipçilik / Sibertakipçilik İlişkisel saldırganlık Ebeveynsel yabancılaşma Psikolojik işkence / Zihin kontrolü Toplumsal veya bireysel sakınma Zor yollu ikna / Taciz Mobbing Cinsel istismar Ensest / Çocuk cinsel istismarı Tecavüz / Cinsel taciz
Kurbana göre
Çocuk istismarı / Aile içi şiddet Yaşlı istismarı / İş yerinde şiddet Tutuklu istismarı Hasta istismarı Hayvanlara uygulanan şiddet
Suçluya göre
Polis şiddeti İnsan deneyleri
İlgili
Ağır bedensel ceza Erişkin Koruma Hizmetleri

İnsan deneyleri, insanlar üzerinde uygulanan tıbbî deneyleri içerir. Tıbbî araştırmalar'ın önemli bir parçasıdır ve birçok insan tıbbi tedavi için muayenehane denemeleri'ne gönüllü olmaktadır. Bazı insanlar ayrıca basit medikal bilim ve biyoloji için de gönüllü olmaktadır.

Bazı deneyler, hayvanlar yerine insanların kullanıldığı kozmetik ürün ve içeriklerin testlerini barındırabilir. Bazı vakalarda doktorların testleri, başkalarının hayatlarını riske atmamak için kendileri üzerinde yaptığı belirtilmiştir. Bu durum kişisel deney olarak adlandırılır.

İnsan deneylerinin tarihçesi

İnsan deneyleri ve araştırma ahlakı zaman içinde değişim gösterdi. Pek çok zaman, insan deneylerinin objeleri mahkumlar, köleler, aile üyeleri veya deneyi yapanın kendisiydi.

Antik zamanlar

Chalcedonlu (Kadıköy yakası) Herophilus(en), diğerleri arasında Batlamyus krallıklarından gelen mahkûmlar üzerinde, mahkûmlar canlıyken yaptığı deneyler sayesinde Celcus tarafından itibar gördü.

Eski Çağdaş Bilim

İlk insan kobaylı araştırma deneyleri arasında 1700 yıllarında aşı deneyleri bulunur. Bu ilk dene melerde, fizikçiler kendilerini veya aile üyelerini denek olarak kullanmışlardır. Başkaları üzerinde denemeler, denek üzerinde bir tehlike olmadığı tecrübelerle kanıtlanınca gerçekleştirilirdi.

Bunun gibi araştırmalardan ünlü olan bir araştırma, çiçek aşısını kendi oğlu ve komşusunun çocukları üzerinde deniyen Edward Jenner'ın deneyleridir. Kişisel deneylere örnek olarak Johann Jorg'un değişik dozlarda 17 ilacı etkilerini kaydetmek için denemesidir. Karşıt şekilde ünlü bilim insanı "insan işlemleri üzerinde acı dolu" Louis Pasteur buna rağmen öncelikli sonuçların hayvanlarla yapılan deneylerden sonra alınması konusunda ikna olmuştu. Bir insan üzerinde işlem yapmayı sadece onun ilk deneğinin, küçük bir çocuk olan Joseph Meister'in, ölümüne emin olunca kabul etmişti, ve sonuç kaçınılmazdı.(Rothman 1993)

20. yüzyılın başları

1900'lerde, ilaçlardaki ilerlemeler hızlandı ve deneklerle araştırma işlemleri de değişti. İnsan hakları ortaya çıktı, bilim disiplinlerinde etik açılardan çeşitli tartışmalara konu oldu.

Walter Reed'in iyi bilinen deneyleri sarı humma aşısını geliştirdi ve büyük avantajlar getirdi. Reed'in aşı denemeleri dikkatlice ince elenip sık dokundu ve hernasılsa önceki denemelere benzemedi (Brady 1982)

Tıbbî deneyler ayrıca insanların izinleri olmadan, baskı yoluyla ve gizlice, üstü örtülü olarak da yapılmıştır. Tıbbi deneme bahanesi bazı zorbalıklar için gerekçe olarak kullanılabilir. 1932'den 1970'lere kadar, Birleşik Devletlerde, insanlar Tuskegee Frengi İncelemeleri(en) için denek olarak kullanılmıştır.

II. Dünya Savaşı

II. Dünya Savaşı sırasında, Almanya'da, Nazi insan deneyleri vuku buldu. Savaşın sonunda 23 Nazi doktor ve bilim insanı toplama kamplarında denek olarak kullanılan insanları öldürmekle yargılandı. 23 Nazi partisi üyesinin yargılanması Nurnberg'deydi ve bunlardan onbeşi suçlu bulundu, bunların yedisi asılarak idama mahkûm edildi ve diğer sekizi 10 yıldan ömür boyu hapse kadar cezalar aldı. Sekiz parti üyesi beraat etti. (Mitscherlich 1992)

Bu işlemlerin sonucunda Nurnberg Kanunu(en:Nuremberg Code) oluşturuldu, ve araştırmacılar için aşağıdaki başlıkları içerir.

Bilgilendirilmiş izin gereklidir.

Araştıma öncelikle hayvanlar üzerinde yapılmalıdır.

Beklenen yararlarla beraber risk de açıklanmalıdır.

Araştırmalar uzman bilim insanları tarafından yürütülmelidir.

Fiziksel ve ruhsal acıdan kaçınılmalıdır.

Ölüm veya benzeri yaralanmaların söz konusu olabileceği araştırmalar yapılmamalıdır.

Japonya'da 731. Birim, canlı mahkûmların vücutlarında deneyleri, uzuvları bedenden ayırma, salgın hastalık deneylerini 1920'lerin başından çok geniş bir sürece yayarak uyguladı. Sovyetler, Japonların sonuçlarına göz diken ABD tarafından bu sorumluluğa ulaşım için birçok yönden engellendi. Etkileri dayanıklıydı ve Çin hala gizlenmiş patojenin etkilerini gidermek için çalışıyor

1940 yılında Birleşik Devletlerde Şikago şehrindeki dörtyüz mahkûm yeni ve deneysel ilaçların etkilerini çalışmak için sıtma hastalığına yakalatıldı. 1942 yılının başında, hardal gazı deneyleri, 4.000 Birleşik Devletler memurunda insan sinir sisteminindeki etkileri üzerine çalışmak üzere yürütüldü. 1945 yılında sonlandırıldı.

Maryland'daki Fort Detrick(en), Birleşik Devletler biyolojik savaş denemeleri karargahıdır. Pettycoat Operasyonu(en), enfecsiyonların bulaştırıldığı ve insan deneklerdeki etkilerinin gözlendiği bir operasyondu..

1940'lı yıllarda ABD tarafından Guatemala'da insanlar üzerinde frengi deneyleri yapıldı. 2010 yılında ABD devleti resmi olarak bu yapılan deneylerden dolayı özür diledi.^[1]

Helsinki Bildirisi(en:Declaration of Helsinki)

1964 yılında Dünya Tıbbî Birliği Helsinki Bildirisi olarak bilinecek olan araştırma etiğine dair bir takım kanunlar yayınladı. Nurnberg Kanunun, tedavileştirici içerikli tıbbî araştırma gözüyle yeni bir yorumlanmasıydı. Akabinde, Gazete editörleri araştırmaların bildiriye göre olası gerektiğine ihtiyaç gösterdi. Bu belge Bilimsel Gözlemleme Yönetim Kurulunun işlevinin iyileştirilmesine neden oldu. (Shamoo & Irving 1993)

Beecher Maddesi(Beecher Paper)

1966 yılında,anestesi uzmanı Dr. Henry K. Beecher bir makale yazdı: Etik ve Klinik Araştırmalar', saygı gösterilen araştırmacılar tarafından yürütülen ve ahlâki olarak tartışmalı 22 örnek araştırmayı tanımlıyordu ve başlıca basında yayımlandı Beecher "İlaç sestir ve en büyük ilerleme sesli erişebilmedir." diyordu. O, bununla beraber eğer etik olamayan araştırma engellenmeseydi, "tedaviye büyük zarar verecekti". Beecher wrote, "Medicine is sound, and most progress is soundly attained...". He believed, however, that if unethical research were not prohibited it would "do great harm to medicine". Beecher etik olmayan birkaç araştırmanın hesaplarını şart koşmuş ve "etik olmayan ve şüpheli etik prosedürler nadir değildir" şeklinde sonuçlandırmıştır. (Beecher 1996)

Belmont Prensipleri(en:Belmont Report)

Halk Sağlık Servisi Frengi Çalışması, insan denekler kapsayan araştırmaların halk algılamasını yönlendirenleri arasında en etkilisiydi. Basın bu çalışmayı ortaya çıkardığı zaman Birleşik Devletler Kongresi bir panel düzenledi ve bu çalışmayı derhal durdurulması gerektiğini beyan etti. İnsan araştırmalarının bu yetersizliği kifayetsizdi. Panel federal düzenlemeler yapılmasını ve gelecekte insan araştırma deneklerinin korunmasını tavsiye etti. Akabinde, federal düzenlemeler kanunlaştırıldı, ve bu kanun Ulusal Araştırma Kanunu 45, Federal Düzenlemeler Kanunu 46, 21 ve 50'yi de içermekteydi.

1974 yılında Birleşik Devletler Kongresi Biomedikal ve Davranış Araştırmalarında İnsan Deneklerin Korunması için Ulusal Komisyon düzenlenmesini onayladı, genel olarak bilindiği Ulusal Komisyon adıyla, araştırma etiğindeki kişilerin oluşturduğu komisyon. Kongre, Ulusal Komisyona insan araştırmalarının idaresi altında basit etik prensipleri tanımlaması için emir verdi. Bu görevi tamamlamak için komisyon, o güne kadar süregelmiş "İnsan denekli araştırmaların etik yanını yargılamak için basit etik prensipleri nedir" hakkındaki tartışma ve soruları inceledi. Kongre ayrıca ulusal komisyondan, insan araştırmalarının bu prensiplerle uyumlu çalışmasını sağlayacak maddeler oluşturmasını istedi.

1979 yılında, Ulusal komisyon toplanarak Belmont Raporunu yayınladı. İnsan deneylerinin içindeki herkes için Belmont Raporunun okunması gerekli ahle getirildi. Rapor bütün insan hususlu araştırmalar altında üç başlıca etik prensip tanımlıyordu. Bu prensiple genel olarak Belmont Prensipleri olarak isimlendirilir. Belmont prensipleri insan için saygı, iyilik ve adalet içermektedir.

II. Dünya Savaşı sonrası

ABD: MKULTRA, Tuskegee'deki frengi deneylerei (The Public Health Service Syphilis Study), hepatitis, Willowbrook State School'da çocuklar üzerinde yapılan deneyler, Jewish Chronic Disease Study (1963), San Antonio Contraception Study (1971), Tea Room Trade Study, Obedience to Authority Study (Milgram Study), dermatological, hapishanesin'nde yapılan dermatological deneyleri.
Birleşik Krallık: Ronald Maddison'un ölümüyle 1950'de Porton Down'da yapılan gönüllü insan deneyleri.

CIA ABD ordusuyla birlikte kimyalasal ve biyolojik bir çalışma başlattı. Edgewood tophanesi ve American Askeriyesi tıbbi araştırma enstitüsü bu uygulamaların başlandığı ve en önemli merkeziydi. Cia bu upurda birçok toksin geliştirdi. Bunlar, daha çok, uyuşturucu and kansorojen içindi. Cia bu toksinleri Fidel Castro'nun süikastinde ve Abdul Karim ve Patrick Lumumba gibi diğer devlet adamları içinde kullanmaya çalıştı. Akıl kotrol materyalleri daha çok insanları sorguya çekmeyi kolaylaştırmak için kullanılmıştır. Ve bu toksinler süikastlarda silah olarak kullanılmıştır. Bu toksinlerden biri Cİa in üzerinde çok büyük dikkatle çalıştığı kırmızı yosunun türevi olan bir maddeden oluşmaktadar.Adı ise dinoflagellate olarak adlandırılmaktadır.

Kaynakça

↑ http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetay&ArticleID=1021801&Date=02.10.2010&CategoryID=81

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 5/25/2015. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.