2013 Mısır katliamı

2013 Mısır katliamı
İlk müdahale sonrası Adeviyye meydanı.
Bölge	İsmailiyye, Asyut, Giza, Sina Yarımadası, Feyyum Beni Suveyf, Eş-Şarkiyye, Kahire Kefr eş-Şeyh, Dekahliye, Süveyş, Kalyubiye, Zagazig ve diğer kentler
Tarih	14 Ağustos 2013
Saldırı türü	Katliam[1]
Silahlar	Keskin nişancı, kalaşnikov[2], gaz bombası, biber gazı[3], ateşli silahlar, askerî uçak, mermi[4]
Ölü	+3,533[5]
Yaralı	+11,520
İşleyen	Merkez Güvenlik Kuvvetleri Mısır Silahlı Kuvvetleri

2013 Mısır katliamı ya da Rabia Katliamı olarak adlandırılan 14 Ağustos 2013 tarihinde 2013 Mısır darbesi geçici Mısır başbakanı General Abdülfettah El Sisi komutasındaki Mısır Silahlı Kuvvetleri ve polis güçlerinin tarafından Muhammed Mursi destekçisi sivillere ve Müslüman Kardeşler'e karşı^[6] gerçekleştirilen Mısır meydanlarındaki halka ateş açılmasıyla başlayan^[5] silahlı eylemlerdir. Kahire'deki Adeviyye meydanı ve Nahda meydanındaki darbe karşıtlarına Mısır ordusunun ilk müdahalesinde 278 kişi ölmüştür.^[7] Olaylar sonrasında ülkede 1 aylık olağanüstü hâl ilan edilmiş, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhammed El Baradey görevinden istifa etmiştir.

Arka Plan

2013 Mısır askeri müdahalesi sonrasında Kahire'de devam eden darbe yönetimi karşıtı protestoların akabinde Ramazan'da yönetim tarafından prostesculara müdahale uyarısında bulunulmuştur.

Olaylar ve Kayıplar

14 Ağustos sonrası Mısır'da olağanüstü hâl ve beraberinde sokağa çıkma yasağı ilan edilen alanları gösteren harita.

14 Ağustos tarihinde gerçekleştirilen ilk müdahalenin ardından Mısır Sağlık bakanlığı 464 kişinin öldüğünü^[8] duyurmuştur. Ülke genelinde devam eden müdahalelerde bir diğeri El-Kardaka kentinde, olaylar sonrası 1 kişi ölmüş, 14 kişi yaralanmıştır. Süveyş'te ise 11 kişi ölmüş, yaklaşık 160 kişi yaralanmıştır. Yine ülke 14 Ağustos tarihinden itibaren 1 aylık olağanüstü hal ilan edilmiş, Mısır genelinde yaşanan olaylar sonrası Mısır Sağlık Bakanlığı ilk resmi açıklamasında 235 kişinin öldüğünü, 2001 kişinin yaralandığını, İhvan tarafından internet sitesinden yazılı olarak yapılan açıklamada ise ölü sayısının 2 bin 200 olduğu söylenmiştir.^[9]

Saldırı ve katliamlar

14 Ağustos

Aralarında kadın ve çocukların aralarında bulunduğu siviller keskin nişancılar tarafından^[10] öldürülmüş, yaralılara saldırılmış^[11], göstericilere gaz bombası atılmış^[12] Müslüman Kardeşler 15 Ağustos 2013 tarihli açıklamasında ölü sayısının 22000, yaralı sayısının 10 bine yakın olduğunu bildirmiştir.^[13] Yine olaylarda İhvan liderlerinden Muhammed Biltaci'nin 17 yaşındaki kızı ölmüştür^[14]. Mısır Sağlık Bakanlığı ise 14 Ağustos'ta yaşanan olaylar sonrası 525^[15] kişinin öldüğünü^[16], 3700 kişinin yaralandığını^[17] duyurmuştur.

15 Ağustos

Sivillere yönelik saldırıların ikinci gününde Mısır Sağlık Bakanlığı ölü sayısının 638^[18], yaralı sayısının 4201^[18] olduğunu duyurmuştur.

16 Ağustos: Gazap Cuması

16 Ağustos tarihinde "Gazap Cuması" ya da "Öfke Cuması" adıyla toplanan gösticiler ve sonrasında yaşanan olaylara ilişkin Voice of America raporu.

"Gazap Cuması" adıyla 14 Ağustos'ta sivil göstericilere karşı başlatılan saldırı veya katliamlara karşı Muhammed Mursi destekçisi gösteriler sırasında halka açılması sonucu ilk belirlemelere göre^[19], 213 kişinin hayatını kaybetmiştir.

Sina yarımadasının kuzeyinde de ordunun ayaklanan kabileleri kontrol altına almakta zorlandığı belirtilmiş, Mısırlı yetkililer, son 24 saat içinde 20'den fazla güvenlik görevlisinin öldüğünü, 15 karakolun saldırıya uğradığını belirtmiştir.^[20]

El Fetih Camii kuşatması

6 Aralık 2013 tarihinde polisin darbe karşıtı göstericilere biber gazı ile müdahalesi sonrası bir görünüm.

16 Ağustos günü Ramses Meydanı'nda düzenlenen gösterilerde darbe yönetiminin sivil halka ateş açması sonucu aralarında yaralıların da bulunduğu yüzlerce kişi El Feth Camii'ne sığındı. Camide bulunan 400 ile 1000 kişi arasındaki kalabalık grup,^[21] sabah namazından sonra cami hoparlöründen yardım çağrısında bulundu.

Öğle saatlerinde bir grubun çıkışına izin verilmesi ve ardından camiden ayrılanların tutuklanmasını gören grup, camiden bu şekilde ayrılmayı reddetti ve camide açlık grevi başladı.^[22] Bunun üzerine saat 14:00 sularında darbe yönetimi camiye müdahale etmeye başladı. Müdahale sonrasında camide bulunanlar tutuklandı.

Ayrıca kuşatma sırasında camide bulunan TRT muhabiri Metin Turan ve Anadolu Ajansı muhabiri Hiba Zekeriya'dan uzun süre haber alınamadı.^[23] TRT muhabiri Metin Turan, Twitter hesabı aracılığıyla caminin içerisinden uzun süre yaşananlarla ilgili bilgi verdi.^[24]

Kilise saldırıları

Olayların sonrasında Mursi destekçileri 3 gün içerisinde 45 kadar kiliseye saldırdı. Çoğunluğu yakılan bu kiliselerin dışında Hıristiyanlara ait 11 kurum da saldırıların hedef oldu. Hüsnü Mübarek rejiminin yıkılmasının ardından gelişen olaylarda da İslamcıların hedefi olan Kıpti Hıristiyanlar, Müslüman Kardeşler hareketinin ülkede güçlenmesinden endişe duyuyordu.^[25][26][27]

17 Ağustos

Mısır'da haklarında tutuklama kararı çıkarılan Müslüman Kardeşler (İhvan) üyelerinin Kahire'deki Ebu Zabel cezaevine nakledildikleri sırada meydana gelen aralarında Müslüman Kardeşler üyelerininde bulunduğu saldırılarda 36 kişi ölmüştür.^[28]

ENCHR araştırması

Mısır Ulusal Konseyi İnsan Hakları komisyonu olaylarla ilgili polis ve protestocuları suçladı. Soruşturma ağırlıklı olarak aşırı güç kullanan polisi ve silahlı olan protestocuları barındırıyor.

Tepkiler

•  Almanya Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle diyalog ve müzakereye geri dönülmesi çağrısında bulundu.^[29]
• Amerika Birleşik Devletleri Mısır'da olağanüstü hâl ilan edilmesine "şiddetle" karşı çıktığını açıklamıştır.^[30]
•  Avrupa Birliği Dış Politika Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton "Gelen ölüm ve yaralanma haberleri aşırı derecede endişe verici" açıklamasında bulunmuştur.
•  Birleşmiş Milletler Tarafsız soruşturma çağrısında bulunmuştur.^[31]
•  İngiltere Ortadoğu'dan Sorumlu Dışişleri Bakanı Yardımcısı Alistair Burt, Mısır'da her zamankinden daha acil itidal ve diyaloğa ihtiyaç olduğunu bildirdi.
•  İran Dışişleri Bakanlığı açıklamasında, "İran, Mısır'daki acı ve üzüntü verici gelişmeleri dikkatle takip ediyor. Sivillere şiddet uygulanmasını ve halkın öldürülmesini şiddetle kınıyoruz ve olayların talihsiz sonuçlara yol açmasından derin endişe duyuyoruz" denildi.
•  Katar Mısır güvenlik güçlerinin darbe karşıtı göstericilere yönelik müdahalesini kınadı.
•  Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül "Silahsız gösterilere silahlı müdahale kabul edilemez" demiş, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Cemil Çiçek Mısır'da darbe karşıtlarına yönelik katliamı şiddetle kınadığını söylemiş, Türkiye Başbakanlığından yapılan yazılı açıklamada "Birleşmiş Milletler derhal harekete geçmelidir"^[32] denilmiştir.^[33] Yine Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan "Bu konuda Batılı ülkeler eğer samimi davranmazlarsa, samimi adımlar atmazlarsa ben inanıyorum ki artık demokrasi dünyada sorgulanmaya başlanacaktır. Buna biz de dahiliz" demiştir.^[34] Yine Türkiye'nin Kahire büyükelçisi Hüseyin Avni Botsalı Ankara'ya çağırılmıştır.

Rabia işareti

Darbe karşıtlarının özgürlük sembolü haline gelmiştir.^[35]

2013 Mısır askeri müdahalesi ile Mısır'da başlayan ve 16 Ağustos 2013 Mısır katliamı ile devam eden süreçte, hem Mısır'da, hem de Türkiye başta olmak üzere diğer ülkelerde birçok gösteriler ve protestolar düzenlendi. Mısır'daki protestoların merkezi durumunda olan Rabiatü'l Adeviyye meydanındaki insanlar, hem meydanın ismini çağrıştırdığı için, hem de Tahrir Meydanı'nda toplanan kalabalıktan ayrı olduklarını belli etmek için, dört parmaklarını kaldırarak bir işaret yapmaya başladılar.^[36]

Yaygın şekilde kullanılması

Özellikle Türkiye'deki sosyal medya kullanıcıları, Rabiatü'l Adeviyye meydanındaki göstericilerin bu işaretinden esinlenerek, sarı zemin üzerine siyah renkte, bir elin dört parmağını simgeleyen sembolü ortaya çıkardılar. Bu sembolün sosyal medyada yayılmaya başlamasıyla birlikte birçok kişi de bu sembolü içeren tişörtler ve pankartlar ile gösterilere katılmaya başladı.

R4BIA işaretinin, İslam dünyasında zafer işaretinin yerine geçebileceği vurgulanıyor.^[37]

Ayrıca bakınız

• 2013 Mısır askeri müdahalesi
• 2012-13 Mısır protestoları
• 2011 Mısır Devrimi

Kaynakça

1. "Mısır'da ordu katliam için meydana indi". NTVMSNBC. 14 Ağustos 2013. http://fotogaleri.ntvmsnbc.com/misirda-ordu-katliam-icin-meydana-indi.html. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2003. 
2. "Kalaşnikoflu sivil polisler dehşet saçtı!". Medyafaresi. 14 Ağustos 2013. http://www.medyafaresi.com/haber/116780/yasam-kalasnikoflu-sivil-polisler-dehset-sacti.html. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2013. 
3. "Mısır'da tutuklulara biber gazıyla katliam". Radikal. 19 Ağustos 2013. http://www.radikal.com.tr/dunya/misirda_tutuklulara_biber_gaziyla_katliam-1146782. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013. 
4. "Mısır'da yeni katliam: En az 300 ölü". Yeni Şafak. 14 Ağustos 2013. http://yenisafak.mobi/dunya-haber/misirda-yeni-katliam-127-olu-14.08.2013-554691. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013. 
5. "Mısır'daki katliamın bilançosu: 3 bin 533 ölü". AA. 17 Ağustos 2013. http://www.aa.com.tr/tr/manset/216395--misirdaki-katliamin-bilancosu-3-bin-533-olu. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2013. 
6. "Esma'nın vurulduğu an". Mynet. 19 Ağustos 2013. http://haber.mynet.com/dunya/iste-esmanin-vuruldugu-an-768121-1?utm_source=Mynet_HomePage_3. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013. 
7. "Katliam sonrası gergin bekleyiş". NTVMSNBC. 15 Ağustos 2013. http://www.ntvmsnbc.com/id/25460252/. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2013. 
8. "Mısır'da OHAL: Ölü sayısı artarken, Obama'dan ilk tepki geldi". BBC. 15 Ağustos 2013. http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/130815_misir_olaganustu_hal_canli.shtml. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2013. 
9. "Mısır'da meydanlara kanlı baskın: Yüzlerce can kaybı var". Radikal. 14 Ağustos 2013. http://www.radikal.com.tr/dunya/misirda_kanli_sabah-1146080. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2013. 
10. "Mısır'da keskin nişancı vahşeti!". İHA. 14 Ağustos 2013. http://www.iha.com.tr/dunya/misir-da-keskin-nisanci-vahseti/292521. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2013. 
11. "Yaralıyı taşırken sniper böyle vurdu". Sabah. 16 Ağustos 2013. http://www.sabah.com.tr/webtv/dunya/yaraliyi-tasirken-sniper-boyle-vurdu. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2013. 
12. "Mısır’da katliam! 300 ölü, 8000 yaralı!". Akşam. 14 Ağustos 2013. http://www.aksam.com.tr/dunya/misirda-mursi-yanlilarina-katliam-120-olu-en-az-2-bin-yarali/haber-235169. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2013. 
13. "Mısır'da ölü sayısı 500'ü geçti". WSJ. 15 Ağustos 2013. http://www.wsj.com.tr/article/SB10001424127887323639704579011952385208842.html. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2013. 
14. "İhvan lideri şehid kızına son kez böyle baktı". Haber7. 14 Ağustos 2013. http://www.haber7.com/ortadogu/haber/1062187-ihvan-lideri-sehid-kizina-son-kez-boyle-bakti. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2013. 
15. "Egypt gov't: Over 500 dead, death toll rising". CBSNEWS. 15 Ağustos 2013. http://www.cbsnews.com/video/watch/?id=50153012n. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2013. 
16. "Katliamın ardından Kahire". Zaman. 15 Ağustos 2013. http://www.zaman.com.tr/dunya_katliamin-ardindan-kahire_2119935.html. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2013. 
17. المستشفى الميداني: توثيق استشهاد 2600 وأكثر من 7 آلاف مصاب (Arapça)
18. "Katliamın resmi bilançosu". TRTHABER. 16 Ağustos 2013. http://www.trthaber.com/haber/dunya/katliamin-resmi-bilancosu-97495.html. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2003. 
19. "Mısır'da ordunun katliam bilançosu". Sabah. 17 Ağustos 2013. http://www.sabah.com.tr/Dunya/2013/08/17/misirda-ordunun-katliam-bilancosu. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2013. 
20. "İşte Mısır'daki katliamın bilançosu". Yeni Şafak. 17 Ağustos 2013. http://yenisafak.com.tr/dunya-haber/iste-misirdaki-katliamin-bilancosu-17.08.2013-555655. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2003. 
21. El-Feth Camisi'nde gergin bekleyiş Anadolu Ajansı, 17 Ağustos 2013 00:08 (Son güncelleme 17 Ağustos 2013 09:44)
22. El-Feth Camisi'nde açlık grevi Anadolu Ajansı, 17 Ağustos 2013 18:49 (Son güncelleme 17 Ağustos 2013 21:44)
23. Camide bulunan AA muhabirinden haber alınamıyor Anadolu Ajansı, 17 Ağustos 2013 15:02 (Son güncelleme 17 Ağustos 2013 16:48)
24. El Fetih'te neler yaşandı Spot Haber, 17 Ağustos 2013, Cumartesi 11:00
25. Üç günde 45 kilise saldırıya uğradı - Taraf - 17.08.2013
26. Mısır krizi: Kıpti Hıristiyanlara saldırılar arttı
27. Mısır’da Hıristiyan-Müslüman çatışması
28. "Mısır'da iç savaşa doğru". NTVMSNBC. 19 Ağustos 2013. http://www.ntvmsnbc.com/id/25461268. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2003. 
29. "Mısır'daki katliama Batı'nın tepkisi". TRT TÜRK. 15 Ağustos 2013. http://www.trtturk.com.tr/haber/misirdaki-katliama-batinin-tepkisi.html. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2013. 
30. "Mısır'daki katliama ABD'den ilk tepki". AnkaraHaber. 15 Ağustos 2013. http://www.ankarahaber.com/haber/M%C4%B1s%C4%B1r-daki-katliama-ABD-den-ilk-tepki/141764. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2013. 
31. "Mısır Bıçak sırtında". Zaman. 16 Ağustos 2013. http://www.zaman.com.tr/dunya_misir-bicak-sirtinda_2120088.html. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2013. 
32. "Türkiye'den BM'ye Mısır çağrısı". 14 Ağustos 2013. http://www.radikal.com.tr/politika/turkiyeden_bmye_misir_cagrisi-1146147. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2013. 
33. "Türkiye'nin zirvesi Mısır katliamı için ayağa kalktı". Bugün. 14 Ağustos 2013. http://gundem.bugun.com.tr/hepsi-gerceklesiyor-haberi/757165. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2013. 
34. "Erdoğan: Batının Mısır tavrı demokrasinin sorgulanmasına yol açar". Radikal. 15 Ağustos 2013. http://www.radikal.com.tr/turkiye/erdogan_batinin_misir_tavri_demokrasinin_sorgulanmasina_yol_acar-1146244. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013. 
35. Darbe Karşıtlarının Özgürlük Sembolü - Haber7.com. URL erişim tarihi: 17 Ağustos 2013
36. R4bia işareti ne anlama geliyor Yeni Şafak
37. Arap dünyasından "Rabia işareti" logosuna destek Anadolu Ajansı

Dış bağlantılar

• Adeviyye ve Nahda Katliamı'ndan Sonra