Andorra

Başlığın diğer anlamları için Andorra (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Andorra Prensliği Principat d'Andorra Andorra
Bayrak Arma
Slogan: "Virtus Unita Fortior"  (Latin) "Birleşik güç daha güçlüdür"
Marşı: El Gran Carlemany, Mon Pare  (Catalan) Atam Büyük Şarlman
Başkent		Andorra la Vella 42°30′K 1°31′D / 42.5°K 1.517°D
En büyük		Başkent
Resmî diller		Katalanca ^1
Tanınan diller		İspanyolca, Fransızca, Portekizce
Etnik gruplar		%36,6 Andorralı %33,0 İspanyol %16,3 Portekizli %6,3 Fransız %7,8 diğer
Hükûmet		Monarşi
•	Prens	Joan Enric Vives i Sicília François Hollande
•	Genel Vali	Josep Maria Mauri Thierry Lataste
•	Hükümet Başkanı	Antoni Martí
Kuruluşu
•	Paréage	1278
Yüzölçümü
•	Toplam	467,63 km^2 (179.) 180,55 mil^2
•	Su (%)	0.26 (121.4 ha)^b
Nüfus
•	2014 tahmini	85,470
•	Yoğunluk	179.8/km^2 (71.) 465,7/mil^2
GSYİH (düşük)		2008 tahmini
•	Toplam	$4.510 milyar[1] (155.)
•	Kişi başına	$53,383[2] (9.)
Gini (2003)		27.21^c düşük
İGE (2014)		0.845[3] çok yüksek · 34.
Para birimi		Euro (€)^2 (EUR)
Zaman dilimi		CET (UTC+1)
•	Yaz (SU)	CEST (UTC+2)
Trafik akışı		sağ
Telefon kodu		+376
Internet TLD		.ad^3
^1.	Constitution of Andorra, Madde 2.1. Ayrıca İspanyolca, Fransızca ve Portekizce yaygın olarak konuşulur ve anlaşılır.
^2.	1999'a kadar Fransız frangı ve İspanyol pesetası kullanılmış, 2002'ye kadar tedavülde kalmıştır.
^3.	Ayrıca Katalanca konuşan bölgelerle birlikte .cat ortak olarak kullanılır.

Andorra Prensliği, güneybatı Avrupa'da, Pirene Dağları'nda, denize kıyısı olmayan, Fransa ve İspanya arasında küçük bir ülkedir. Bir zamanlar dünyadan soyutlanmış olan Andorra; artık turizm ve bir vergi cenneti olma özelliği ile zengin bir ülkedir.

Tarih

Andorra'nın bağımsızlığını kazanmasını, bölgeyi MS 803'te Müslümanlardan geri alan Şarlman'ın ve imparatorluğunun bir bölümünü 819'da İspanya'daki Urgel piskoposuna bağışlayan oğlu I. Louis'nin (Sofu) sağladığı kabul edilir.

1278 yılında Andorra biri İspanya'da, öteki Fransa'da bulunan iki prensin ortaklaşa yönetimine bağlanmış ve ülkenin sınırları netleşmiştir. Anılan yıldan beri ülkenin sınırları hiç değişmemiştir. Kurulan feodal düzen, Fransız Devrimi sırasında geçici olarak kalkmakla birlikte, 1806'da Napolyon tarafından yeniden kuruldu. Andorra, o günden bu yana Urgel piskoposu ve Fransa devlet başkanı tarafından ortaklaşa yönetilir; bunların ikisine de her yıl sembolik bir vergi ödenir.

Ekonomi

Tahminen yılda 10,2 milyon turist ağırlayan^[4] Andorra ekonomisinin, gayrisafî yurtiçi hasılasının yaklaşık %80'ini turizm gelirleri oluşturmaktadır. Tarımsal alanda toprak alanının sadece %2'si ekilebilir olan ülkede tütün tarımı ağırlıktadır. Hayvancılık faaliyetinde yerli koyunların yetiştirildiği ülkenin imalat sanayisini sigara, puro ve mobilya üretimi oluşturmaktadır.

Avrupa Birliği üyesi olmadığı halde Avrupa Birliği ülkeleriyle doğrutan ihracat faaliyetinde bulunan ülkenin kendine ait bir para birimi bulunmayıp ülkeyi çevreleyen Avrupa Birliği ülkesi İspanya ve Fransa'nın para birimleri yaygın olarak kullanılmaktadır. 1 Ocak 2002'den bu yana ülkede Avrupa Birliği'nin resmi para birimi euro da yaygın kullanıma sahiptir. Andorra, %100 istihdam gösteren, 2009 Haziran ayındaki istatistiklere göre, dünyanın en düşük işsizlik oranlarından birine sahip ülkedir.

Ayrıca bakınız

• Andorra'nın komünleri

Kaynakça

1. "Andorra 2008, Departament d'estadística d'Andorra". Estadistica.ad. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304201303/http://www.estadistica.ad/serveiestudis/web/banc_dades4.asp?lang=1&codi_tema=3&codi_divisio=1098&codi_subtemes=155. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2012. 
2. [ http://www.creditandorra.ad/pdf/CreditXifres/2008/xifres_ANG_2008.pdf ]
3. "HUMAN DEVELOPMENT REPORT 2015 - Statistical annex". United Nations. 2015. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2015_statistical_annex.pdf. Erişim tarihi: 14 Aralık 2015. 
4. Estadistica.ad, Departament d'Estadística, Govern d'Andorra. (Katalanca)