Azerbaycan Millî Hükûmeti

Azerbaycan Millî Hükûmeti
حکومت ملی آذربایجان
(Azerbaycan Millî Hükûmeti)

1945–1946
Bayrak Arma
Başkent Tebriz
Dil(ler) Azeri Türkçesi
Yönetim Sosyalist cumhuriyet
Cumhurbaşkanı
 - 1945-1946 Seyid Cafer Pişevari
Günümüzdeki durumu  İran
Azerbaycan tarihi

Azerbaycan Millî Hükûmeti (Azerice: Azərbaycan Milli Hökuməti[1]; Farsça: حکومت ملی آذربایجان) ya da Azerbaycan Halk Hükûmeti (Rusça: Азербайджанское народное правительство), Kasım 1945'te Sovyetler Birliği'nin desteğiyle İran'ın Azerbaycan bölgesinde kurulan ve Sovyetler Birliği'nin çekilişiyle Kasım 1946'da İran hükûmeti tarafından yıkılan bir Azerbeycan-türk devletidir.

Tarih

1945 yılında Nazi Almanyası ile savaşan Sovyetler Birliği'ne yardım etmek isteyen Müttefik Devletler, İran'a girdiler. Müttefiklerin girişiyle birlikte bastırılmış siyasî istekler daha açık bir biçimde ortaya çıktı. Bu şartlar altında Azeriler kültürel ve siyasî baskıdan kurtulma çabasıyla Azerbaycan Millî Hükûmeti 1945 yılında kuruldu. Başta özerk bir hükûmet olarak kendini tanıtmasına rağmen bağımsızlık ilân etmeye çalıştı.

3 Mayıs 1946 tarihinde Mahabad Cumhuriyeti ile bir antlaşma imzalandı. Bu antlaşmaya göre:

  1. İki tarafın topraklarından her birine, tarafların her birinin temsilcileri gönderilecek,
  2. Kürtlerin çoğunlukta olduğu Azerbaycan topraklarında Kürt yönetimi temsilcileri, Azerilerin çoğunlukta olduğu Kürt topraklarında ise Azeriler arasında temsilciler bulunduracak
  3. İki hükûmet, ekonomik sorunlarla uğraşacak olan bir Birleşik Ekonomi Komitesi oluşturacak
  4. Gerekli olduğu zaman karşılıklı askerî yardım yapılacak
  5. İran hükûmetiyle her türlü görüşmeler, iki hükûmetin onayı alındıktan sonra yürütülecek.
  6. Azerbaycan hükûmeti, kendi topraklarında yaşayan Kürtler için eğitim alanında girişimler örgütlemek amacıyla gerekli olan önlemleri almayı üstlendi. Kürt hükûmeti de kendi tarafından, İran Kürdistan topraklarında yaşayan Azerbaycanlılar için aynı girişimleri gerçekleştirme vaadinde bulundu.
  7. İki halk arasında tarih içinde yerleşmiş olan dostluk ve işbirliği ilişkilerini bozma denemesinde bulunan ya da onların ulusal birliğine el uzatan, kim olursa olsun, iki halk tarafından cezalandırılacaktır.

Fakat Soğuk Savaş'ın başlangıç tarihlerine denk gelen bu olayda diğer ülkelerden destek alınamadı ve merkezî hükûmetle anlaşmaya gidildi. Sovyetler Birliği ile anlaşarak İran'ı terk ederken fedai gruplarını silahsızlandırdı. Böylece 1946 yılında İran, kanlı bir biçimde bu toprakları yeniden kontrolü altına aldı.

Reformlar

Galeri

Dış Bağlantılar

Kaynakça

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/6/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.