Büyükyapalak, Elbistan
| Büyükyapalak Beldesi | |
| — Mahalle — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Kahramanmaraş |
| İlçe | Elbistan |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 5.187 |
| - Yoğunluk | 44.500/km² (115.254,5/sq mi) |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0344 |
| İl plaka kodu | |
| İnternet sitesi: | |
Büyükyapalak, Kahramanmaraş ilinin Elbistan ilçesine bağlı bir mahalledir.
İsmin anlamı
Yapalak, sözlük anlamı olarak yırtıcı kuş, baykuş, büyük kuş anlamına gelmektedir. Esas telaffuzu Japalak şeklindedir. Dilimizde "J" harfinin y lere dönüşmesiyle Yapalak şekline dönüşmüştür.
Tarihi
Osmanlı arşivlerinden aldığımız bilgiye göre hicri 1242 tarihine varmaktadır
Beylikler döneminde bir anlaşmazlık sonucu BOZOK Türkmenleri göçmek zorunda kalmıştır .Büyük yapalak Osmanlı döneminde Yapalak Kebir olarak geçmektedir.Bu OĞUZ Türkmen grupları ELBİSTAN,TUFANBEYLİ, GÖKSUN, ADANA MAĞRALAR KÖYÜ, HATAY civarına yerleşmişlerdir.
- Tarih :23/Z /1263 (Hicrî) Dosya No :103 Gömlek No :8 Fon Kodu :A.}MKT.
Maraş'ın Elbistan kazasına bağlı Yapalak Kebir mahallesinden olup Aydın Güzelhisar'a nefyedilmiş olan Molla Hasan'ın affedilmesinin uygun olup olmadığını araştırarak Sadaret'e bildireceğine dair Dursun'un yazısı. Listeye Eklendi Osmanlı arşivi
- Tarih :26/L /1263 (Hicrî) Dosya No :106 Gömlek No :2369 Fon Kodu :İ..MVL.
Elbistan kazasına bağlı Yapalak-ı Kebir karyesi ahalisinden Battal, Receb ve Bekir'in Edirne'ye sürülmeleri. Listeye Eklendi
Mahallenin kurulmasında büyük katkı sağlamışlardır. Bu aileler uzun yıllardır Aile akraba hısım olarak kardeşçe dostça yaşamaktadırlar Şu anda Büyükyapalak’la ilgili elimizde bulunan, ilmi değeri olan kayıtlar sadece Prof. Refet Yinanç'ın araştırması olan “Maraş Tahrir Defteri” adlıeserin ikinci cildinde bulunmaktadır. Bu esere göre 1563 yılına ait Büyükyapalak ile ilgili kayıtlar şunlardır.
18. yüzyıl sonlarına doğru yapalaklılarla akraba oldukları tahmin edilen Yozgat-Boğazlıyan-Yapalak Köyü'nden gelen aileler de yapalağa göç etmiştir.
Kasaba Elbistan ovasının kuzey tarafına düşmekte olup kayıtlı 280 bin dönüm araziye sahiptir. Fakat sulu tarım yapılamadığı için yeterli bir gelir elde edilememektedir.
2002 Yılı sonu itibariyle kasabaya 8 km uzaklıktaki Kayapınar mevkiindeki gölet tamamlanmış fakat sulama kanalları ve ağaçlandırma çalışmaları yapılmamıştır. Yapım işi tamamlandığında 30 bin dönüm arazi sulanacaktır.
Kasabada buğday, arpa, nohut gibi tarım ürünleri yetiştirilmekte ve azda olsa büyük ve küçükbaş hayvancılık yapılmaktadır. Tarım ve hayvancılığın çağın gerektirdiği gibi yapılamadığından, toprağın kıraç olmasından ve nüfusun çokluğundan dolayı ailelerin geçim standartları genellikle düşüktür. Kasabada Kayapınar mevkiinde şu anda üzerine gölet yapılan bir su kaynağı vardır. Bu suyun bir kısmı evlere içme suyu olarak verilmektedir.
Kasabanın Eskiören ve Kayapınar bölgesinde kayısı bahçeleri vardır.Fakat son yıllarda, mevsim şartlarının düzensizliği nedeniyle ağaçlar meyve tutmamakta, bazı yıllarda ise fiyatı düşük olup, para etmemektedir.
Kasaba halkı kültürüne ve geleneklerine bağlıdır
Ayrıca Prof.Dr. Ramazan Mirzaoğlu'nun yaptığı araştırmaya göre kendi soylarını Büyükyapalak Kasabasına dayandırmıştır. 2. Viyana seferinde sefere Büyükyapalak’tan sekiz atlının gittiğini, bunlardan bir kısmının seferde şehitolduğu, sağ kalan üç atlının da uzun süren sefer ve geri dönüşün zorluğu sebebiyle köye dönemedikleri bir tanesinin Kırıkkale Mirzalar Köyü, bir tanesinin de Antalya’ya yerleştiği söylenmektedir.
Kırıkkale'ye yerleşen atlının torunları şimdi ah ve vahlar içerisinde, vakti zamanında keske bizim dedemizde antalyaya yerlesseydi de bizde milyon dolarlık otel sahibi olsaydık demektedirler. Görüldüğü gibi yüzlerce yıl önce bir at sırtında viyana giden ve yıllar sonra dönüpte yapalak yerine Kırıkkale'ye yerleşen Yapalaklılar bile bugün hala ş harfi yerine s harfini kullanmaktadırlar.
Büyükyapalak Kasabası 93 Harbinde (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı)köye göçmen olarak yerleştiren göçmenlerin daha sonra kendi aralarında para toplayarak,bu gün mevcut olan Afşin İlçesi Kuşyakası mahalleninü satın alıp oraya yerleşmişlerdir.
92 harbi döneminde ise Küçükyapalak, İncecik, Gökçek ve Kökez köyleri Büyükyapalaktan ayrılarak muhtarlık olmuştur.
Mahallenin ismi zamanında yaşayan büyük bir OĞUZ Türkmen aşiretin iki oğlundan gelmektedir.Bunların zaman içerisinde birbiri üstünde yaşadıkları olaylar neticesinde iki kardeş birbirine küsmüştür.Birisi Küçükyapalak isimki mahallesi diğer ise Büyükyapalak isimli mahallesi kurmuşlardır.Bu iki köy arasındaki en büyük fark ise Büyükyapalak tamamen Türk sünni, Küçükyapalak Türk alevidir.
Kültür
TÜRKMEN kültür gelenekleri ve görenekleri yaşanmaktadır.
| ||||||