Bursa Yeşil Camii

Yeşil Camii
Temel bilgiler
Yer Bursa, Türkiye
İnanç İslam
Durum Etkin
Mimari
Mimar(lar) Hacı İvaz Paşa
İnşaat başlangıç tarihi 1413
Tamamlanma tarihi 1424
Özellikler
Minare sayısı İki

Bursa Yeşil Camii, Bursa’da ilk dönem Osmanlı mimarisinin önemli örnekleri arasında yer alan bir tarihi yapı.[1] Caminin ünü, çini kaplamalarından gelir.

Yeri

Cami, adını verdiği Yeşil semtindedir; Yeşil külliyesi yapılarındandır. “Yeşil” adını, bir zamanlar minarelerinde bulunan yeşil renk ağırlıklı süslemelerinden aldığı düşünülür.[2] Halen aktif olarak kullanılan caminin kapasitesi 2000 kişidir[2].

Yeşil Cami giriş kapısı.
Yeşil Camii ve Yeşil Türbe'nin 1880-1893 yılları arasındaki bir görünümü.

Kuzey cephe ortasındaki taç kapısında bulunan Arapça kitabeye göre mimarı Hacı İvaz b. Ahî Bayezıt (Hacı İvaz Paşa); bitirildiği tarih Aralık 1419’dur. İç mekanda, hünkar mahfili üzerinde yer alan yazıttan anlaşıldığı kadarıyla yapının nakkaşı, “Nakkaş Ali” olarak da bilinen Ali b. İlyas Ali’dir (ünlü divan şairi Lâmiî Çelebi’nin babası)[3]; süslemelerinin tamamlandığı tarih 1424'tür.[1] Osmanlı sultanlarından Çelebi Mehmet’in emri ile yapılan cami; Sultan’ın ölümü üzerine II. Murad devrinde tamamlanmıştır.

Yeşil Cami içerisi.

Mimari özellikleri

Namazgah.

Yeşil Camii, Çelebi Mehmet tarafından aynı zamanda hükümet konağı olarak inşa edilmiş iki katlı, iki kubbeli görkemli bir yapıdır.[4]

Cami, ters T planlıdır. Kronolojik sıraya göre bu plandaki yapıların, Orhan Gazi Camii ile Yıldırım Camii'den sonra üçüncüsüdür.[5] Caminin büyük ve olağanüstü oyma süslemeleri bulunan ana kapısı kuzey cephede yer alır.[2] Kapıdan yan odalara açılan dar bir koridora girilir. Asıl ibadet alanına Bizans başlıklı iki sütunun ortasındaki alçak bir kapıdan girilir.

İbadet mekanın iki yanındaki simetrik odalar, sancaklardan gelenlerin meselelerinin görüşüldüğü yerler olarak yapılmıştı. Doğudaki oda Anadolu Beylerbeyliği’nden gelenler için, batıdaki oda Rumeli Beylerbeyliği’nden gelenler için kullanılıyordu.[4] Daha sonraları bu odalar mahkeme salonu olarak kullanılmıştır.[4] Girişin iki yanındaki merdivenlerle üst kata çıkılır. Yapının üst katında ortada hünkar mahfili, iki tarafında saray daireleri bulunur.

İbadet mekanı, aynı eksen üzerinde üzerli birer kubbe ile örtülü iki ana mekandan oluşur. Kubbelerin çapı 13metre, yerden yüksekliği ise 25metredir. Her iki kubbe büyük bir kemer ve kilit taşı ile birleştirilmiştir.

Mermer işçiliği

Caminin yapımında Marmara Adası’ndan getirilen mermer kullanılmıştır; eser, Bursa’da yapılan ilk mermer abidedir.[4] Eserin ön yüzü, pencereleri, kapısı, kitabeleri, kapı tavanı mermer işçiliğinin en güzel örneklerindendir.

Çinileri

Cami, mimari özellikleri yanında çini süslemeleri ile de büyük bir öneme sahiptir. Özelikle iç mekânda eyvanlar, müezzin mahfilleri, hünkar mahfili, tabhaneler, şahnişinler ve mihrap çini süslemenin yoğun olarak kullanıldığı bölümlerdir. Bunlar arasında bütünüyle çini ile kaplanmış mihrap zengin süslemeleriyle dikkat çeker.[1]

Mihrap, eserin güney cephe ortasındadır. 1067 cm. yüksekliğinde ve 628 cm. genişliğindedir ve sır tekniğinde çinilerle kaplanmıştır. Erken Osmanlı döneminin ilk çini süslemeli mihrabıdır.[1] Ağırlıklı olarak bitkisel motif ve kompozisyonlara sahip çinilerle kaplanmıştır. Yeşil Camii’indeki çinileri yapan usta, "Mecnun Mehmet’tir".[6]

Ahşap işçiliği

Yeşil Camii’nin giriş kapısı ve pencere kapakları, devrin ahşap işçiliğinin güzel örneklerindendir. Mihrabın batısında bulunan, tepesi altıgen külahla örtülü minber de özenli bir ahşap işçiliğinin ürünüdür.[6]

Hat eserleri

Mihrap eyvanının doğu ve batı pencereleri üzerinde duvara asılmış birbirinin eşi olan daire biçiminde iki yazı levhası bulunur. Levhalarda “Amme suresi” yazılıdır.[4] Biri yeşil, biri kırmızı olan bu yazılardan birinde Bursa’da 19. yüzyılda valilik yapmış Ahmet Vefik Paşa’nın adı geçer.

Minareleri

Caminin minarelerinin birisi kuzeybatı, diğeri güneybatı köşesindedir. Minareler yapının 1855 depreminin ardından, 19. yüzyıl sonlarına doğru yapılmıştır. Orijinal minarelerin camiye adını veren yeşil çinilerle kaplı olduğu düşünülür.

Külliye yapıları

Yeşil Camii'nin inşasından sonra batısına medrese, doğusuna imaret yapılmıştır. Medrese, “Sultaniye Medresesi” olarak anılırdı.[4] Medrese binası, günümüzde Türk İslam Eserleri Müzesi olarak kullanılır.

Caminin karşısında Bursa'nın en değerli anıtsal yapılarından biri olan Yeşil Türbe bulunur.

Bursa’daki “Sultan Han” ve “Fidan Han” adlı hanlar, Yeşil Camii’nin inşasından sonra Çelebi Mehmet’in isteği ile Hacı İvaz Paşa tarafından Yeşil Camii’ye gelir sağlamak için inşa edilmiştir.[4]

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. 1 2 3 4 Savaş Yıldırım, Bursa Yeşil Cami Mihrabı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Dergisi, Cilt 47, Sayı 1, 2007
  2. 1 2 3 Bursa Müftülüğü web sitesi, Yeşil Camii, Erişim tarihi:12.09.2011
  3. ↑ Klasik Türk Sanatları Vakfı Sitesi, XV. Yüzyıl Nakkaşı, Erişim tarihi:12.09.2011
  4. 1 2 3 4 5 6 7 Bursa Tarihi Çarşı ve Hanlar Birliği sitesi, Dr. Nazım İntepe Beyefendi’nin “Dibace” İsimli Eserinden Yeşil Camii, Erişim tarihi:12.09.2011
  5. ↑ Bursa Tarihi, Erişim tarihi:12.09.2011
  6. 1 2 Bursa Belediyesi web sitesi, Yeşil Külliye, Erişim tarihi:12.09.2011
This article is issued from Vikipedi - version of the 9/23/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.