Selimiye Camii

Selimiye Camii
Temel bilgiler
Yer Edirne, Türkiye
Coğrafi koordinatlar 41°40′41″K 26°33′34″D / 41.67806°K 26.55944°D / 41.67806; 26.55944
İnanç İslam
Mimari
Mimar(lar) Koca Mimar Sinan
Mimari tür Cami
Mimari biçim Osmanlı mimarisi
İnşaat başlangıç tarihi 1568
Tamamlanma tarihi 1574
Özellikler
Minare sayısı 4
Selimiye Camii ve Külliyesi*
UNESCO Dünya Mirası
Ülke  Türkiye
Tür Kültürel
Kriter i, iv
Referans 1366
Bölge** Avrupa ve Kuzey Amerika
Koordinatlar 41°40′41″K 26°33′34″D / 41.67806°K 26.55944°D / 41.67806; 26.55944
Tescil bilgisi
Tescil 2011  (35. Oturum)
* Dünya Mirası resmî listesi.
** UNESCO resmî sınıflandırması.
1913 tarihli bir Osmanlı posta pulunda Selimiye Cami

Selimiye Cami, Edirne'de bulunan, Osmanlı padişahı II. Selim'in Mimar Sinan'a yaptırdığı camidir. Sinan'ın 90 (bazı kitaplarda 80 olarak geçer) yaşında yaptığı ve "ustalık eserim" dediği[1] Selimiye Camii gerek Mimar Sinan'ın gerek Osmanlı mimarisinin en önemli yapıtlarından biridir.[2]

Caminin kapısındaki kitabeye göre yapımına 1568 (Hicri:976) yılında başlanmıştır. Caminin 27 Kasım 1574 Cuma günü açılması planlanmışsa da ancak II. Selim'in ölümünün ardından 14 Mart 1575'te ibadete açılmıştır.[3][4]

Mülkiyeti Sultan Selim Vakfı’ndadır[5]. Bugün şehrin merkezinde bulunan caminin yapıldığı alanda inşasına Süleyman Çelebi döneminde başlanan, sonradan Yıldırım Bayezid'in geliştirdiği Edirne'nin ilk sarayı (Saray-ı elik) ve Baltacı Muhafızları haremi bulunmaktaydı. Bu alandan “Sarıbayır” veya “Kavak Meydanı” diye bahsedilir.[5]

2000'de UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil edilen[6] Selimiye Camii ve Külliyesi, 2011'de ise Dünya Mirası olarak tescil edildi.[7]

Tarihçe

Edirne'nin seçilmesinin nedeni

Sultan’ın caminin yapılacağı şehir olarak neden Edirne'yi seçtiği kesin olarak bilinmemektedir. Evliya Çelebi Seyahatname adlı eserinde padişahın rüyasında İslam peygamberi Muhammed'i gördüğünü ve onun kendisinden Kıbrıs'ın fethi anısına bir cami yaptırmasını istediğini yazmıştır. Ancak caminin yapımına başlanmasından üç yıl sonra 1571'de fethedildiği bilindiğinden bu iddianın doğruluk payı olamaz.[8] Bu konudaki daha gerçekçi yorumlarda ise o dönemde İstanbul'da yeni bir büyük camiye ihtiyaç duyulmadığı, Edirne'nin Rumeli'deki Osmanlı egemenliğinin merkezi konumunda olduğu ve Selim'in gençlik yıllarından beri şehre ayrı sevgi beslediğine dikkat çekilir.[9]

Kubbe

Bir tepe üzerinde bulunan Selimiye'de daha önceki hiçbir camide ya da antik çağ mabedinde görülmemiş bir teknik kullanılmıştır. Daha önceki kubbeli yapılarda, asıl kubbe kademeli yarım kubbelerin üzerinde yükselmesine rağmen, Selimiye Camii 43,25 metre[10] yüksekliğinde, 31,25 metre[10] çapında, tek bir lebi ile örtülmüştür. Kubbe 8 sütuna dayanan bir kasnak üzerine oturtulmuştur.[11] Kasnak, filayaklarına 6 metre genişliğinde kemerlerle bağlıdır.[10] Mimar Sinan, bu şekilde örttüğü iç mekana verdiği genişlik ve ferahlıkla birlikte mekanın bir kerede kolayca anlaşılmasını sağlar. Kubbe aynı zamanda camiinin dış görünüşünün ana hatlarını da belirler.

Kubbesinin dış görünüşü

Minareler

Caminin dört köşesinde bulunan, her biri özel üç şerefeli 380 santimetre çapındaki minareler 70,89 metre yüksekliğindedir. Minarelerin alem dahil yükseklikleri bazı kaynaklara göre 84,[12] bazılarına göreyse 85 metredir.[13] Cümle kapısının iki yakınındaki minarelerin şerefelerine üç ayrı yoldan çıkılır. Diğer iki minare tek merdivenlidir. Öndeki iki minarenin taş oymaları çukur, ortadaki minarelerin oymaları ise kabarıktır. Minarelerin kubbeye yakın olması, camiyi göğe doğru uzanıyormuş gibi gösterir. Bu caminin en büyük özelliği Edirne'nin her tarafından görülmesidir.

Kubbesinin iç görünüşü

İç süslemeler

Caminin mermer, çini ve hat işçilikleri de önemlidir. Yapının içi İznik çinileriyle süslüdür. Büyük kubbenin tam altındaki hünkar mahfili, 12 mermer sütunludur ve 2 metre yüksekliktedir. Çinilerin bir kısmı 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşında, Rus generali Mihail Skobelev tarafından sökülerek Moskova'ya götürülmüştür.

Avlu

Yapının, kuzeye, güneye ve avluya açılan 3 kapısı vardır. İç avlu, revaklar ve kubbelerle süslüdür. Avlunun ortasında mermerden özenle işlenmiş bir şadırvan vardır. Dış avluda ise sıbyan mektebi, darül kurra, darül hadis, medrese ve imaret bulunmaktadır. Sıbyan mektebi günümüzde çocuk kütüphanesi, medrese ise müze olarak kullanılmaktadır. Geçmişte cami meşalelerle aydınlatılmakta idi. Meşalelerden çıkan is, hava akımı oluşturmak üzere özel olarak yapılan bir delikten dışarı çıkmaktaydı.

“Ters Lale” motifi

Caminin müezzin mahfilinin mermer ayaklarından birinin altında ters bir lale motifi bulunmaktadır. Rivayete göre, caminin yapılacağı arsa üzerinde bir lale bahçesi bulunmaktaydı. Bu arsanın sahibi, başlarda arsasının satılmasını istememiştir. En sonunda, Mimar Sinan'dan camide bir lale motifi olmasını isteyerek arsasını satmıştır. Mimar Sinan da lale motifini ters olarak yapmıştır. Lale motifi bu arsada bir lale bahçesi olduğunu, ters olması ise sahibinin tersliğini temsil etmektedir .[14]

Dünya Mirası Listesi

28 Haziran 2011 Salı Günü, Paris’te yapılan UNESCO Dünya Mirası Komitesi toplantısında Edirne Selimiye Cami ve Külliyesi’nin Dünya Mirası Listesi’ne adaylığını değerlendirdi ve komite oybirliğiyle Selimiye Camii ve Külliyesi'nin Dünya Mirası Listesi'ne girmesine karar verdi.[15]

Böylelikle Drina Köprüsünden sonra bir Osmanlı eseri daha Dünya Mirası Listesi’ne girmiş oldu.[16]

Fotoğraflar

Kaynakça

  1. ↑ "Selimiye Camisi". Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı. http://vdb.gib.gov.tr/edirnevdb/kultur/selimiye.html#sec121. Erişim tarihi: 18 Nisan.
  2. ↑ "Sultan Selim Camii (Edirne)". sinanasaygi.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304180051/http://sinanasaygi.com/eserler.asp?action=eserdetay. Erişim tarihi: 18 Nisan.
  3. ↑ "Tarihçe". selimiyecamii.com. http://www.selimiyecamii.com/tarihce.html. Erişim tarihi: 18 Nisan.
  4. ↑ Mark Irving, ed. (2007) (İngilizce). 1001 Buildings You Must See Before You Die. Barrons Educational Series. s. 148. ISBN 978-0-7893-1564-9.
  5. 1 2 Ahmet Usal, Selimiye Camisi, Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı, 25 Aralık, 2006
  6. ↑ "Edirne Selimiye Mosque" (İngilizce). UNESCO. 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20110629135204/http://whc.unesco.org/en/tentativelists/1408/. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2015.
  7. ↑ "Selimiye Mosque and its Social Complex". UNESCO. 22 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160622073458/http://whc.unesco.org/en/list/1366/. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2015.
  8. ↑ "Selimiye ve Edirne". selimiyecamii.com. http://www.selimiyecamii.com/selimiyeveedirne.html. Erişim tarihi: 18 Nisan.
  9. ↑ "Ne Zaman ve Neden Edirne'de?". Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı. http://vdb.gib.gov.tr/edirnevdb/kultur/selimiye.html#sec125. Erişim tarihi: 18 Nisan.
  10. 1 2 3 "Kubbe". selimiyecamii.com. http://www.selimiyecamii.com/kubbe.html. Erişim tarihi: 18 Nisan.
  11. ↑ "Selimiye'nin Kubbesi". Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı. http://vdb.gib.gov.tr/edirnevdb/kultur/selimiye.html#sec128. Erişim tarihi: 18 Nisan.
  12. ↑ "Selimiye Minareleri". Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı. http://vdb.gib.gov.tr/edirnevdb/kultur/selimiye.html#sec139. Erişim tarihi: 18 Nisan.
  13. ↑ "Minareler". selimiyecamii.com. http://www.selimiyecamii.com/minareler.html. Erişim tarihi: 18 Nisan.
  14. ↑ Mimar Sinan'ın hayatı, Selimiye Camii ve ters lale hikayesi Testkulubu.com. 12 Şubat 2011 tarihinde erişilmiştir.
  15. ↑ "Selimiye Camii Dünya Mirası Listesi'nde". Hurriyet Gazetesi. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150511101938/http://www.hurriyet.com.tr/gundem/18122761.asp. Erişim tarihi: 28 Haziran.
  16. ↑ "Drina Köprüsü 2005 yılından bu yana UNESCO dünya Miras listesine". Habitat.org.tr sitesi. 21 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160421012602/http://www.habitat.org.tr/dunyamirasi/528-drina-koprusu-unesco-dunya-miras-listesinde.html. Erişim tarihi: 23 Aralık.

Dış bağlantılar

Türkiye'deki UNESCO Dünya Mirasları
Akdeniz
Doğu Anadolu
  • Ani Antik Kenti
Ege
Güneydoğu Anadolu
İç Anadolu
Karadeniz
Marmara
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/31/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.