Bzıb Irmağı
Koordinatlar: 43°17′47″K 41°13′49″D / 43.29639°K 41.23028°D
Bzıb, (Abhazca: Бзыҧ, Gürcüce: ბზიფი, Rusça:Бзыбь) Gürcistan sınırları içinde bulunan Abhazya Cumhuriyeti'nde en uzun ırmak.
Coğrafî konumu
Kafkas sıradağlarından doğar ve iki kanal olarak Karadeniz'e dökülür. Uzunluğu 110 km.dir ve su toplama havzası 1.510 metre karedir.
Nehir vadisi Bzib Dağları, Gagra Dağları ve diğer ana Kafkas dağları ile çevrilidir. Bu vadiden Karadeniz'den ünlü Ritsa Gölü'ne giden karayolu geçer.
Bu ırmak uzerinde kayak ve sal kullanma sporları yapılmaktadır.
Tarihî önemi
Irmak 1812'de Bükreş Antlaşması ile Osmanlı-Rus sınırı olmuştur. Bzıb Irmağı güneyinden Rioni Irmağı'na ya da Poti kalesine değin uzanan yerler Ruslara, Bzıb'dan kuzeyde Kuban Irmağı'na değin uzanan Karadeniz kıyıları ve Anapa kalesi Osmanlılara bırakılmıştır. Osmanlı denetimindeki yerler ve Anapa kalesi 1829'da Edirne Antlaşması ile Rusların eline geçmiştir. Ancak bu kıyı yerlerin yerli halkı olan Adigeler ya da Çerkesler, bir başlarına Mayıs 1864'e değin, yer yer de 1865 yılı sonlarına değin Ruslara karşı direnmişlerdir.
Ruslar bu yerler halkına karşı büyük oranda bir soykırım ve etnik temizlik uygulamış, sağ kalan halkın büyük çoğunluğunu zorla Türkiye'ye göndermişlerdir. Çok azı da Rus denetimindeki Kuban bölgesi düzlüklerine yerleştirilmiştir (1864).
Daha sonra, 1870 sonlarında Karadeniz bölgesinin sivil yerleşime açılması üzerine,kıyıdan Kuban bölgesine sürülmüş olan Çerkeslerin bir bölümü geri dönüp eski topraklarına yerleşmiştir. Bugün Soçi ve Tuapse yörelerinde yaşayan bu Çerkeslere Şapsığ denmektedir.