Cumhuriyet Senatosu (Türkiye)

Cumhuriyet Senatosu
Tür
Tür
Tarih
Kuruluş 20 Temmuz 1961
Dağılış 12 Eylül 1980
Başkanlık
Başkan
Mehmet Enver Aka (AP)
1963-1965
Tekin Arıburun (AP)
1970-1977
Sırrı Atalay (CHP)
1977-1979
Yapı
Sandalye 165
+ Tabii Senatörler
Siyasi gruplar
Komisyonlar
  • Anayasa ve Adalet Komisyonu
  • Bütçe ve Plan Komisyonu
  • Cumhuriyet Senatosu Hesaplarını İnceleme Komisyonu
  • Bayındırlık, Ulaştıma ve İmar-İskan Komisyonu
  • Dışişleri, Turizm ve Tanıtma Komisyonu
  • İçişleri Komisyonu
  • Mali ve İktisadî İşler Komisyonu
  • Millî Eğitim - Gençlik ve Spor Kültür Komisyonu
  • Millî Savunma Komisyonu
  • Sosyal İşler Komisyonu[1]
Ortak komisyonlar
  • Kamu İktisadî Teşebbüsleri Karma Komisyonu
  • Dilekçe Karma Komisyonu
  • Kitaplık Karma Komisyonu[2]
Seçimler
Son seçim
 14 Ekim 1979
Toplantı yeri
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Bakanlıklar, Ankara
Anayasa
9 Temmuz 1961 tarihli ve 334 sayılı
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası

Cumhuriyet Senatosu ya da eskiden yaygın bir şekilde kullanılan adıyla Okumuşlar Meclisi, Türkiye'de 1961-1980 yılları arasında çift meclisli sistem yürürlükteyken TBMM'nin üst meclisini oluşturan yasama organı. Alt meclis ise Millet Meclisiydi.

Tabii üyeler dışında Cumhuriyet Senatosuna aday olabilmek için 40 yaşını doldurmuş olmak ve yüksek öğrenim yapmış olmak gerekiyordu. Hükümet, Cumhuriyet Senatosuna karşı değil, Millet Meclisine karşı sorumluydu. Güven oylaması sadece Millet Meclisinde yapılıyordu. Cumhuriyet Senatosunun gensorusuyla hükümeti düşürme yetkisi yoktu.

1980 yılından sonra tekrar tek meclisli sisteme geri dönüldü ve senato kurumu 19 yıllık bir çalışma süresinden sonra Türkiye'de yürürlükten kalktı.

Senato üye yapısı

1961 anayasası'nda göre Cumhuriyet Senatosu üç çeşit üyeden oluşuyordu.

  1. 150 adet olan birinci grup üyeler halk tarafından seçiliyordu.
  2. 15 adet olan ikinci grup üyeler ise Cumhurbaşkanınca seçiliyordu. Bunlar Kontenjan senatörü olarak bilinmektedir.
  3. "Tabii Senatörlük" kendi içinde iki gruba ayrılıyorlardı. Bunlardan birincisi Millî Birlik Komitesi başkan ve üyeleriydi. İkincisi ise eski Cumhurbaşkanlarıydı.

Birinci grup üyelerin görev süresi altı yıldı. Ancak seçimler 2 yılda bir yapılıyordu ve her seçimde üyelerinin sadece üçte biri yenileniyordu. 1961 anayasası'nın geçici 10.Maddesine göre 1961 seçimlerinden iki yıl sonra yapılacak seçimlerle yenilenecek üyeler ile dört yıl sonra yapılacak seçimle yenilenecek olan üyeler ad çekilerek belirlenmiştir. Böylece A, B ve C grubu olmak üzere 3 grup oluşmuştur.

İkinci grup üyelerin görev süresi de altı yıldı.

Üçüncü grup üyeleri ise ömür boyu görev yapıyorlardı.

Senato seçimleri

Seçim tarihi Seçim türü[3]
15 Ekim 1961 Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu genel seçimi
7 Haziran 1964 Cumhuriyet Senatosu C Grubu yenileme seçimi. Cumhuriyet Senatosu ara seçimi
5 Haziran 1966 Cumhuriyet Senatosu B Grubu yenileme seçimi. Cumhuriyet Senatosu ve Millet Meclisi ara seçimi
2 Haziran 1968 Cumhuriyet Senatosu A Grubu yenileme seçimi. Cumhuriyet Senatosu ve Millet Meclisi ara seçimi
14 Ekim 1973 Millet Meclisi genel ve Cumhuriyet Senatosu C Grubu yenileme seçimi, Cumhuriyet Senatosu ara seçimi
12 Ekim 1975 Cumhuriyet Senatosu B Grubu yenileme seçimi. Cumhuriyet Senatosu ve Millet Meclisi ara seçimi
5 Haziran 1977 Millet Meclisi genel ve Cumhuriyet Senatosu A Grubu yenileme seçimi
14 Ekim 1979 Cumhuriyet Senatosu C Grubu yenileme seçimi. Cumhuriyet Senatosu ve Millet Meclisi ara seçimi

Senato başkanları

No. İsim Resim Göreve Başlama Görevden Ayrılma Parti
1 Suat Hayri Ürgüplü 28 Ekim 1961 6 Kasım 1963 Adalet Partisi
2 Mehmet Enver Aka 6 Kasım 1963 2 Aralık 1965 Adalet Partisi
3 İbrahim Şevki Atasagun 2 Aralık 1965 19 Kasım 1970 Adalet Partisi
4 Tekin Arıburun 19 Kasım 1970 14 Haziran 1977 Adalet Partisi
5 Sırrı Atalay 16 Haziran 1977 6 Kasım 1979 Cumhuriyet Halk Partisi
6 İhsan Sabri Çağlayangil 6 Nisan 1980 12 Eylül 1980 Adalet Partisi

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ↑ http://menadoc.bibliothek.uni-halle.de/landau/content/pageview/191206
  2. ↑ http://menadoc.bibliothek.uni-halle.de/landau/content/pageview/191206
  3. ↑ http://auhf.ankara.edu.tr/dergiler/auhfd-arsiv/AUHF-1981-38-01-04/AUHF-1981-38-01-04-Turk.pdf Açık Parlamento Üyeliklerinin Ara Seçimler Yoluyla Ya da Yedeklerle Doldurulması Doç. Dr. Hikmet Sami Türk
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/23/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.