Gazi Müzesi

Gazi Müzesi
Mantıka Palas (Eski adı.)
Açılış	5 Ekim 1940)
Konum	Mecidiye Caddesi, İlkadım, Samsun, Türkiye
Tür	Tarih müzesi
Otopark?	Yok

Gazi Müzesi, İlkadım, Samsun'da, Mecidiye Caddesi'nde bulunan bir müze. Mustafa Kemal'in Samsun'a ilk gelişinde kaldığı Mantıka Palas adlı otelin restore edilmesi ile 1940 yılında ziyarete açılmıştır. Bina tam olarak Mecidiye Caddesi, 25 pafta, 273 ada, 3 parselde yer almaktadır. İki katlı olan tarihi yapının dış duvarları yığma tuğla, iç bölmeleri bağdadidir.^[1]

Geçmişi

Müzenin bulunduğu bina, bazı kaynaklara göre Jean Ionnis Mantika^[2], bazı kaynaklara göre de Yanko Abacıoğlu tarafından^[3] 1902 yılında Mantıka Palas adıyla otel olarak inşa edilmiştir. 19 Mayıs 1919 tarihinde 9. Ordu Müfettişi Mustafa Kemal'in Samsun'a geleceği haber alındığında hizmet dışı olan otel düzenlenerek Gazi'nin hizmetine verilmiştir. Mustafa Kemal, 25 Mayıs 1919 gününe kadar bu otelde konaklamıştır. Millî Mücadele çalışmalarını burada sürdürdükten sonra Havza'ya hareket etmek üzere otelden ayrılmıştır.

Cumhuriyetin ilanından sonra da 16-18 Eylül 1928 ve 22-26 Kasım 1930 tarihlerinde Atatürk bu otelde konaklamıştır. Son gelişinde Atatürk, müzede sergilenen not defterine şu satırları not düşmüştür^[4]:

“	Samsun 16 Eylül 1928; saat sekizi çeyrek geçiyor. Yazı odasındayım. İsmet Paşa’yı beklerken bu satırları yazıyorum. Samsun’a üçüncü defadır geliyorum. İlk gelişim malumdur, tarihini gözümün önünde, büro üstünde duran uzun cigara kutusunun kapağında okuyorum: 19 Mayıs 1335. Ondan sonra bir defa daha gelmiştim. Takriben 4 sene evvel, bir gelişimde de tarihini yukarıda tespit ettim. İsmet Paşa geldi, yazıyı bırakıyorum.	„
—Gazi Mustafa Kemal

Müze oluşu

Atatürk'ün her Samsun'a gelişinde konakladığı otel 1924 yılında kendisine, 1938'deki ölümüyle birlikte vasiyeti gereği Makbule Hanım'a devredilmiştir. 1939 yılında Samsun Belediyesi'nce müze yapılmak üzere istimlak edilen bina bu döneme kadar Cumhuriyet Halk Fırkası binası olarak kullanılmıştır.^[5] 5 Ekim 1940 tarihinde de Samsun Belediyesi'nce müze olarak halkın ziyaretine açılmıştır. O dönemde binanın ikinci katı müze olarak hizmet verirken ilk kat önceleri Atatürk Halk Kütüphanesi olarak, daha sonra da Samsun Oda Tiyatrosu olarak kullanılmıştır.

Yüksek Kurul’un 08/03/1985 tarih ve 798 sayılı kararı ile korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilmiştir.^[6]

1995 yılında Kültür Bakanlığı'na devredilmiştir.^[7] Kültür Bakanlığı'nın yürüttüğü yenileme çalışmaları sonrasında da 8 Kasım 1998 tarihinde tekrar müze olarak halkın hizmetine açılmıştır. Bu dönemde de bina tamamıyla müze olmamış, ikinci kat müze olarak hizmet ederken birinci kat konferans salonu olarak kullanılmıştır.

Atakum Rotary Kulübü ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Samsun İl Koordinasyon Kurulu'nca gerçekleştirilen^[8] 2006 yılındaki son yenileme ile Samsun Atatürk Müzesi'nde bulunan tarihi eşyalar da buraya getirilmiş ve iki müze birleştirilmiştir.^[8] Bunların yanında çağdaş müzecilik anlayışına bağlı kalınarak müzenin ışıklandırma sistemleri yenilenmiş, eşyalar da temizlenerek tüm bina müze olarak ziyarete açılmıştır.

Müze içerisi Atatürk'ün çalışma odası, yatak odası ve toplantı salonları, derlenebilen eşyasıyla döşenmiştir. Müzenin, Kongre Salonu adı verilen büyük salonunda Bandırma Vapuru'nun bir maketi, Atatürk'le ilgili fotoğraflar ve belgeler yer alır. Müzede yer alan diğer önemli millî eserler arasında Onuncu Yıl Nutku'nun aslı, Nutuk'un Osmanlıca aslının örneği ve ilk ziyaretinde Atatürk'ün yanında bulundurduğu gezi çantası yer almaktadır.

Kaynakça

1. "Samsun - Gazi Müzesi" (Türkçe). kultur.gov.tr. http://www.kultur.gov.tr/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF8FE9074FF19B0005888E2D2167B4CAA0. Erişim tarihi: 23 Ekim 2010. 
2. "Samsun Gazi Müzesi" (Türkçe). kvmgm.turizm.gov.tr. 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151224181904/http://kvmgm.turizm.gov.tr/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFB672A08AF0819B75C42DE166FCD47920. Erişim tarihi: 23 Ekim 2010. 
3. "SAMSUN - ATATÜRK EVİ" (Türkçe). ataturk.net. 27 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150527220010/http://www.ataturk.net:80/ata/samsun.html. Erişim tarihi: 23 Ekim 2010. 
4. "Kaynakçali Atatürk Günlügü" (Türkçe). ataturk.de. http://www.ataturk.de/turk_Kaynakcali_Atatuerk_Guenluegue.pdf. Erişim tarihi: 23 Ekim 2010. 
5. "Gazi Müzesi" (Türkçe). samsev.org.tr. http://www.samsev.org.tr/net/?p=23. Erişim tarihi: 23 Ekim 2010. 
6. "Gazi Müzesi" (Türkçe). samsunkulturturizm.gov.tr. 1 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20101001020402/http://www.samsunkulturturizm.gov.tr:80/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFEF77E518A96D333227BFE01AB1F00240. Erişim tarihi: 23 Ekim 2010. 
7. "Kültür Hazinesi Müzelerimiz" (Türkçe). aa.com.tr. http://www.aa.com.tr/tr/karadeniz.html. Erişim tarihi: 24 Ekim 2010. 
8. "GAZİ MÜZESİ AÇILDI" (Türkçe). İlkadım, Samsun: emo.org.tr. 7 Haziran 2006. 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151224181933/http://www.emo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=47159. Erişim tarihi: 24 Ekim 2010.