Miladi takvim

Christopher Clavius (1538–1612), reformun ana yazarlarından biri.
Papa X. Gregory'nin gravürü.

Miladi takvim ya da Gregoryen takvim, Jülyen takviminin yerine Papa XIII. Gregory tarafından yaptırılan takvim. Milad'ı tarih başlangıcı ve Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüş süresi olan 365 gün 6 saatlik zamanı "1 yıl" olarak kabul eder.

Dünyada en yaygın olarak kullanılan takvim olan miladî takvim, senede 10,8 saniye hata oranıyla en güvenilir ve hassas takvimdir.

Tarihçe

4 Ekim 1582'de kabul edilmiştir. Değişik tarihlerde önce Avrupa'da daha sonra diğer ülkelerde yayılmıştır.

Gregoryen takvim oluşturulurken Jülyen takvimine 10 gün ilave edilmiştir; 5 Ekim Cuma günü, 15 Ekim Cuma olarak kabul edilmiştir. 1752'de kabul eden ülkeler ise 11 gün ilave etmek durumunda kalmışlardır.

Türkiye Cumhuriyeti'nin miladî takvimi kabulü

Osmanlı İmparatorluğu döneminde, önce Hicrî takvim, sonra da 1 Mart'ı yılbaşı kabul eden Malî takvim kullanılmıştı. Cumhuriyet'in ilanından sonra, Malî 26 Kânun-i Evvel 1341'de (26 Aralık 1925) kabul edilen "Takvimde Tarih Mebdeinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun" ve "Günün 24 Saate Taksimi Hakkında Kanun" adlı iki ayrı yasayla 1 Ocak 1926'dan başlayarak Gregoryen takvim benimsendi.

Yılbaşını 1 Ocak olarak alan bu takvimin yanı sıra günü 12 saatlik gündüz ve 12 saat gece dilimlerine ayıran saat sistemi yerine 24 saatlik bir gün kabul edildi.

Güvenilirliği

Gregoryen takvim, günümüze kadar kullanılan takvimler içinde en az hatalı olanıdır. Günümüzde bir ekinoks yılı 365,242375365 gündür (365 gün 5 saat 49 dakika 12 saniye). Gregoryen takvimde ortalama bir yıl 365.2425 gündür ve gerçek ekinoks yılı uzunluğuna oldukça yakındır.

Senede "ortalama" 0,000125 günlük bu ufak hata, yıllık olarak 10,8 saniyeye tekabül eder. Takvim hesaplamasında bir günlük hatanın ortaya çıkması için yaklaşık 8000 yıl geçmesi gerekir. Bununla birlikte 8000 yıl içerisinde bir ekinoks yılının uzunluğu da sabit kalmayayıp hangi uzunlukta olacağı tam olarak bilinemez. Bu nedenlerle Gregoryen takvim yeterli hassasiyette bir takvimdir ve yeniden düzenlenmesi çok uzun bir süreliğine gereksizdir.

Yılbaşı

Daha önce 25 Mart olan yılın ilk günü, 1 Ocak olarak kabul edildi. Şubat ayının 28 gün olması durumu devam ettirildi.

Aylardaki gün sayılarının kolay akılda kalması için kullanılan yapışık yumruk yöntemi: Tümseklere denk gelen aylar 31 gün sürer.
Sıra Ay İngilizce Gün sayısı
1 Ocak January 31
2 Şubat February 28 ya da 29
3 Mart March 31
4 Nisan April 30
5 Mayıs May 31
6 Haziran June 30
7 Temmuz July 31
8 Ağustos August 31
9 Eylül September 30
10 Ekim October 31
11 Kasım November 30
12 Aralık December 31

Artık yıl

Artık yıllar, Şubat ayının 28 yerine 29 gün çektiği yıllardır. Bu uygulama, Dünyanın Güneş çevresindeki bir turu 365 gün değil, yaklaşık olarak 365 gün ve altı saat sürmesi nedeniyle her sene sonunda artan 6 saatlik süreleri bir tam güne çevirmek için oluşturulmuştur.

Gregoryen takvimde sonu -00 ile bitmeyen ve 4'e kalansız bölünebilen tüm yıllar artık yıldır. Sonu -00 ile biten yıllar, yani yüzüncü yıllar ise eğer 400'e bölünebiliyorlarsa artık yıl olabilirler. Örneğin 1900 yılı artık yıl değilken 2000 yılı artık yıldır.

Artık yıllar, her dört senede bir tekrar ettiği için, en son artık yıl olan 2016'dan itibaren 2020, 2024, 2028, ... şeklinde 2100 yılına kadar devam edecek; 2100 yılı 400'e kalansız bölünemeyeceği için artık yıl olmayacaktır.

Düzenlemenin nedeni

Bu düzenlemenin nedeni, Mart ekinoksunu 21 Mart tarihine mümkün olduğunca yakın denk getirmektir. Böylece Paskalya Bayramı 21 Mart tarihinde veya hemen sonrasında kutlanabilecekti.

Jülyen-Gregoryen çevrimi

2010 yılından beri, Jülyen takvimini Gregoryen takvime çevirmek için 14 gün ilave etmek gerekmektedir. Bu durum bazı Ortodoks Kiliselerinin Noel kutlama tarihlerini 7 Ocak yerine 8 Ocak olarak değiştirmiştir.

Kaynaklar

    Ayrıca bakınız

    This article is issued from Vikipedi - version of the 9/25/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.