Irak'taki Çerkesler
| Toplam nüfus | |
|---|---|
| 30,000 - 50,000 | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
| Diller | |
| Çerkesçe, Çeçence, Dağıstan dilleri, Lezgice, Arapça | |
| Din | |
| Sunni İslam | |
| İlgili etnik gruplar | |
| Kafkas halkları |
Irak'taki Çerkesler, Çerkesler, Çeçenler ve Dağıstanlılar da dahil olmak üzere Irak'ta yaşayan Kuzey Kafkasya kökenli insanlardır.
Çerkesler aslında Çerkesce konuşan halkı lirtmek için kullanılır, ancak Abhazlar, Osetler ve Çeçenler, Dağıstanlılar olmak üzere, diaspora da genel olarak tüm Kuzey Kafkasya halklarını ifade edebilir.[1]
Tarih
Iraklı Kuzey Kafkasyalılar başta Çerkesya olmak üzere Çeçenya ve Dağıstan kökenlidir.[1] Irak'ta bulunan Kafkasya halkları şunlardır: Abhazlar, Çerkesler, İnguşlar, Çeçenler, Avarlar, Lezgiler ve Kumuklar.[1]
Kuzey Kafkasyalıların göçü yıllar öncesine,[1] Kafkas Savaşı sırasında ve 1860'lı yıllardaki Çerkes Sürgünü ile Rus-Çerkes Savaşına kadar uzanır.[1]
Adıgeler Irak'a iki göç dalgası halinde geldi: Doğrudan Irak'a göç edenler ve Balkanlar'a göç edip Irak'a gelenlerdir. Çeçenler ve Dağıstanlılar da Osmanlı döneminde Irak'a yerleşmiştir. Aynı zamanda Çerkesler Türkiye, Suriye, Ürdün ve Filistin gibi diğer komşu olan ülkelere yoğun bir şekilde yerleşmiştir.[1]
Demografi
Çerkesler veya Irak'taki Kuzey Kafkasya kökenli insanların toplam sayısı 30,000 ve 50,000 arasında olduğu tahmin edilmektedir,[1][2][3] ancak toplam sayısı bilinmemektedir. Yalnızca Bağdat'da 30.000 Adıge ailesi olduğu bildirilmiştir. Birçok Kuzey Kafkasyalının Araplar ve Kürtler tarafından asimile olduğu anlaşılmaktadır.[1] Dağıstan asıllı Irak'taki Kürt ve Arap aşiretleride vardır. Çeçenler Kuzey Kafkas kökenli Iraklıların dörtte üçünü oluşturmaktadır.[1]
El-Dağıstanlı, El-Shishani ("Çeçen"), El-Sharkas ("Çerkes") gibi soyadlar Kuzey Kafkas kökenli Iraklılar arasında yaygındır.
Nüfus
Kuzey Kafkasyalılar güneyde Basra olamak üzere kuzeyde ki Dohuk şehrine kadar Irak'ın her yerine yerleşmiştirler. Büyük topluluklar halinde Çerkesler Necef, Hilla, Musul, Kut, Basra, Tikrit, Erbil, Nasıriye, Divaniye, Dohuk, Ramadi, Amarah, Tuzhurmatu küçük topluluklar ile, Bağdat, Süleymaniye, Diyala, Kerkük ve Felluce gibi şehirlerde yoğunlaşmıştırlar.
Bağdat'ta bir Çeçen mahallesi olmak üzere Irak genelinde birçok Çerkes köyü de vardır.[1]
Kültür
Kuzey Kafkasyalılar habze gibi gelenek ve kültürlerini korurken Irak'taki Kuzey Kafkasyalılar toplum entegre olmaktadır. Toplum düğün törenleri, doğum törenleri ve diğer özel günlerini, Kuzey Kafkas kültürlerini ve yemeklerini hala devam ettirmektedirler.
2004 yılında Iraklı, Çeçen, Dağıstanlı ve Çerkesler Al-Tadamun adlı Kafkas toplumu derneği Kerkük'te kuruldu. Bu kültürel organizasyon Kuzey Kafkas kültürünü bir araya getirmeyi amaçlamaktadır. Al-Tadamun Dayanışma olarak tercüme edilebilir. Irak'ta Kuzey Kafkasyalılar diğer ülkelerdeki soydaşları gibi ağırlıklı olarak Sünni Müslüman inancına sahiptir.
Dil
Irak Çerkesleri diğer ülkelerde yaşayan Kafkasyalılar gibi hem kendi dillerini hem de bulundukları ülkenin resmi dilini konuşmaktadırlar. Ana dili genellikle yaşlı kuşaklar tarafından gençler ise ana dillerinden çok Arapçayı konuşmaktadırlar.
Güney Kafkasyalılar
Güney Kafkasya kökenli birçok halk da Ermeniler ve Azeriler de dahil olmak üzere Irak'ta yerleşmiştir. Gürcüler aynı zamanda Irak'a yerleşmiş ve 18. ve 19. yüzyıllar (1704-1831) boyunca ülke yönetiminde söz sahibi olmuşlardır. Irak'ı 1932 ile 1933 yılları arasında yöneten başbakan Naci Şevket Gürcü asıllı idi.
Önemli insanlar
- Mahmut Şevket Paşa - Osmanlı asker ve devlet adamı
- Yasin el-Haşimi - Irak Başbakanı (1924-1925 ve 1935-1936).
- Hikmet Süleyman - Irak Başbakanı (1936–1937).
- Tahir Yahya - Irak Başbakanı (1963–1965 ve 1967–1968).
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ahmet Katav; Bilgay Duman (Kasım 2012). "Iraqi Circassians (Chechens, Dagestanis, Adyghes)". ORSAM Reports (134). http://www.orsam.org.tr/en/enUploads/Article/Files/20121116_134ingtum.pdf. Erişim tarihi: 15 Nisan 2013.
- ↑ "Adige". Joshua Project. 24 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130824202050/http://joshuaproject.net/peoples.php?peo3=10161.
- ↑ "Estimated population of Circassians". CircassianNation.org. 27 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130627235704/http://www.circassiannation.org:80/circassiannation_019.htm. Erişim tarihi: 15 Nisan 2013.
| ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
_of_Iraq_2008.svg.png)