Köln

Flama Konum
Temel veriler
Eyaleti: Kuzey-Ren Vestfalya
İdari Merkez: Köln
Rakım: 37,5–118,04 m
Yüzölçüm: 405,15 km²
Nüfus: 1.024.373 (30 Haziran 2013)
Nüfus yoğunluğu: km² başına 2446
Posta kodu: 50441–51149
Telefon kodu: 02 21
Plaka kodu: K
Yerel yönetim merkezi adresi:
Rathaus
50667 Köln
Web sitesi: www.stadt-koeln.de
Yerel Yönetim
Anakent Belediye Başkanı: Fritz Schramma
Köln Katedrali ve Hohenzollern Köprüsü
Köln´deki Protestan Akşamı
Dom Katedrali'nde Akşam

Köln, Almanya'nın dördüncü, Kuzey Ren-Vestfalya Eyaleti´nin en büyük şehri, ayrıca 4 385 082[1] nüfuslu Köln İdari Merkezi´nin yani Regierungsbezirk Köln (Köln, Bonn, Aachen, Düren, Euskirchen, Heinsberg, Leverkusen, Oberbergischer Kreis, Rhein-Erft-Kreis, Rheinisch-Bergischer Kreis, Rhein-Sieg-Kreis)´ün merkezidir. Nüfusu 1.024.373'dür (30.06.2013)[2]

Kozmopolit bir yapıya sahip olan şehirde çok sayıda yabancı ikamet etmektedir.

Köln, eyaletin en önemli ulaşım, kültür, bilim, sanat, ticaret ve eğlence merkezidir. Ayrıca demir ve havayolu ulaşım ağının da kesişme noktasıdır. Ren Nehri, kentin tam ortasından geçmektedir. Nehrin her iki yakası sekiz köprüyle bağlanmıştır, bunlardan ikisi demiryolu köprüsüdür.

Kentin en ünlü yapısı, inşaatı tam 632 (1248-1880) yılda tamamlanmış gotik tarzdaki çift kuleli Köln Katedrali (Kölner Dom)'dir ve 7 bin m² alanda, 157 metreyi bulan yüksekliği ile UNESCO Kültür Mirası listesinde yer alır.

Coğrafya

Coğrafi Konumu ve İklimi

Köln, 405,15 km² büyüklükte olup, nüfusu gibi yüzölçümü bakımından da Almanya´nın dördüncü büyük şehridir. Köln´ün rakımı 118,4 metredir. Şehir, Almanya'nın batısında yer alır. Ren-Ruhr bölgesinin güneyindedir. Köln genelde rüzgarsız ılıman iklime sahiptir, ancak yıl boyu yağışlar Almanya ortalamasının üzerinde seyreder. Ren Nehri'nin etkisiyle ve çukurda yeralmasından ötürü özellikle yazın nem oranı yüksektir. Bu da yaz aylarında bol yağışa neden olur.

Köln Panoramasi:, Katedral ve Ren Nehri

Komşuları

Köln, küçük yerleşim yerlerinin tam ortasında bulunan büyük bir şehirdir. Bu küçük yerleşim yerleri ile birlikte bölge nüfusu 2 Milyon civarındadır. Kuzeyinde Leverkusen ve Monheim, doğusunda Bergisch Gladbach ve Rösrath, güneyinde Troisdorf, Niederkassel, Wesseling, Brühl, Hürth, batısında ise Frechen, Pulheim ve Dormagen bulunur. Eyaletin başkenti Düsseldorf, Köln'ün kuzeyinde sadece 40 km uzaklıktadır. Ülkenin eski başkenti Bonn da Köln'ün 25 km güneyindedir.

Tarih

Köln 1945, II. Dünya Savaşı sonunda harabeye dönüşen kent.
Köln Katedrali önü (1945)

Köln M.Ö. 50 yılında Roma İmparatoru Claudius tarafından, Aşağı Ren Bölgesi'ni Cermen Kabileleri'nin saldırılarından korumak için bir koloni şeklinde kurulmuştur. İmparator Claudius kente eşi İmparatoriçe Agrippina'nın adını vermiş, böylece koloni M.S. 425 yılına dek Colonia Claudia Ara Agrippinensium (kısaca CCAA) olarak anılmıştır. Daha sonra buraya Latince Koloni anlamını taşıyan Colonia denmiştir. Bugün dünyanın birçok dilinde Köln farklı farklı telaffuz edilmektedir. (İtalyanca ve İspanyolca = Colonia, Portekizce = Colônia, Katalanca = Colònia, Lehçe = Kolonia, Türkçe = Kolonya [bu isim artık pek kullanılmamakta], Arapça = Kulunia (كولونيا), Fransızca ve İngilizce = Cologne ve diğer bazı dillerde Coellen, Cölln ve Keulen isimlerini taşımaktadır).

Şehir, Orta Çağ'da hızla büyüyerek Avrupa'nın en büyük merkezlerinden biri haline gelmişti. 12. yüzyıldan itibaren Köln, Hırıstiyan Alemi'nde; Kudüs, İstanbul ve Roma'nın ardından kutsal şehir olarak ilan edildi. Sancta Colonia (Kutsal Köln) olarak da anılan şehirde 1248 yılında Köln Katedrali'nin temeli atıldı. Yapımı tam 632 yıl süren bu gotik tarzdaki katedral Kuzey Avrupa´nın en büyük ibadethanesidir. 1794 yılından itibaren Fransız egemenliğine giren şehrin sakinleri Napolyon´a sadık kalacaklarını ilan etmişlerdi. Daha sonra Prusya egemenliğine giren Köln´de büyümeye engel olan şehir duvarları yıkıldı ve hızla büyümeye başladı.

I. Dünya Savaşı´nda pek zarar görmeyen şehir, II. Dünya Savaşı´nda büyük yıkıntıya uğradı. II. Dünya Savaşı sırasında, Köln Askeri Bölgesi (Wehrkreis) Münster VI Askeri Saha Komutanlığı Karargahının (Militärbereichshauptkommandoquartier) bulunduğu yerdi. Köln ,Bonn, Siegburg, Aachen, Jülich, Düren ve Monschau, askeri operasyonlarından sorumlu olan Korgeneral Freiherr von Roeder Diersburg'un komutası altındaydı. Köln 211. Piyade Alayı ve 26. Topçu Alayına ev sahipliği yapıyordu. Savaş sırasında, Köln bombalanması sırasında, batılı müttefikler tarafından 262 hava saldırısına uğradı, ve yaklaşık 20.000 sivil hayatını kaybetti. Köln, 1942'nin 31 Mayıs gecesi "Millenium Opersayonu" sırasında Kraliyet Hava Kuvvetleri tarafından 1000 bomba atılarak hedef oldu. 1046 ağır bombardıman patlayıcı 1.455 ton hedeflerine saldırdı Yaklaşık üçte ikisi yangın vardı. Bu baskın, yaklaşık 75 dakika sürdü ve 486 sivilin ölümüne ve 59.000 kişinin evsiz kalmasına sebep oldu. Savaşın sonunda, Köln nüfusu yüzde 95 oranında azaltılmıştı. Bu kayıp özellikle kırsal kesimlerde insanların büyük bir tahliyesine neden oldu. Aynı savaşın son iki yılında diğer birçok Alman şehride saldırıya uğradı. 1945 yılı sonu itibariyle, nüfustan yaklaşık 500.000 kişi kurtarıldı.

Savaşın sonunda, Köln'ün savaş öncesi 11.000 Yahudi nüfusu tehcir edilmişti ya da Naziler tarafından öldürülmüştü. Kentte bulunan altı sinagog yıkıldı. Roonstraße üzerinde yeni sinagog 1959 yılında yeniden inşa edildi.

1945´te savaş sona erdiğinde Köln´ün % 90´ı yıkılmış haldeydi. Savaş öncesi 800 bin olan nüfus, 104 bine düştü. Savaşın ardından özellikle İngiltere ve ABD kaynaklı yardımlarla hızla yaralarını sarmaya başlayan şehir, tekrar hızla büyümeye başladı. Yurt dışından gelen işçilerle şehir ekonomisi ve sanayisi büyük canlanma gösterdi.

Politika

Köln Anakent Belediyesi-Tarihi Bina

Katolik nüfusun fazla oluşu Köln´deki siyasi hayatı da etkilemiştir. Hitler Dönemi öncesi halk "Zentrum" - Merkez yanlısı idi. Ulusal Sosyalist rejimin ardından Hrıstiyan Demokratlar - CDU ve Sosyal Demokratlar - SPD arasında, günümüze kadar süren iktidar mücadelesi oldu. SPD savaş sonrası 40 yıldan fazla şehir yönetimini idare etti. Şehirde bu partilerin dışında liberal - FDP ve yeşiller - Die Grünen/Bündnis 90´ın da çok sayıda seçmenleri vardır. 2004 yılında yapılan son yerel seçimleri CDU´lu Anakent Belediye Başkanı Fritz Schramma kazandı. Şehir Meclisi seçimlerinin sonuçlarının ardından 90 üye belirlendi. Partilerin seçim sonuçları ve meclisteki üye sayıları şöyle:

CDU (Hrıstiyan Demokratlar) % 32,71 = 29 üye
SPD (Sosyal Demokratlar) % 30,96 = 28 üye
Grüne (Yeşiller) %16,55 = 15 üye
FDP (Liberal Hür Demokratlar) %7,42 = 7 üye
pro Köln (Aşırı Sağcı Hareket) %4,71 = 4 üye
PDS (Sosyalist Partisi) % 2,96 = 3 üye1*
Republikaner (Cumhuriyetçiler) %0,8 = 1 üye3 ve 4*
Diğerleri % 3,9=3 üye („Kölner Bürger Bündnis“ [Köln Halk Birligi] 2 üye, 1 üye daha sonra bu hareketten ayrılarak bağımsız kalmıştır ve „gemeinsam gegen Sozialraub“ [Sosyal Hırsızlığa Karşı Birliği] 1 üye2*

1 ve 2*= „gemeinsam gegen Sozialraub“/WASG ve PDS üyeleri birleşerek Sol Parti´ye geçmiştir. Sol Parti üye sayısı 4´tür.

3 ve 4*= Rebuplikaner safında üyelik kazanan partili, daha sonra aşırı sağcı „pro Köln“ saflarına katılmıştır. pro Köln üye sayısı şimdi 5´tir.

Köln Anakent Belediyesi´nin dışında şehirdeki diğer dokuz ilçe belediyelerinin de kendine ait meclisleri bulunmaktadır. Yukarıda belirtilen partiler bu belediyelerde de her seçimde birbirlerine karşı üstünlük kurma çabasındadırlar.

İdari yapılanma

Köln şehri dokuz idari merkezden ve bunlara bağlı toplam 85 mahalleden oluşur.

Altstadt-Nord, Altstadt Süd, Neustadt-Nord, Neustadt-Süd ve Deutz

Bayenthal, Godorf Hahnwald, Immendorf, Marienburg, Meschenisch, Raderberg, Raderthal, Rodenkirchen, Rondorf, Sürth, Weiß ve Zollstock

Braunsfeld, Junkersdorf, Klettenberg, Lindenthal, Lövenich, Müngersdorf, Sülz, Weiden, Widdersdorf

Bickendorf, Bocklemünd/Mengenich, Ehrenfeld, Neuehrenfeld, Ossendorf ve Vogelsang

Bilderstöckchen, Longerich, Mauenheim, Niehl, Nippes, Riehl ve Weidenpesch

Blumenberg, Chorweiler, Esch/Auweiler, Fühlingen, Heimersdorf, Lindweiler Merkenich, Pesch, Roggendorf/Thenhoven, Seeberg, Volkhoven/Weiler ve Worringen

Eil, Elsdorf, Ensen, Gremberghoven, Grengel, Langel, Libur, Lind, Poll, Porz, Urbach, Wahn, Wahnheide, Westhoven ve Zündorf

Brück, Höhenberg, Humboldt/Gremberg, Kalk, Merheim, Neubrück/Ostheim, Rath/Heumar ve Vingst

Buchforst, Buchheim, Dellbrück, Dünnwald, Flittard, Höhenhaus, Holweide, Mülheim ve Stammheim

Ulaşım

Köln Merkez Tren İstasyonu
Köln'ün çevreyolları (Mavi: Otoyol, sarı: Karayolu). Köln çevresindeki otoyollara Kölner Ring (Köln halkası) denilmektedir. Bu yollardan her gün yüzbinlerce araç geçmektedir. Yol uzunluğunun toplamı 51,8 km'dir.

Kentte, merkez garın (Köln Hbf) yanı sıra 28 tren istasyonu mevcuttur. Kent içi kamu ulaşımı Kölner Verkehrsbetriebe'ye (KVB) ait onlarca otobüsün yanı sıra, pek çok tramvay/metro (Stadtbahn/U-Bahn) ve Alman Federal Demiryollarına bağlı banliyö trenleri (S-Bahn) ile yapılır. Köln´deki bu olanaklar sayesinde trafik ve kamu ulaşımı sorunu azdır. Bunlarla yetinmek istemeyenler için kent genelinde 1200 ticari taksi hizmet vermektedir.

Büyük şehir olmasına karşın Köln'ün sokaklarının çoğunun dar olması yüzünden tek yön sokakların sayısı fazladır. Bu da kent merkezinde otomobille ulaşımı zorlaştırmakta, buna bir de park sorunu katmaktadır. O yüzden şehir içi ulaşımda Köln'lüler hava elverişli olduğu sürece bisikleti tercih eder. Kayıtlara geçen yaklaşık 1 milyon kadar bisiklet şehir trafiğinin % 16'sını oluştur. Pek çok tek yön sokağa bisikletle aksi yönden girmek serbesttir.

Uluslararası Köln/Bonn Havalimanı da bu şehir toprakları üzerinde kurulmuştur. Havalimanı (Kod: CGN), merkezden yaklaşık 20 km uzaklıkta, kentin güneydoğusundadır. Köln merkeze trenlerle (12 dk.) , Bonn merkeze ise hızlı otobüsle (20-25 dk.) ulaşılabilir. Havalimanında birbirine bağlı iki ayrı terminal binasından hizmet verilmektedir.

Köln'e çeşitli otoban ve diğer karayollarıyla ulaşmak mümkündür: A1, A3, A4, A57, A59, A555, A559, B8, B9, B51, B55, B55a, B59, B264, B506.

Ren ırmağında gemiler turistik ya da yük taşıma amaçlı olarak işler, kentin kuzeyinde sanayinin kullandığı kimi limanlar bulunur. Irmağın batı kıyısındaki hayvanat bahçesinden doğu kıyısındaki fuar parkına teleferik vardır.

Ekonomi

Köln ve çevresi, Avrupa'nın önde gelen dinamik sanayi bölgelerinden biridir. Otomotivden kimyaya, hizmetlerden makina yapımına kadar pek çok branşta önde gelen isimlerin tesisleri ve merkezleri Köln'dedir. Bunlardan Ford, Bayer, Lufthansa, Kaufhof, Deutz AG akla gelen ilk şirketlerdir. Sanayinin yanı sıra turizm ve ticaret de kentin önemli gelir kaynakları arasında yer alır. Kentin konumu, ulaşım ve nakliye açısından bakıldığında da son derece caziptir. Ren nehrinin kentin ortasından geçmesi ve Rur bölgesine yakınlığı bu ilgiyi artırır. Uluslararası Standartlar Sertifikasyon ve Denetim Şirketi TÜV'ün merkezi de Köln'dedir. Almanya'nın önemli sigorta şirketlerinin merkezleri de yine bu şehri mesken edinmiştir. Kentin güneyinde Godorf semtinde petrol rafinerileri vardır.

Köln kaynaklı dünyaca en çok tanınmış ürün, 1709 yılında kurulan aynı zamanda kentin en eski şirketi Farina gegenüber dem Jülichs-Platz tarafından üretilir. Türkçede kısaca 'Kolonya' olarak da anılan dünyaca ünlü limon kokulu su Eau de Cologne (Fransızcadan 'Köln Suyu' olarak çevrilebilir), işte bu kentte doğmuştur.

Kültür

Festivaller-Şenlikler

Köln´de her yıl çeşitli eğlenceler düzenlenmektedir.

Karnaval

Karnaval giysileriyle üç Kölnlü
Cologne Pride 2004
Köln´de Rosenmontagszug (2004 Karnavalı)
Kölner Lichter

Köln Karnavalı, Almanya´da düzenlenen en büyük şenliklerden biridir. Burada Karnaval 11. ayın 11´inde saat 11:11´de başlar ve günlerce sürer. Sonra mola verilir ve şubat ayında eğlenceler kaldığı yerden devam eder. Karnavala şehir halkı kadar, şehre yurt içi ve dışından akın eden 1,5 - 2 milyon insan da ilgi göstermektedir.

Cologne Pride - CSD Christopher Street Day

Avrupa´daki en büyük ve kapsamlı "Onur Günü Yürüyüşleri"(GayPride)ndendir. Her yıl bir milyondan fazla ziyaretçinin ilgi duyduğu bir şenliktir. Yapılan gösterilerde, 1970´lerin başında ABD´li polislerin New York´ta eşcinsel kulüplerine yaptıkları baskınlar ve sokakta polislerce dövülen eşcinseller hatırlanmaktadır. Ayrımcılığa karşı yapılan bu protesto yürüyüşleri bol müzikli ve danslıdır. Her yıl Temmuz'un ilk hafta sonu düzenlenir.

c/o Pop (Cologne on Pop)

Rock ve Pop Müzik Fuar ve Festivali, yazın yapılır.

MusikTriennale Köln

20. ve 21. yüzyılın eserlerinin sunulduğu büyük bir müzik festivalidir.

Summerjam

Avrupa´nın en büyük Reggae Festivalidir. Yazın düzenlenir.

Uluslararası Köln Komedi Festivali ve Kölner Lichter´de halkın ilgi gösterdiği yüzlerce festivallerden sadece birkaçıdır.

Fuarlar

Dünyaca ünlü fuarlardan bazıları şunlardır:

Lit.Cologne

Edebiyat fuarı, her yıl baharda düzenlenir.

Anuga

Beslenme ve gıda fuarı, iki yılda bir sonbaharda düzenlenir.

Photokina

Fotoğraf sanayii fuarı, iki yılda bir sonbaharda düzenlenir.

ArtCologne

Çağdaş sanat fuarı, dünyanın en eski sanat fuarıdır. Baharda düzenlenir.

Tiyatro

Kentte birçok tiyatro salonu ve tiyatro topluluğu bulunur. Bunlardan bazıları şunlardır:

Arkadaş Theater, Artheater, Atelier-Theater, Café Duddel, Solana Theater, Casamax-Theater, Cassiopeia Theater, Comedia, Drama Köln, Freies Werkstatt-Theater, Gloria-Theater, Hänneschen-Theater, Horizont-Theater, Kölner Künstler-Theater, Klüngelpütz Kabarett-Theater, Musical Dome, Piccolo-Theater, Puppentheater Lapislazuli, Senftöpfchen-Theater, Studiobühne Köln, Theater am Dom, Theater am Sachsenring, theater Der Keller, das Theater im Bauturm, Theater im Hof, Theater Tiefrot, Theaterhaus Köln ve Volkstheater Millowitsch.

Müzeler

Köln Şehir Müzesi

Köln tam anlamıyla bir müzeler cennetidir. Kentte çok sayıda müze mevcuttur. Bunlardan bazıları şunlardır: Kölnisches Stadtmuseum - Köln Şehir Müzesi, Museum Ludwig - Ludwig Müzesi, Wallraf Richartz Museum - Wallraf Richartz Müzesi, Römisch Germanisches Museum - Romen Cermen Müzesi, Duftmuseum - Koku Müzesi (Kolonyanın doğum yeri olan Köln Şehri´ndeki Farina Haus daha sonraları müzeye çevrilmiştir), Schokoladenmuseum - Çikolata Müzesi, Museum für Ostasiatische Kunst - Doğu Asya Sanat Müzesi.

Medya

Almanya´nın önde gelen en büyük medya şehirlerinden birisi olan Köln´de 30-40 bin arasında medya çalışanı vardır. WDR (Batı Alman Radyo ve Televizyon Kurumu), RTL, VOX, n-tv ve Super RTL adlı ulusal tv kanalları ile Center TV adlı yerel kanal bu kentten yayın yapar. Bunun dışında ulusal kanallar PRO 7 ve SAT 1´de yayınlanan bazı programlar Köln´de hazırlanmaktadır.

Ayrıca kentte birçok radyo istasyonu da yayın yapmaktadır. Bunlardan WDR´ye ait altı radyo istasyonu birbirinden farklı dinleyiciye seslenmektedir. WDR bünyesinde yayın yapan Funkhaus Europa değişik dünya dillerinde (Türkçe, Kürtçe, Almanca, İtalyanca, İngilizce, İspanyolca, Fransızca, Arapça vs.) yayın yapmaktadır. Her gün saat 06:05-07:00 ve 19:30-20:00 arasında, pazar günü ise 15:00-18:00 arasında Türkçe yayın yapılır. Kuzey Ren-Vestfalya, Berlin ve Bremen'de dinlenen radyo istasyonunun ayrıca internet üzerinden 24 saat Türkçe yayın yapan Köln Radyosu isimli internet sayfası da vardır.

Kentte basılan gazete ve dergilerden bazıları: Kölner Stadt-Anzeiger, Kölnische Rundschau, Kölner Express, Bild Köln, Stadt Revue, Kölner Wochenspiegel.

Mimari

II. Dünya Savaşı sona erdiğinde Köln enkaz bir şehir görünümüne bürünmüştü. % 90'ı tahrip olan şehirde geçmişin mimarisini yansıtan çok az yapı ayakta kalmıştır. Ancak yer yer Romalılardan kalma yapılara bile rastlamak mümkündür. Bugün kente 1950'li yılların mimari tarzı hakimdir. Köln büyük bir şehir olmasına rağmen Almanya'nın diğer büyük şehirlerindeki gibi, birkaç istisna dışında modern gökdelenlere sahip değildir. Bundaki en önemli etken UNESCO tarafından korunan Köln Katedrali'nin her taraftan görülebilmesini sağlamaktır. Aşağıda Köln mimarisinin birkaç örneği görülmektedir.

Üniversite

Başta Köln Üniversitesi olmak üzere kentte birçok üniversite ve yüksekokul (Spor Yüksekokulu, Konservatuvar v.s.) mevcuttur. Burası bir üniversite şehridir. Toplam nüfusun yaklaşık % 10´u üniversite öğrencisidir. Bu okullarda, çeşitli ülkelerden çok sayıda öğrenci okumaktadır. Üniversiteye bağlı bir de Studienkolleg vardır.

Köln'de ayrıca Almanya'nın ilk ve tek spor yüksekokulu olan Deutsche Sporthochschule Köln (DSHS ya da öğrencilerin deyimiyle SpoHo) bulunur.

Dinler

Köln Sinagogu

Köln nüfusunun % 41,6´sı Katolik, % 17,5´i Protestan, % 10´u Müslüman ve geriye kalan % 30´u ise diğer dinlere mensup veya ateisttir. Üç büyük dinin yanı sıra şehirde başka dinlere inanan birçok insan vardır. Hrıstiyan dünyası için tarihsel ve dinsel bir kutsallığa sahiptir. Ayrıca şehirde Musevi Cemaati için sinagoglar, Müslümanlar için de camiiler bulunur. Almanya'daki Müslümanların önemli temsilcilerinden Diyanet İşleri Türk İslam Birliği'nin merkezi Köln sınırları içindeki Ehrenfeld'de yer almaktadır. Ayrıca Aleviler içinde çok sayıda Cemevi mevcuttur.

Spor

Köln´de birçok spor dalında spor kulüpleri mevcuttur. En tanınılan ve en sevilen takım ise, 1. FC Köln futbol takımıdır. Bu takımın kadrosunun yarıdan fazlasını yabancı oyuncular oluşturur. Takımın maskotu ve simgesi bir keçidir. Bunun yanı sıra buzhokeyi dalında Kölner Haie, American football dalında Cologne Falcons ve basketbol dalında BSC Saturn Köln Almanya'nın başarılı takımları arasında yer alır.

1997'den bu yana her yıl sonbaharda Köln Maratonu düzenlenir.

1999 yılında ilk Alman Spor ve Olimpiyat Müzesi hizmete girmiştir.

Kardeş Şehirler

Köln'ün şu resmi kardeş şehir bağlantıları vardır:[3]

Köln'ün panoramik gece manzarası

Kaynakça

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 11/22/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.