Kışkırtma

Kışkırtma, ceza hukukunda, bir kimseyi suç işlemeye yöneltme. Bir kimseye ya da bir yakınına karşı haksız eylem yapma (tahrik) ya da onu suç işlemeye özendirme (teşvik) biçiminde ortaya çıkabilir. Birinci anlamda kışkırtma faile verilecek cezanın indirilmesi sonucunu doğurur. Buna karşılık ikinci anlamda kışkırtmada suç ortaklığı hükümleri uygulanır; cezada indirim yapılmaz ve kışkırtan asıl faille birlikte cezalandırılır.

Kışkırtmanın cezayı hafifletici neden olarak kabul edilmesi, suçu işleyenin irade serbestliğinin kışkırtma sonucunda önemli ölçüde azalmasından kaynaklanır. Kışkırtılan kimse kışkırtan karşısında sabırlı ve serinkanlı davranması gerekirken harekete geçerek ona karşı bir suç işlerse ceza sorumluluğu ortadan kalkmaz, ama alacağı ceza hafifletilir. Kışkırtmanın cezayı hafifletici bir neden olarak kabul edilmesi için suçun haksız eylem niteliğindeki kışkırtmanın doğrudan etkisi altında, başka bir deyişle eylemden hemen sonra işlenmiş olması gerekir. Yargıç ceza indirimini, kışkırtmanın basit ya da ağır oluşuna göre takdir yetkisini kullanarak belirler. Bazı suçlarda haksız kışkırtma nedeniyle cezanın ne kadar indirileceği yasada gösterilmiştir. Örneğin zina durumunda buna tanık olan eşin ya da yakınının bu nedenle işlediği adam öldürme ya da yaralama suçuna verilecek ceza sekizde bir indirilir ya da ağır hapis cezası hapis cezasına çevrilir. Yasayla düzenlenmiş bu gibi durumlar kışkırtmanın özel türlerini oluşturur.