Kesirli analiz
Bu sayfa, İngilizce Fractional calculus maddesinden çevrilirken çeşitli sebeplerden dolayı çeviri yarım kalmıştır. Yardım etmek istiyorsanız, çalışmaya katılan kişilerle iletişime geçip, sayfanın durumunu onlara sorabilirsiniz. Sayfanın geçmişine baktığınızda, sayfa üzerinde çalışma yapanları görebilirsiniz. |
Kesirli analiz, matematiksel analiz'in bir koludur. Kesirli analiz, D = d/dx ile gösterilen türev işlemcisi'nin ve J ile gösterilen integrasyon işlemcisi'nin kuvvetlerinin reel sayı veya karmaşık sayı değerler olabilme olanaklarını inceler.
Bu bağlamda bir üst cümlede kullanılan kuvvetleri terimi, doğrusal bir operatörün bir fonksiyona f 2(x) = f(f(x)) şeklinde peşpeşe uygulanmasını ifade eder.
Kesirli diferansiyel denklemler, diferansiyel denklemlerin kesirli analiz uygulanması yoluyla elde edilen bir genellemesidir.
Kesirli türevin doğası
Kesirli türevde diğer bir önemli nokta ise bir x noktasının tamsayı olmasının yalnızca yerel özellik olduğu; tamsayı olmayan durumlarda ise bir şekilde,tamsayı-kuvvet türev yapacak şekilde x a çok yakın f'in değerlerine bağlı bir f fonksiyonunun x'teki kesirli türevleri olduğunu söyleyemeyiz. Bu nedenle teorinin fonksiyon hakkında daha ileri bilgi içeren, sınır koşullarının bazı çeşitlerini içermesi beklenmektedir.
Bir mecaz kullanmak gerekirse kesirli türev, at gözlüklerini çıkartmayı gerektirir. Bildiğimiz kadarıyla böyle bir teorinin varlığı için ilk olarak, konunun temelleri Liouvillenin 1832'deki notlarında atılmıştır.
Artık, a dereceli bir fonksiyonun kesirli türevi genellikle Fourier veya Mellin integral dönüşümleri vasıtasıyla tanımlanmaktadır.[1]
Sezgisel irdeleme
Burada oldukça doğal bir soru bir H işlemci'sinin var veya yarı-türev nin olup olmadigidir böylece
- .
böyle bir işleç olduğu ortaya çıkıyor, ve gerçekten herhangi a > 0 için burada varolan bir P işleci
- ,
veya dny/dxn'tanımı ile tutulan yöntem n nin tüm gerçek değerlerine uzanabilir.
Diyelimki f(x) ,x > 0 için tanımlı bir fonksiyon olsun.0 dan x a tanımlı bu form:
- .
olarak kodlanir ve
- ,
ise bu süreci yineler veya isteğe göre uzatılabilir.Tekrarlı integrasyon için Cauchy formülü:
Gerçek n için bir genelleme basit bir yol içinde yer alır. Faktöriyel fonksiyonunun gamma işlevini kullanarak ayrık doğasını ortadan kaldırmak bize integral işlemcinin kesirli uygulamaları için doğal bir aday verir.
Bu, aslında iyi tanımlanmış bir operatördür.Bunu basitçe göstermek için J operatörü doyurucudur
Kanıtlama son adımda biz entegrasyon sırasını değiş tokuş ve t entegrasyonundan burada faktör f (s) çıkarılır. r değişken değiştirme tarafından tanımlanan t = s + (x − s)r,
İçsel integral beta fonksiyonu bunun aşağıdaki tatmin edici özelliğidir :
Denklemin içine geriye koyma
α ve βnın birbirinin yerine kullanılabilmesi J operatörü içinde uygulandığı sıranın ilgisiz ve ispatı tamamlar olduğunu gösterir.
Bu ilişkililiğe kesirli diferintegral operatörlerin yarıgrup özelliği denir. Ne yazık ki türev operatörü D için karşılaştırılabilir süreç çok daha karmaşık, ancak gösterilebilirki D genel içinde ne değişmeli nede eklemelidır.
Bir temel kuvvet fonksiyonun kesirli türevi
varsayalımki f(x) bir formun tek terimlisi(monomiali)dir
İlk türev genel olarak
Bu tekrarlama daha genel sonuç verir
Yukardan gama fonksiyonu ile faktöriyel değiştirildikten sonra, bizi şuna götürür
- for
için ve ,
olarak fonksiyonunun yarı türevini elde ederiz
Bu süreci veren tekrarlama
Nitekim beklenen sonuçlar verecek şekilde
Negatif tamsayı kuvveti k için, gama fonksiyonu tanımsız ve aşağıdaki ilişkiyi kullanmak zorunda
- for
Yukarıdaki diferansiyel operatörün bu uzantısı sadece gerçek güçlere kısıtlı örneğin, 2.inci türevi veren (1 − i)inci türevin,ayrıca a için
negatif değerler bağlamında integral veren fark olması gerekmez.
Genel bir fonksiyon f(x) ve 0 < α < 1 için, tam kesirli türev
dir keyfi α,için dolayısıyla gama fonsiyonu böyle bileşen için tanımlanamaz ve gerçek kısmı bir negatif tamsayıdır, Bu uygulama için gerekli kesirli türev sonrası
tamsayı türevi gerçekleştirilmiştir. Örneğin,
Laplace dönüşümü
Ayrıca sorudan Laplace dönüşümü
- yoluyla alinabilir
ve
vs, ters laplace;
- .
örneğin beklenildigi gibi
dir.Yani, evrişim kuralı ile
- dir.
ve özetle p(x) = xα − 1 için şunu buluruz
Yukardakiler Cauchy tarafindan bize verilmistir.
Laplace nispeten az sayıda fonksiyonlar üzerinde "iş" dönüştürür, ancak sık sık kesirli diferansiyel denklemlerin çözümü için yararlıdır.
Kesirli integraller
Riemann–Liouville kesirli integrali
Kesirli analizin klasik formu Riemann–Liouville integrali tarafından veriliyor, bu esasen yukarıda tanımlanmıştır.Teori periyodik fonksiyonlar için ( bir periyod sonra yinelenen 'sinir degerler' içerir) Weyl integralidir. Bu Fourier serisi üzerinde tanımlanıyor, ve Fourier katsayılarının kaybolması gereklidir (böylece, 0 için birim çember üzerindeki fonksiyonlar integrallerin evrimi için uygulanıyor).
Grünwald–Letnikov türevi karşıtlığı ile integralin yerine türev ile başlıyor.
Hadamard kesirli integrali
Hadamard kesirli integral'i J. Hadamard [3] tarafından tanıtılmış ve formül aşağıda verilmiştir,
t > a içindir
Kesirli türevler
Klasik Newton türevleri gibi, bir kesirli türev bir kesirli integrali üzerinden tanımlanamaz
Riemann–Liouville kesirli türevi
Karşılık gelen türev diferansiyel operatörler için Lagrange kuralı kullanılarak ,(n − α) derecenin integrali üzerinden n-inci dereceli türev hesaplanır, α dereceli türevi elde edilir. Bu n ifadesinin önemi α dan büyük tamsayıya yakındır
Caputo kesirli türevi
Kesirli türevleri hesaplamak için başka bir seçenek;1967 makalesinde M. Caputo tarafından tanıtılan Caputo kesirli türevidir.[4] Caputo'nun tanimlamasi kullanılarak diferansiyel denklem çözerken Riemann Liouville kesirli türev aksine, bu kesirli mertebeden başlangıç koşullarını tanımlamaya gerek yoktur. Aşağıdaki gibi Caputo tanımı gösterilmiştir.
Genelleme
Erdélyi–Kober işlemcisi
Erdélyi–Kober işlemcisi bir integral işlemci olup Arthur Erdélyi ve Hermann Kober tarafından 1940'ta tanıtıldı ve aşağıdaki gibi verilir:
bunun genellemesi Riemann kesirli integrali ve Weyl integralidir.Yeni bir genelleme ise aşağıdadır ve bununh genellemesi Riemann-Liouville kesirli integrali ve Hadamard kesirli integralidir. Bu [5] ile x > a için verilen
Fonksiyonel hesap
fonksiyonel analizin konuları içinde, fonksiyonların f(D) daha genel kuvvetlerinde spektral teorinin fonksiyonel hesabı içindeki çalışmalardır.Sözde-diferansiyel işlemcilerin teorisi D'nin kuvvetlerini ayrıca düşünmemizi sağlar.Ortaya çıkan operatörler tekil integral işlemcilerin örnekleridir; ve yüksek boyutlar için klasik teorinin genelleştirilmesine Riesz potansiyellerinin teorisi denir.Böylece bu çağdaş tutarlı teoride bir sayıdır ve bununla birlikte kesirli hesap tartışılabilir. Ayrıca Erdélyi–Kober işlemcisi, Kober 1940, Erdélyi 1950–51 'nin özel fonksiyon teorisi içinde önemlidir
Uygulamalar
Kesirli kütle korunumu
Tanıtım olarak Wheatcraft ve Meerschaert (2008) tarafından,[6] kütle denkleminin bir kesirli korunumu kontrol hacmi sıvı akışını modellemek için gerekli olduğunda heterojenliğin ölçeğine göre yeterince büyük değildir ve kontrol hacmi içinde akı olduğunda doğrusal değildir.Başvuru yapılan yazıda, sıvı akışı için kütle denkleminin kesirli korumasi :
Kesirli adveksiyon dağılım denklemi
Bu denklemin, heterojen gözenekli ortam içinde kirletici akışı modellemek için kullanışlı olduğu gösterilmiştir.[7][8][9]
Zaman-uzay kesirli difüzyon denklemi modelleri
Karmaşık ortamda anormal difüzyon süreçleri kesirli-dereceli difüzyon denklem modelleri kullanılarak karakterize edilebilir.[10][11] Zaman türevi terimi uzun süre ağır kuyruk çürümesi ve yerel olmayan difüzyon için uzay türevine karşılık gelir.Uzay-zaman kesirli difüzyon yönetim denklemi olarak yazılabilir.
Kesirli türevin basit bir uzantısı değişken dereceli kesirli türev, α, β ifadeleri α(x, t), β(x, t) içinde değişir.Anormal difüzyon modelleme uygulamaları için kaynak bulunabilir.[12]
Yapısal sönümleme modelleri
Kesirli türevler polimerler gibi bazı malzeme türlerinde viskoelastik sönümlemeyi modellemek için kullanılır.[13]
Karmaşık ortam için akustik dalga denklemleri
Kompleks ortamlarda, örneğin biyolojik dokuda akustik dalgaların yayılımı,yaygın bir frekans-güç yasalarına uymanın zayıflaması anlamına gelir. Bu tür olgular, kesirli zaman türevlerini içeren nedensel bir dalga denklemi kullanılarak tarif edilebilir:
Ayrıca [14] buradaki referanslara bakınız. Bu tür modeller birden fazla gevşeme fenomeni ölçülen karmaşık ortamlarda zayıflama doğuran, yaygın olarak tanınan hipotez ile bağlantılıdır. Bu bağlantı ayrıca [15] içindeki tanım ve araştırma makalesinde,[16] akustik zayıflamada ayrıca yazılıdır.
Kuantum teorisinde kesirli Schrödinger denklemi
Kesirli Schrödinger denklemi kesirli kuantum mekaniği nin Nick Laskin tarafından incelenen bir temel denkleminin [17] formu aşağıdaki gibidir:[18]
burada dalga fonksiyonu denkleminin çözümü olması için verilen bir durum vektörüne ψ(r, t) - kuantum mekaniksel parçacık için r olasılık genliği var t herhangi verilen zaman ve ħ indirgenmiş Planck sabitidir.Potansiyel enerji fonksiyonu sistemi üzerinden V(r, t) bağımlıdır.
Ayrıca, Δ = ∂2/∂r2 Laplace işlemcisidir, ve Dα fiziksel boyut ile bir skala sabitidir.[Dα] = erg1 − α·cmα·sec−α, ( m kütlenin parçacığı için α = 2 de, D2 = 1/2m ), ve (−ħ2Δ)α/2 işlemci is the 3-boyutlu kesirli kuantum Riesz türevi ile tanımlanır
Kesirli Schrödinger denkleminde α indisi Lévy indisi, 1 < α ≤ 2.
Ayrıca bakınız
- Akustik zayıflama
- Diferintegral
- Diferansiyel denklem
- Kesir dinamikleri
- Kesirli fourier dönüşümü
- Neopolarogram
- Kesirli Schrödinger denklemi
- Özbağlanımlı kesirli bütünleşik hareketli ortalama
Notlar
- ↑ For the history of the subject, see the thesis (in French): Stéphane Dugowson, Les différentielles métaphysiques (histoire et philosophie de la généralisation de l'ordre de dérivation), Thèse, Université Paris Nord (1994)
- ↑ Bologna, Mauro, Short Introduction to Fractional Calculus, Universidad de Tarapaca, Arica, Chile, http://www.uta.cl/charlas/volumen19/Indice/MAUROrevision.pdf
- ↑ Hadamard, J., Essai sur l'étude des fonctions données par leur développement de Taylor, Journal of pure and applied mathematics, vol. 4, no. 8, pp. 101–186, 1892.
- ↑ Caputo, Michel (1967). "Linear model of dissipation whose Q is almost frequency independent-II". Geophys. J. R. Astr. Soc. 13: 529–539.
- ↑ Katugampola, U.N., New Approach To A Generalized Fractional Integral, Appl. Math. Comput. Vol 218, Issue 3, 1 October 2011, pages 860–865
- ↑ Wheatcraft, S., Meerschaert, M., (2008). "Fractional Conservation of Mass." Advances in Water Resources 31, 1377–1381.
- ↑ Benson, D., Wheatcraft, S., Meerschaert, M., (2000). "Application of a fractional advection-dispersion equation." Water Resources Res 36, 1403–1412.
- ↑ Benson, D., Wheatcraft, S., Meerschaert, M., (2000). "The fractional-order governing equation of Lévy motion." Water Resources Res 36, 1413–1423.
- ↑ Benson, D., Schumer, R., Wheatcraft, S., Meerschaert, M., (2001). "Fractional dispersion, Lévy motion, and the MADE tracer tests." Transport Porous Media 42, 211–240.
- ↑ Metzler, R., Klafter, J., (2000). "The random walk's guide to anomalous diffusion: a fractional dynamics approach." Phys. Rep., 339, 1-77.
- ↑ Chen, W., Sun, H.G., Zhang, X., Korosak, D., (2010). "Anomalous diffusion modeling by fractal and fractional derivatives." Computers and Mathematics with Applications, 59(5), 1754-1758.
- ↑ Sun, H.G., Chen, W., Chen, Y.Q., (2009). "Variable-order fractional differential operators in anomalous diffusion modeling." Physica A, 2009, 388: 4586-4592.
- ↑ Nolte, Kempfle and Schäfer (2003). "Does a Real Material Behave Fractionally? Applications of Fractional Differential Operators to the Damped Structure Borne Sound in Viscoelastic Solids", Journal of Computational Acoustics (JCA), Volume 11, Issue 3.
- ↑ S. Holm and S. P. Näsholm, "A causal and fractional all-frequency wave equation for lossy media," Journal of the Acoustical Society of America, Volume 130, Issue 4, pp. 2195–2201 (October 2011)
- ↑ S. P. Näsholm and S. Holm, "Linking multiple relaxation, power-law attenuation, and fractional wave equations," Journal of the Acoustical Society of America, Volume 130, Issue 5, pp. 3038-3045 (November 2011).
- ↑ S. P. Näsholm and S. Holm, "On a Fractional Zener Elastic Wave Equation," Fract. Calc. Appl. Anal. Vol. 16, No 1 (2013), pp. 26-50, DOI: 10.2478/s13540-013--0003-1 Link to e-print
- ↑ N. Laskin, (2000), Fractional Quantum Mechanics and Lévy Path Integrals. Physics Letters 268A, 298-304.
- ↑ N. Laskin, (2002), Fractional Schrödinger equation, Physical Review E66, 056108 7 pages. (also available online: http://arxiv.org/abs/quant-ph/0206098)
Kaynakça
- Fractional Integrals and Derivatives: Theory and Applications, by Samko, S.; Kilbas, A.A.; and Marichev, O. Hardcover: 1006 pages. Publisher: Taylor & Francis Books. ISBN 2-88124-864-0
- Theory and Applications of Fractional Differential Equations, by Kilbas, A. A.; Srivastava, H. M.; and Trujillo, J. J. Amsterdam, Netherlands, Elsevier, February 2006. ISBN 0-444-51832-0 (http://www.elsevier.com/wps/find/bookdescription.cws_home/707212/description#description)
- An Introduction to the Fractional Calculus and Fractional Differential Equations, by Kenneth S. Miller, Bertram Ross (Editor). Hardcover: 384 pages. Publisher: John Wiley & Sons; 1 edition (May 19, 1993). ISBN 0-471-58884-9
- The Fractional Calculus; Theory and Applications of Differentiation and Integration to Arbitrary Order (Mathematics in Science and Engineering, V), by Keith B. Oldham, Jerome Spanier. Hardcover. Publisher: Academic Press; (November 1974). ISBN 0-12-525550-0
- Fractional Differential Equations. An Introduction to Fractional Derivatives, Fractional Differential Equations, Some Methods of Their Solution and Some of Their Applications., (Mathematics in Science and Engineering, vol. 198), by Igor Podlubny. Hardcover. Publisher: Academic Press; (October 1998) ISBN 0-12-558840-2
- Fractional Calculus and Waves in Linear Viscoelasticity: An Introduction to Mathematical Models. by F. Mainardi, Imperial College Press, 2010. 368 pages.
- Fractional Dynamics: Applications of Fractional Calculus to Dynamics of Particles, Fields and Media. by V.E. Tarasov, Springer, 2010. 450 pages.
- Fractional Derivatives for Physicists and Engineers by V.V. Uchaikin, Springer, Higher Education Press, 2012, 385 pages.
- Fractional Calculus - An Introduction for Physicists by R. Herrmann, World Scientific, Singapore 2014. 500 pages.
- Fractals and quantum mechanics, by N. Laskin. Chaos Vol.10, pp. 780–790 (2000). (http://link.aip.org/link/?CHAOEH/10/780/1)
- Fractals and Fractional Calculus in Continuum Mechanics, by A. Carpinteri (Editor), F. Mainardi (Editor). Paperback: 348 pages. Publisher: Springer-Verlag Telos; (January 1998). ISBN 3-211-82913-X
- Physics of Fractal Operators, by Bruce J. West, Mauro Bologna, Paolo Grigolini. Hardcover: 368 pages. Publisher: Springer Verlag; (January 14, 2003). ISBN 0-387-95554-2
- Fractional Calculus and the Taylor-Riemann Series, Rose-Hulman Undergrad. J. Math. Vol.6(1) (2005).
- Operator of fractional derivative in the complex plane, by Petr Zavada, Commun.Math.Phys.192, pp. 261–285,1998. DOI:10.1007/s002200050299 (available online or as the arXiv preprint)
- Relativistic wave equations with fractional derivatives and pseudodifferential operators, by Petr Zavada, Journal of Applied Mathematics, vol. 2, no. 4, pp. 163–197, 2002. DOI:10.1155/S1110757X02110102 (available online or as the arXiv preprint)
- Fractional differentiation by neocortical pyramidal neurons, by Brian N Lundstrom, Matthew H Higgs, William J Spain & Adrienne L Fairhall, Nature Neuroscience, vol. 11 (11), pp. 1335 – 1342, 2008. DOI:10.1038/nn.2212 (abstract)
- Equilibrium points, stability and numerical solutions of fractional-order predator-prey and rabies models, by Ahmed E., A.M.A. El-Sayed, H.A.A. El-Saka. 2007. Jour. Math. Anal. Appl. 325,452.
- Kober, Hermann (1940). "On fractional integrals and derivatives". The Quarterly Journal of Mathematics (Oxford Series) 11 (1): 193–211. DOI:10.1093/qmath/os-11.1.193.
- Erdélyi, Arthur (1950–51). "On some functional transformations". Rendiconti del Seminario Matematico dell'Università e del Politecnico di Torino 10: 217–234. MR 0047818.
- Recent history of fractional calculus by J.T. Machado, V. Kiryakova, F. Mainardi,
Dış bağlantılar
- Eric W. Weisstein. "Fractional Differential Equation." From MathWorld — A Wolfram Web Resource.
- MathWorld - Fractional calculus
- MathWorld - Fractional derivative
- Fractional Calculus at MathPages
- Specialized journal: Fractional Calculus and Applied Analysis
- Specialized journal: Fractional Differential Equations (FDE)
- Specialized journal: Communications in Fractional Calculus (ISSN 2218-3892)
- www.nasatech.com
- unr.edu (Broken Link)
- Igor Podlubny's collection of related books, articles, links, software, etc.
- GigaHedron - Richard Herrmann's collection of books, articles, preprints, etc.
- s.dugowson.free.fr
- History, Definitions, and Applications for the Engineer (PDF), by Adam Loverro, University of Notre Dame
- Fractional Calculus Modelling
- Introductory Notes on Fractional Calculus
- Pseudodifferential operators and diffusive representation in modeling, control and signal
- Power Law & Fractional Dynamics
- The CRONE (R) Toolbox, a Matlab and Simulink Toolbox dedicated to fractional calculus, which is freely downloadable