Koşuk
Türkler islamiyet öncesi belli dönemlerde, "sığır töreni" adı verilen av törenlerinde, "Toy / Şölen"
adı verilen kurban törenlerinde ziyafetler ve kazanılan savaşlar sonunda, tüm boyların
erkekleri bir araya gelerek eğlenirdi. Bu eğlencelerde söylenen çoklukla aşk, doğa ve
yiğitlik konularını işleyen ve "kopuz" adı verilen sazla birlikte söylenen şiirlere "koşuk" adı verilir. Koşuklar İslamiyet sonrası edebiyatta yerini: Halk edebiyatında koşmalara, Divan edebiyatında ise gazellere bırakmıştır. Koşuklar dörtlük biçiminde yazılmış ve hece ölçüsüyle söylenmiştir. Uyak düzenleri: aaab, cccb, dddb şeklindedir.[1]
Örnek Koşuk
- Özgün şekli
- Öpkem kelüp ogradım
- Arslanlayu kökredim
- Alplar başın togradım
- Emdi meni kim tutar
- Kanı akıp yoşuldu
- Kabı kamug deşildi
- Ölüg birle koşuldu
- Togmuş küni uş batmaz
- Kaklar kamug köldi
- Taglar başı ilerdi
- Ajun tını yılırdı
- Tütü çeçek çerkeşür
- Etil suvı aka turur
- Kaya tübi kaka turur
- Balık telim baka turur
- Kölün takı küşerür
|
- Günümüz Türkçesiyle
- Öfkelenip dışarı çıktım
- Arslan gibi kükredim
- Yiğitler başını doğradım
- Şimdi beni kim tutar
- Kanı akıp boşandı
- Derisi baştan başa deşildi
- Ölülerle bir oldu
- Doğan güneş işte batardı
- Kuru yerler hep gülerdi
- Dağbaşları göründü
- Dünyanın soluğu ılındı
- Türlü çiçekler sıralandı
- İtil suyu akar durur
- Kaya dibini oyar durur
- Bütün balıklar bakar durur
- Gölü bile taşırırlar
|
Kaynakça