Macbeth (opera)

Başlığın diğer anlamları için Macbeth sayfasına bakınız.

Macbeth
Macbeth'in Bunquo'nun hayaletini görmesi Ressam:Théodore Chassériau
Özgün ismi:	Macbeth
Müzik:	Giuseppe Verdi
Libretto:	"Francesco Maria Piave" ve "Andrea Maffei" ekleriyle
Galası:	14 Mart 1847
İlk gösterim yeri:	Teatro della Pergola, Floransa, İtalya
Oyuncular:	Macbeth: bariton Leydi Macbeth: Karısı,soprano Banco: bas Macduff:tenor Kraliçenin nedimesi:mezzo-soprano Malcolm: tenör Doktor: bas Macbeth'in uşağı: bas Haberci: bas Kiralık katil: bas Üç hayalet: 2 soprano ve 1 bas Duncano (Duncan), İskoçya Kralı* (Sessiz) Fleanzio (Fleance)(Sessiz) Cadılar, ulaklar, soylular, hizmetkarlar, mülteciler - koro

Macbeth Giuseppe Verdi'nin bestelediği Francesco Maria Piave 'nin libretto'sunu yazdığı 4 perdelik opera eseri. William Shakespeare'in aynı isimli trajik oyunu, Macbeth'i, temel almıştır. Macbeth İtalyan bestecisi Verdi'nin önemli gençlik eserlerindendir.

İlk defa 14 Mart 1847 tarihinde Floransa'da "Teatro della Pergola" tiyatrosunda oynanmıştır. İlk temsilinin sonunda eser büyük beğeni toplamış, Verdi sahneye alkışlarla yaklaşik 20 kez çağırılmıştır. Türkiye'de Devlet Operasında ilk temsili Ankara'da 1962 yılındadır.

Hikayedeki olaylar 11. yüzyılda İskoçya'da geçmektedir. Başrolü bir tenora değil, baritona vermek; kötü karakterli kişileri eserin kahramanı yapmak; eserde tek bir aşk öyküsünü değil, yükselme hırsı, vicdan huzursuzluğu gibi konuları işlemek ile Verdi bu eserde opera janrina bir sıra yenilik getirmiştir.

Hazırlanış, revizyon ve yapımlar

Bu eserin liberettosu Francesco Maria Piave tarafından 1838'de Torino'da basılmış olan Carlo Rusconi'nin İngilizce'den Shakespeare'in Macbeth oyununun nesir olarak çevirisinden uyarlanmıştır. Giuseppe Verdi Macbeth liberettosunun müziğini hazırlamaya 1846-47 başladı. Operanın prömiyeri 14 Mart 1847'de Floransa'da Teatro della Pergola'da yapıldı. Verdi'nin Shakespeare'in orijinal eserini ancak bundan sonra gördüğü bildirilmektedir.

Prömiyer'den 20 yıl sonra Fransa'da Théâtre Lyrique (Théâtre-Lyrique Impérial du Châtelet)deki sahnelenmesi için ek müzik sağlaması talep edildi. Bunu fırsat bilen Verdi operanın tümünü gözden geçirip önemli değişiklikler yaptı. Bunlar bir bale divertismani ekleme, ve Macbeth ve Leydi Macbeth için I. Perde ve III. Perde'deki müziğin değiştirilmesi şeklinde oldu. Bu revizyonlu yeni versiyon 21 Nisan 1865'te sahneye kondu.

Bu eserin modern yapımlarında birçok opera evi bu revizyonlu versiyonu kullamayı tercih etmektedirler.

Verdi'nin opera eseri Shakespeare'in sahne dram eserini çok yakından yansıtır ama bazı çok ilginç değişiklikler yapılmıştır. Orijinal oyunda sadece üç tane cadı kadın bulunmaktadır. Verdi uyarlamasında ise büyük bir cadı kadınlar korosu bulunmakta ve bunlar üç kısımlı harmoni şeklinde müzik parçalarını söylemektedirler. Verdi'nin eserinde son perde de değişiktir. Perde'nin başında İngiltere-İskoçya sınırında İngiltere'ye giden mülteciler büyük korosu assemble olarak parçalar söylerler. Revizyonlu versiyonda ise IV. Perde finalinde yine gezici şairler, askerler ve İskoç kadınların söylediği bir galibiyet ilahisi bulunur.

1865'deki Paris yapımından sonra Macbeth operası gözden düşmüştür. İkinci Dünya Savaşı sonuna kadar bu eserin ancak 13 defa yapımı gerçekleşmiştir. Buna bir neden Verdi'nin sonradan Shakespeare'den uyarladığı Othello ve Falstaff eserlerinin çok daha popüler olmasıdır.

Roller

Rol	Ses tipi	Prömiyerde roller , 14 Mart 1847^[1] (Orkestra şefi: - )	Revised verziyon Prömiyerde roller , 19 Nisan 1865^[1] (Orkestra şefi: - )
Macbeth	bariton	Felice Varesi	Mami
Leydi Macbeth	soprano	Marianna Barbieri-Nini	Rey-Balla
Banco	bas	Nicola Benedetti	Bilis Petit
Macduff	tenor	Angelo Brunacci	Montjauze
Kraliçenin nedimesi	mezzo-soprano	Faustina Piombanti	Mairot
Malcolm	tenör	Francesco Rossi	Huet
Doktor	bas	Giuseppe Romanelli	Guyot
Macbeth'in uşağı	bas
Haberci	bas
Kiralık katil	bas	Giuseppe Bertini	Caillot
Üç hayalet	2 soprano ve 1 bas
Duncano (Duncan), İskoçya Kralı	Sessiz
Fleanzio (Fleance)	Sessiz
Cadılar, ulaklar, soylular, hizmetkarlar, mülteciler - koro

Konu özeti

Not: 1847deki orijinal verziyon ile 1865 revize edilmis verziyon arasında bazı farklar bulunmaktadır. Bu farklar kare parantezler (yani []) arasinda gosterilmistir."

Mekan - İskoçya

Zaman - 11. yüzyıl

I. Perde

1. Sahne: Bir fundalık kır

Bir grup cadı kadın bir savaş meydanının kenarında odun toplamaktadırlar. Savaşta galip gelen generaller, Macbeth ve Banco, sahneye girerler. Cadılar Macbeth'i Glamis'in lordu, Cavdor'un lordu ve bundan sonraki kral olarak selamlarlar. Banco'yu ise gelecekte ortaya çıkacak krallar hanedanının kurucusu olarak selamlarlar. Cadılar ortadan kaybolurlar. Kraldan gelen ulaklar Macbeth'e Cavdor'un Lordluğu verildiği haberini getirirler.

2. Sahne: Macbeth'in şatosu

Leydi Macbeth, kocasından gelen ve cadı kadınlarla karşılaşmasını anlatan mektubu okumaktadır. Leydi Macbeth kocası Macbeth'i İskoçya tahtına çıkarmaya azimlidir.

[Sadece revizyonlu versiyonda: Vieni! t'affretta! / "Gel! Çabuk ol!"].

Leydi Macbeth, İskoç Kralı Duncan'ın gelip şatosunda kalacagı haberini alır. Kralı o akşam öldürtmek istemekte azimlidir (Or tutti, sorgete - "Kalkın, bütün siz cehennem elçileri"). Macbeth o gün şatosuna dönünce karısı onun kralı öldürmek fırsatını kaçırmamasını ısrarla tekrar eder. Kral ve maiyetindeki soylular gelirler. Macbeth bu kral cinayetini işlemek için cesaret kazanmıştır.(Mi si affaccia un pugnal? - "Önümde gördüğüm şey bir hançer midir?"). Fakat sonra işin dehşetinden korkup fikrini değiştirir. Leydi Macbeth bu cinayeti sonuçlandırır. Kralın nöbetçilerini suçlu göstermek için de onların üzerlerine Duncan'ın kanını sürer ve cinayet silahı olan Macbeth'in hançerini onların giysileri arasına saklar. Macduff bu cinayeti ortaya çıkarır. Bir koro bu katlin intikamının alınması için dua ederler. (Schiudi, inferno - "Ey cehennem, ağzını ve kusrağını daha geniş aç")

II. Perde

1. Sahne: Şatoda bir oda

Macbeth artik kral olmustur. Fakat cadilar kendisinin bir hanedan kurmayacagini ve Banco'nun yeni hanedan kuracagini kehanet olarak vermislerdir ve bu Macbeth'i cok rahatsiz etmektedir. Karisina, bu kahanetin gercek olmasini onlemek için bir ziyafete cagirdigi Banco ve oglunu bu ziyafetten once oldurmeye karar verdigini soyler.

[Sadece revize edilmiş verziyonda: Leydi Macbeth (La luce langue - "Isik gittikce soluklasiyor" adli arya ile karanlik gucleri ovmege baslar,]

2. Sahne: Şatonun dışında

Bir grup katil pusuda beklemektedir. Banco endiseye dusmustur (Come dal ciel precipita - "Nasil karanlik goklerden dusup inmekte"). Banquo pusuya dusurulur ve oldurulur ama oglu olan Fleanzio'nun onlarin elinden kurtulup kacmasini saglar.

3. Sahne: Şatoda bir yemek salonu

Macbeth ziyaretcilerini satosunun yemek salonda agirlamaktadir. Leydi Macbeth (brindisi müziği) seklinde bir sarki soyler (Si colmi il calice - "Sarap kasesini doldur.") Gelen habercileri sofradan ayrilip goren Macbeth Banco'nun bir suikaste kurban gittigi haberini alir. Fakat ziyafet masasina dondugu zaman kendi yerinde Banco'nun hayaletinin oturdugunu gorur. Macbeth hayalete bagirip cagirmaya baslar. Hayaleti gormiyen misafirler Macbeth'in bu acayip hareketlerini onun delirmis olduguna yorarlar. Butun misafirler korkularindan buyuk bir acelelikle ziyafetten ayrilirlar ve ziyafet birden son bulur.

III. Perde

Cadıların mağarası

Bir karanlik magarada cadi kadinlar bir buyuk kaynayan kazan etrafinda toplanmislardir. Macbeth girer. Cadilar onun icin buyu ile uc hayalet ortaya cikartirlar. Birinci hayalet ona Macduff'dan korkamasini soyler. Ikinci hayalet kendisinin 'bir kadindan dogmus' bir erkek tarafindan oldurulemiyecegini soyler. Ucuncusu ise Birnam Korulugu kendine karsi yuruyuse gecmeden kendisinin yenik dusemeyecegini aciklar. (Macbeth:'O lieto augurio - "O, mutlu kehanet!")

Ama Cadilar bundan sonra Macbeth'e Banco'nun hayaleti ve gelecekte tahta cikacak 8 Iskocya krali gosterirler ve orijinal kahanetin dogru oldugu aciklarlar. (Macbeth: Fuggi regal fantasima - "Haydi ayril git kiral hayaleti") Macbeth birden baygin duser ve ayildigi zaman kendini satosunda bulur. Macbeth ve karisi, Macduff ve Banco'nun butun ailesi ve sulalesini ortadan kaldirmaya karar verirler (Ora di morte e di vendetta - "Intikam ve olum saati geldi").

IV. Perde

Lady Macbeth rolünde Birgit Nilsson ( 1947)

1. Sahne: İngiltere ile İskoçya sınırı yakınlarında

Ingiltere Iskocya sinirinda bulunan ve Ingiltere'ye kacan Iskocyali multeciler korosu sarki soylemektedir (Patria oppressa - "Ezilmis ulkemiz"). Sinirdan biraz ileride Birnam Korulugu bulunmaktadir. Macduff, zalim diktator Macbeth emriyle karisinin ve cocuklarinin oldurulmelerinin intikamini almakta azimlidir. (Ah, la paterna mano - "Ah, babalik elleri"). Orada Kral Duncan'in oglu olan Malcolm ve onun Ingiltere'de topladigi ordu ile bulusur. Malcolm askerlerine her askerin Birnam Korusundaki agaclardan bir dal kesip Macbeth'in ordusunu hucum edecekleri zaman bu dallari ellerinde bulundurmalarini emreder. Malcolm ve bu ordu Iskocya'yi zalim diktarorluk boyundurugundan kurtarmaya kararlidir. (La patria tradita - "Ihanete ugramis ulkemiz").

2. Sahne: Macbeth'in şatosu

Bir hizmetli ve bir doktor uykuda gezen Macbeth'in kralicesinin ellerini yikama hareketleri yaptigini sanki ellerine bulasmis kani temizlemeye calistigini gorurler (Una macchia è qui tuttora! - "Burada bir leke daha")

3. Sahne : Savaş meydanı

Macbeth kendi yonetimini ortadan kaldirmak icin bir ordunu kendine dogru yoneldigi haberini almistir. Fakat hayeletlerin kehanet sozlerini hatirlayip bu gelismeden cok endiselenmez.(Pietà, rispetto, amore - "Inanc, saygi, sevgi"). Kralicesinin olumunun haberini alir ama bu habere hic aldirmazliktan gelir. Askerlerini toplar ve satosuna dogru yurumekte olan orduyu gozler. Ellerinde agac dali tasiyan orduya sasirir kalir; Birnam Korulugu satosu onune gelmistir. Iki ordu carpismaya girisirler. Macbeth carpismayi kaybeder.

[Orijinal verziyonun sonucu:] Macduff kacan Macbeth'i kovalar ve onunla carpisir; Macbeth yenik duser. Macduff Macbeth'e annesinin kendiliginden dogrumadigini ama bir ameliyatla annesinin rahminden sanki '"sokulup" alindigini ifsa eder. Oldurucu bir yara almis olan

Macbeth son nefesinde kendinin dususune nedenin cehennemden getirilmis olan kehanetlere inanmak dolayisiyla oldugunu soyler. Macbeth sahnede olur ve Macduff'in askerleri Macduff'i yeni kiral olarak ilan ederler.

[Revizyonlu verziyonun sonucu:] Macduff kacan Macbeth'i kovalar ve onunla carpisir; Macbeth yaralanip duser. Macduff Macbeth'e kendini bir bebek gibi dogumla ortaya cikamdigini ama annesinin rahminden ameliyatla "sokulup" alindigini ifsa eder. Macbeth bedbindir (Cielo! - "Yuce gokyuzu"). Ama ikisi carpismalarina devam ederler ve sahne arkasina kaybolurlar. Biraz sonra Macduff geri gelir ve askerlerine Macbeth'i oldurdugunu ilan eder. Perde gezici sairler, askerler ve Iskoc kadinlarin soyledigu bir galibiyet ilahisi ile son bulur (Salva, o re! - "Kralimiz cok yasa!")

Önemli aryalar

Vieni t'affretta - Leydi Macbeth - I. Perde, 2. Sahne
Or tutti, sorgete - Leydi Macbeth - I. Perde, 2. Sahne
La luce langue - Leydi Macbeth - II. Perde, 1. Sahne
O voluttà del soglio - Leydi Macbeth - II. Perde, 1. Sahne
Come dal ciel precipita - Banco - II. Perde, 2. Sahne
Si colmi il calice di vino - Leydi Macbeth - II. Perde, 3. Sahne
Fuggi regal fantasima - Macbeth - III. Perde
O lieto augurio - Macbeth - III. Perde
Ah, la paterna mano - Macduff - IV. Perde, 1. Sahne
Una macchia è qui tuttora ! - Leydi Macbeth - IV. Perde, 2. Sahne
Pietà, rispetto, amore - Macbeth - IV. Perde, 3. Sahne

Seçilmiş ses kayıtları

1847 Orijinal verziyon

Yıl	Cast (Macbeth, Leydi Macbeth, Banco, Macduff)	Orkestra şefi, Opera Evi and Orkestra	Marka
2003	Peter Glossop, Rita Hunter, John Tomlinson, Kenneth Collins	John Matheson BBC Konser Orkestrası ve BBC Singers	Audio CD: Opera Rara Kat: ORCV 301

1865 Revize verziyon

Yıl	Cast (Macbeth, Leydi Macbeth, Banco, Macduff)	Orkestra şefi, Opera Evi and Orkestra	Marka
1952	Enzo Mascherini, Maria Callas, Gino Penno, Italo Tajo	Victor de Sabata Teatro alla Scala Orkestra ve Korosu	Audio CD: EMI Kat:
1959	Leonard Warren, Leonie Rysanek, Carlo Bergonzi, Jerome Hines	Erich Leinsdorf Metropolitan Opera Orkestra ve Korosu	Audio CD: RCA Kat:
1964	Giuseppe Taddei, Birgit Nilsson, Bruno Prevedi, Giovanni Foiani	Thomas Schippers, Coro e Orchestra dell'Accademia di Santa Cecilia	Audio CD: Decca kat:
1971	Dietrich Fischer-Dieskau, Elena Suliotis, Luciano Pavarotti, Nicolai Ghiaurov	Lamberto Gardelli, Londra Senfoni Orchestrasi ve Ambrosian Opera Korosu	Audio CD: Decca kat:
1976	Piero Cappuccilli, Shirley Verrett, Placido Domingo, [[Nicolai Ghiaurov	Claudio Abbado, Teatro alla Scala Orkestra ve Korosu	Audio CD: Deutsche Grammophon kat:
1976	Sherrill Milnes, Fiorenza Cossotto, José Carreras, Ruggero Raimondi	Riccardo Muti, New Philharmonia Orkestrasi ve Ambrosian Opera Korosu	Audio CD: EMI kat:
2008	Zeljko Lucic, Maria Guleghina, John Relyea, Dimitri Pittas	James Levine, Metropolitan Opera Orkestra, Koro ve Balesi	DVD : EMI Classics Kat: 5099920630492

Dipnotları

1 2 Sarkicilar listesi kaynagi: Budden, Julian (1974), The Operas of Verdi, Cilt 1, say.. 268. New York: Cassell,

Ayrıca bakınız

Dışsal kaynaklar

"Opera Türkiye" websitesinde Verdi'nin "Macbeth" operası konu özeti. (Erişim:18.5.2010)
İngilizce Wikipedia Macbeth (opera) maddesi.(İngilizce) (Erişim:17.2.2009)
Fransızca Wikipedia Macbeth (opera) maddesi(Fransızca)(Erişim:17.2.2009)
Macbeth ses kayıtları listesi.(Erişim:17.2.2009)
Macbeth librettosu. (İtalyanca)(Erişim:17.2.2009)
Macbethin online librettosu (İtalyanca) (Erişim:17.2.2009)
Macbethin online librettosu (İtalyanca) (Erişim:1.4.2009)
Portale Verdi (İtalyanca) (Erişim:17.2.2009)
Istituto nazionale di studi verdiani (İtalyanca) ve (İngilizce) (Erişim:17.2.2009)

Giuseppe Verdi operaları

Oberto (1839) • Un giorno di regno (1840) • Nabucco (1842) • I Lombardi alla prima crociata (1843) • Ernani (1844) • I due Foscari (1844) • Giovanna d'Arco (1845) • Alzira (1845) • Attila (1846) • Macbeth (1847) • I masnadieri (1847) • Jérusalem (1847) • Il corsaro (1848) • Legnano Savaşı (La battaglia di Legnano) (1849) • Luisa Miller (1849) • Stiffelio (1850) • Rigoletto (1851) • Il trovatore (1853) • La traviata (1853) • Sicilya Vesperleri (Les vêpres siciliennes) (1855) • Simon Boccanegra (1857) • Aroldo (1857) • Maskeli Balo (1859) • Kaderin gücü (La forza del destino) (1862) • Don Carlos (1867) • Aida (1871) • Otello (1887) • Falstaff (1893) •

This article is issued from Vikipedi - version of the 11/4/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.