Moğol İmparatorluğu

Moğol İmparatorluğu
Moğolca Их Монгол Улс
Mongolyn Ezent Güren
↓ 1206–1368 ↓
İmparatorluğun genişlemesi
Başkent 1206–35  Avarga
1235–60  Karakurum
1260–1368  Hanbalık
Dil(ler) Moğolca, Türkçe, Uygurca, Farsça, Çince
Din Şamanizm,
Tengricilik,
Budizm
Taoizm,
Mani dini
Yönetim Monarşi
Büyük Han
 - 1206-1227 Cengiz Han
 - 1260-1294 Kubilay Han
Yasama organı Kurultay
Öncelleri 		Ardılları
Kara Hıtay
Harezmşahlar
Jin Hanedanı (1115-1234)
Batı Xia Hanedanı
Abbasiler
Anadolu Selçuklu Devleti
Gürcistan Krallığı
Kiev Knezliği
Kubilay Hanlığı
Altın Orda Devleti
Çağatay Hanlığı
İlhanlılar
Anadolu Beylikleri
Moğol tarihi
Moğol İmparatorluğu
Hanlıklar
Günümüzde Moğollar

Moğol İmparatorluğu (Moğolca: Их Монгол Улс / İh Mongol Uls, Türkçe: Büyük Moğol Ulusu), 1206–1294 yılları arası Orta Asya'da kurulmuş eski bir imparatorluk. İmparatorluk kurulma döneminde Asya'daki Cengiz Han idaresine boyun eğmiş Moğol ve Türk boylarının birleşiminden oluşuyordu.[1]

1206 yılında Cengiz Han tarafından kuruldu. Kısa zamanda her yönde genişleyerek dünyanın %22'sine yayılmış, 34 milyon km2 den fazla bir alanı kapsayan ve tarihin bitişik sınırlara sahip en büyük imparatorluğu oldular.[2] Kurulduğu 1206 yılında nüfusu sadece 200,000 olan Moğol İmparatorluğu en geniş döneminde 100 milyondan fazla kişiyi[2] topraklarında barındırıyordu. İmparatorluğun bu denli geniş olması batı ile doğuyu birleştirmiş bu sayede İpek ve Baharat yollarında ticaret yapmak güvenli olmuş ve Pax Mongolica denilen barış dönemini başlatmıştır.[3]

1260 yılında Memlukler tarafından Filistin'de Ayn Calut Muharebesi'nde ilk kez bozguna uğratıldılar. Bundan sonra İlhanlılar döneminde 1299'da Vadi El Hazandar Savaşı'nda Memlukler yenildi. Ancak İlhanlılar, coğrafi sebeplerden ötürü geri çekildiler.[4]

Cengiz Han'ın ölümüyle birlikte devlete Ögeday liderlik etmiş ve babasının fetihlerinin tamamlamıştır. 1294'te son Han Kubilay'ın da ölümüyle ülke bölündü. Altın Ordu hanlığı (Cuci'nin Devleti), Çağatay Hanlığı (Çağatay'ın Devleti), İlhanlılar (Hülagû'nun Devleti), Kubilay Hanlığı (Tului ve oğlu Kubilay'ın Devleti) olmak üzere dört parçaya ayrıldı.

Moğol egemenliğinin sonu Kubilay Han'ın kurduğu Yuan Hanedanı'nın, Çinli Ming Hanedanı tarafından 1368'de yenilmesiyle olmuştur.[4]

Moğol İmparatorluğu'nun hükümdarları

Moğol İmparatorluğu'nun en geniş sınırları.
Moğol askerleri (Reşidüddin Camiût-Tevarih kitabından)
  1. Cengiz (1205 - 1227)
  2. Ögeday (1229 - 1241)
  3. Güyük (1246 - 1248)
  4. Möngke (1251 - 1259)
  5. Kubilay (1260 - 1294)

Nâibler

Büyük Han ve Yuan Hanedanı'nın imparatorları

Soyağacı

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Höelun
 
Yesügei
 
-
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Temüçin
 
Kasar
 
Kaçiun
 
Temüge
 
Bergütey
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Kulan
 
Cengiz Han
 
Börte
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Geleçian
 
Cüci
 
Çağatay
 
 
 
Ögeday
 
 
 
 
 
Tuluy
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Orda
 
Batu
 
Berke
 
 
 
 
Güyük
 
Küçü
 
-
 
Möngke
 
Kubilay
 
Hülagû
 
Arık Böke
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Altın Orda
 
 
 
 
 
Çağatay Hanlığı
 
 
 
 
 
 
 
Kaidu
 
 
 
 
 
Yuan Hanedanı
 
İlhanlılar
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Ardılları

Coçi'nin Devletinden doğan ülkeler

Çağatay'ın Devletinden doğan ülkeler

Tului'nin Devletinden doğan ülkeler

Kaynakça

  1. ↑ Mongols and Mamluks: The Mamluk-Ilkhanid War, 1260–1281 by Reuven Amitai-Preiss
  2. 1 2 (pdf)
  3. ↑ Pax Mongolica - Prof. Daniel C. Waugh, University of Washington, Seattle
  4. 1 2 İngilizce Vikipedi'de Mongol Empire maddesi.

rus tilinde Rustan Abdrahmanov `istoriya turkov` napisano- po nekotorym avtoram- ubiystvo 500 kupcov-poslov v Otrare,s udachnim pobegom azh do stavki Chingizhana, bilo otlichnoy pravokaciyey organizovannoy lichno Chingizhanom.

İlgili filmler

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/27/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.