X. Louis
| X. Louis le Hutin (Kavgacı) | |
|---|---|
| X. Louis | |
 | |
| Fransa Kralı | |
| Hüküm süresi | 29 Kasım 1314 – 5 Haziran 1316 |
| Taç giymesi | 24 Ağustos 1315 Reims Katedrali |
| Önce gelen | IV. Philippe |
| Sonra gelen | I. Jean |
| Navarra Kralı | |
| Hüküm süresi | 4 Nisan 1305 – 5 Haziran 1316 |
| Taç giymesi | 24 Ağustos 1315 Pampalons |
| Önce gelen |
I. Jeanne, Navarra Kraliçesi IV. Philippe |
| Sonra gelen | I. Jean |
| Eş(leri) |
Margaret Burgundili Clementia Macaristanlı |
| Çocukları |
II. Jeanne Navarre I. Jean |
| Hanedan | Capet Hanedanı |
| Babası | IV. Philippe |
| Annesi | I. Jeanne Navvara |
| Doğum |
4 Ekim 1289 Paris, Fransa |
| Ölüm |
5 Haziran 1316 (26 yaşında) Vincennes, Val-de-Marne , Fransa |
| Defin | Saint Denis Bazilikası, Paris |
| Dini | Katolik Hristiyan |
X. Louis, (İnatçı veya Kavgaci (Fransızcaː Hutin) (d. 4 Ekim 1289- ö. 29 Kasım 1314), 29 Kasım 1314 – 5 Haziran 1316: Fransa kralı. 4 Nisan 1305 – 5 Haziran 1316 Navarra Kralı
Hayatı
X. Louis''in Fransa Kralı IV. Philippe (Fransa) ile Navarra Kraliçesi I. Jeanne, Navarra Kraliçesi'in en büyük oğlu idi.
4 Nisan 1305'da ölen annesinin hükümdarı olduğu Navarra Krallığı'na, 16 yasında iken Navarra Kralı olarak hükümdarlığa başladı. Bu krallık için taç giyme töreni ancak 6 Haziran 1313'de yapıldı. 21 Eylül 1305'de Margaret Burgonyalı ile evlilik yaptı ve bu evliğinden (sonradan II. Jeanne adı ile Navarra Kraliçe naibi olacak) Jeaɲne Navaralı adı verilen bir kız çocukları oldu.
Bu Navarra Krallığı hükümdarlık rejimi sırasında (ve Fransa Kralı olduktan sonra) Louis ortaya çıkan yöneticilik sorunlarına karşı genellikle "inatçı" ve "kavgacı" yaklaşım gösterdiği için lakabı "inatçı" veya "kavgacı" (Fransızca: Hutin) olarak çıktı.
Babası Fransa Kralı IV. Philippe'in yaşadığı son yılda Fransa kraliyet ailesi ve yakınları Tour de Nesle skandalı ile çalkandı.[1] Bu skandal için kral oğlu eşlerinin zina yaptıkları ithamı IV. Philippe'nin tek kızı olan İseballa İngiltere Kraliçesi tarafından yapıldı. Bu skandal (sonradan hepsi Fransa Kralı olacak) kralın üç oğulunun eşleri olan ve hepsi Burgonya Dükü IV. Otto'nun kızları olan kadınlar Paris'de "Tour de Nesle" kulesinde zina yapmışlardı. Bu zina yapmakla itham edilen Burgonya Dükü kızları ve kral oğlu eşleri, Philippe'in büyük oğlu Navarra Kralı olan X. Louis'in karısı Margaret Burgonyalı; Philippe'nin karısı Burgonya Kontesi ve Artois Kontesi olan II. Jeanne Burgonyalı ve Charles'in karısı olan Blanche Burgonyalı idiler. Bu kral oğullarının eşleri olan kadınlar Paris'de tutuklandılar. Margaret ve Blanche Fransa Parlamentosu tarafından yargılandılar ve müebbet hapis cezasına mahkum edildiler ve onlarla birlikte itham edilen "sevgilileri" idam edildiler. Philippe karısı II. Jeanne Burgonyalı'nın bu zina ithamının yalan olduğunu bildirmesine inandı ve yargılama sonunda Jeanne bu ithamdan suçsuz bulunup hapisten salıverildi. Louis'in karısı Margaret Gaillart Şatosu'nda hapsedildi; burada gayet kötü muamale gördü ve iddiaya göre soğuk alıp öldü. Blanche ile Charles'in nikahı iptal edildi ve Blanche bir manastıra rahibe olarak çekildi.[1]
X. Louis Fransa Kralı olarak 1314-1316'da hüküm sürmüş ve bu kısa hükümdarlık döneminde, babası IV. Philippe tarafından göreve getirilmiş olan Fransa Büyük Saray Nazırı Enguerrand de Marigny tarafından başlatılmış olan mali ve yönetim merkezileştiorme reformlarına karşı olan Fransa soylularının bu reformlara ve reformcuya düşmanlıklarının ortaya çıkardığı sorunlar ile uğraşmıştır. Sonunda Louis'in amcası olan ve feodalci partinin başında buluna Charles Valois yeğeni olan kralın bu reformcunun görevindne atılarak idam edilmesi için emirler vermesine ikna etmeyii başarmıştır. Böylece zengin soyluların sırf kendi menfaatlerini korumak için ülke için gerekli reformları önlemek için siyasal güçlerinin ne kadar büyük olduğu ortaya açıkaca çıkmıştır.
Bu reformları uygulayamamsina tağmen X. Louis Fransa içinde diğer reformlar uygulamasını ortaya çıkartmıştır. Louis toprak işçilerinin büyük sorunlarına reformcu olarak eğilmiş ve serf çiftçilerin kendilerini bu serflik statüsündan kurtarabilmeleri için bağımsızlık haklarını satın alabilmelerine izin veren kanunlar çıkartmıştur. Böylece ilkel feodal sistemin önemli kurumlarından olan serfliğin Fransa ülkesinde ortadan kaldırılması için ilk adım atılmıştır. Louis bunun yanında Fransa içinde kölelik kurumunu yasaklamıştır. 1306'da babası IV. Philippe Fransa Kralı iken tüm Fransa yüzeyinde yayılmış bulunan Yahudiler azınlığını tüm Fransa'dan atilıp Yahudilerin Frnasa'da yaşamalarini yasaklayan kanun ve kararlar uygulanmıştır. Bu Yahudi-aleytarı ırksal ayrımci kanunlar Fransa'da uzun zamandır yașamış olan Yahudi camiasının Fransa'adan "etnik temizlenmesi" hedefliydi.
X. Louis Fransa tahtına çıkınca bu yasaklama politilkasıni tekrar gözden geçirdi. Buna bir neden gayet iyi girişimci ve tüccar olan Yahudilerin ülkeden atılması ile bu zengin girişimci ve tüccarlardan toplanan vergilerin ortadan kalkması ülkenin diğer zengin tabakalarından (özellikle toprak sahibi asillerden) daha yüksek vergi alınması gereğinin ortaya çıkması idi. X. Louis Yahudilerin Fransa'da tekrar yasamak uzere ülkeye geri döönmeleri halinde ortaya çıkacak vergi gelirlerini hesaplatmıştı. Bu calsma sonunda Yahudilerin dönmesine izinin çıkmasının iyice görülebilir bir müsbet etkisi olacağı açıkça ortaya çıkmıstı. Buna dayanarak X. Louis 1315'de bir kanuname çıkartarak Yahudilerin geri dönmesine izin verilecekiğini kabul etmişti. Fakat Louis'in bu kanunnameside bir seri kısıtlayıcı ve sınırlayıcı şartlar konulmuştu. Yahudilere ancak 12 sene müddete Fransa'da yaşamak için sınırlı izni verilmekteydi. Bu müddetten geçtikten sonra izinin sona ermesi mümkün olacaktı. Yahudilerin her zaman kollarında Yahudi olduklarini belirleyen kolluklar takmaları gerekme idi. Yahudilerin geri dönmeleri ancak eskiden Yahudi camialarinin yaşamış oldukları mevkilere olabilecekti. Önceden Yahudilerin tefeciik etmeleri yasaklanmıştı. Bu kanunname sırf Fransız Yahudilerine yöneltilmiş ilk kanundur. Böyle bir kanunu çıkartmak için Kral Louis atalarından Sen Louis'in görüşleri, Papa Clemens'in tutumu ve Fransa halkının böyle bir izinin çıkmasını istedikleri gerekçe olarak vermişti.
1315'de X. Louis Macaristan kralı Charles'in kızkardeşi olan Clementia Macaristanlı ile evlilik yapmıştı. Bu evlilik sırasında Clementia daha gebe olup doğum yapmamış iken X. Louis 5 Haziran 1316'da öldü . Clementia bebeğinin doğumu kocası olan kralın ölümünden sonra 15 Kasım'da oldu. Jean adı verilen bu erkek bebek Fransa Krali ve Navarre Kralı olarak tahta geçirildi. Ama Bebek-Kral Jean ancak 5 gün yaşadi ve 20 Kasım'da öldü.
Bir bebeğin eski kralın ölümünden sonra hükümdar olarak tahta çıkartılması ve bebek kral sadece 5 gün yaşaması Fransa krallığı hükümdarlık halef-selef olma kanun ve kurallarına uygun olup olmadığı hakkında epeyce tartışma yaratmıştır.
Kaynakça
Dış kaynaklar
- Hallam, Elizabeth M. (1980) ((İngilizce)). Capetian France: 987-1328. Longman House.
- Bradbury, Jim (2007) ((İngilizce)). The Capetians: The History of a Dynasty. Hambledon Continuum.
| Önce gelen: III. Philippe |
 Fransa Kralı 1285 - 1314 |
Sonra gelen: I. Jean |
| Önce gelen: I. Jeanne Navarra IV. Philippe |
Navarra Kralı 1305 – 1316 |
Sonra gelen: I. Jean |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg.png)
