Çatak, Ilgaz
Koordinatlar: 41°0′57.52″K 33°26′14.38″D / 41.0159778°K 33.4373278°D
| Çatak | |
| — Köy — | |
 |
|
  Çatak Çatak'ın Çankırı'daki konumu |
|
| Koordinatlar: 41°0′57.52″K 33°26′14.38″D / 41.0159778°K 33.4373278°D | |
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Çankırı |
| İlçe | Ilgaz |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1,200 m (4 ft) |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | |
| İl plaka kodu | 18 |
| İnternet sitesi: | |
Çatak. Çankırı ilinin Ilgaz ilçesine bağlı köydür.
Tarihçe
Köyde ele geçen bazı arkeolojik bulgular, eski bir yerleşim bölgesi olduğunu göstermektedir. Köyün ilk sakinleri Bizans döneminde Rumlardır. Türklerin Anadolu da yükselişe geçtiği dönemlerde, köyün terk edildiği, yaklaşık birkaç asır köyde yaşam olmadığı bilinmektedir.
köy tahmini olarak 18.Yüzyıl başlarında kastamonu bölgesinden buraya yerleşenlerce kurulmuştur. İlk dönemlere ait Osmanlı dönemi kayıtlarında köy ile ilgili bilgilere rastlanmamakta ancak Araça bağlı olduğu bilinmektedir.bilinen kayıtlara göre bir ara kurşunluya da bağlanmış ancak bu durum çok uzun sürmemiştir.1920 tarihinde ılgaz ilçesinin kurulmasıyla ılgaza bağlanmış ve günümüze kadar bu şekilde kalmıştır.
köy halkının tek bir Kasatamonu köyünden değilde birçok farklı köyden toplanarak buraya yerleştiklerine bakarak osmanlı iskan politakası gereğinde kurulduğu düşünülebilir. ayrıca farklı ailelerin geldikleri köyler incelenerek manav veya türkmen oldukları tahmin edilebilir. Farklı dönemlerde çeşitli nedenlerden ötürü idari yönetimlerce köyün yerinin değiştirlmesi sık sık gündeme gelmişdir. Ancak köy halkının bu fikre karşı olmasından ötürü farklı bir yere mübadele gerçekleşmemişdir.
Köy 1980 lerde başlayan büyük şehirlere göç başlayana kadar bölgenin en izole kalmış köylerinden biridir. ılgaz ilçesi içerisinde telefon elektrik ve stabilize yol gibi temel hizmetlerden en son faydalanan köydür. köyün dış dünyaya bağlantısının fazla olmamasından ötürü ilçe merkezi ılgaz ve köyleriyle herhangi bir sosyal bağ kurulmamıştır.ilçe merkezi ve bağlı köyleri, kasaba köyleri olarak nitelendirilmiş dışsallaştırılmıştır. köy çankırı ve ılgaza bağlı olmasına karşın kastamonu köylerine yakınlığı nedeniyle sosyal ilişkileri bu köylerle kurmuştur. Ancak kastamonu bölgesindeki yörük-türkmen köylere afşar buralarda yaşayanlara afşarlılar diyerek kendilerinden soyutladıkları görülmektedir. bu nedenle köy halkının veya bir kısmının manav olduğu düşünülebir.
Her ne kadar köy halkı manav denilebilecek özellikler taşısada folklöründe Türkmen öğeler barındırır. Hava kararınca temizlik yapmamak, kapı eşigine oturmamak, süpürge üzerine oturmamak, kutsal bilinen gecelerde tütsü yakmak, ardış ağaçlarını mübarek kabul etmek, ateşe ve suya sövmemek, hastalık ve benzeri olumsuzluk durumlarında yaşlı kadınlara dua okutmak bunlara örnek verilebilir.
köy halkı şive olarak kastamonu-karabük şivesine daha yakındır. Genel olarak çankırıya bağlı bir köy olmasına rağmen çankırıdan ziyade kastamnonu- karabük folklörü öğeleri taşır
Coğrafya
Çankırı iline 88, Ilgaz ilçesine 35 km uzaklıkta Çankırı-Kastamonu sınırında yer almaktadır. köyün etrafı kuzeyden ve güneyden; doğu-batı yönünde uzanan sıradağlarla çevrilidir. Bölge çok dağlık olup arazileri aşırı meyillidir. Köyden görünen en yüksek nokta Karakaya zirvesi dir. Köyün yamacına kurulduğu Gülbaba (Gülpü) diğer 2. büyük zirvedir.
Araziler meyilli olması ve yağışların düzensiz ve aşırı yoğunlukda olmasıtarım olanaklarını kısıtlayıcı bir etkendir. Güneye bakan kuzey yamaçlarda başta buğday olmak üzere çeşitli tahıllar ekilir. Daha sulak yerlerde ise fasulye yetiştirilir. Köy halkının geçin kaynağı hayvancılık olup , tarım besiciliği desteklemek amacıyla yapılır.
Doğal bitki Örtüsü yönünden bölgeye göre aşırı bir zenginliğe sahiptir. Vadi tabanlarında Fındık, İdris (yabani kiraz), Ak söğüt, Titrek kavak, Yabani Elma, Ahlat (Yabani Armut) sıklıkla görülebilir. Daha çok boz kır özelliği taşıyan yerlerde ise bodur meşe ve adi alıç en çok rastlanan bitki'dir. Vadi tabanından yükseklere çıkıldıkça sırasıyla Karaçam daha sonra sarıçam ve daha yüksek noktalarda ise Uludağ göknarı ormanları vardır. Ağaçların yetişmesine elverişsiz olan dağların sırtları ise çalı formundaki Yayılıcı Adi ardıçların bulunduğu alpin Çayırları ile kaplıdır. Ayrıca köyün güneyi agaçlandırma alanı olup gürgenlerle kaplıdır.
Bölgede Temmuz, Ağustos hariç hemen hemen her dönem don olayının olması tarımsal anlamda kısıtlayıcı bir etkendir. Özellikle ilkbahar donları çok sık olur.
İklim
Köyün iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir. Ilgaz'ın diğer köylerine nazaran daha fazla yağış aldığı gözlenmektedir. İlçe merkezine oranla mevsimler daha geç başlamakta turfan dönemide buna bağlı olarak daha geç yaşanmaktadır. Bunun sebebinin köyün yüksek dağlarla kaplı bir vadi yatağında olması ve çevresindeki bitki örtüsünün ilçenin güneyine oranla çok sık olmasından kaynaklandığı düşünülebilir. Ayrıca kışlar ilçe merkezine oranla çok sert geçmekte yazlar ise daha serin yaşanmaktadır.
Nüfus
Köy özellikle 1990'lı yıllarda çok hızlı bir şekilde Ankara, İstanbul ve ilçe merkezine göç vermiştir. Bu gün köyde yaşayanların çoğunluğunu yaşlılar oluşturmaktadır ve büyük illere göç eden 1. neslin emeklilik dönenmlerini geçirmek üzere köye geri dönüş yaptığı düşünülecek olursa bu oranın daha da artacağı beklenebilir.
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2000 | 2.178 |
| 1997 | 1.956 |
Altyapı bilgileri
Köyde eğitim 3. sınıfa kadar verilmektedir. Tahsilin tamamı ise yatılı bölge okullarıyla karşılanır. Banka ve PTT şubesi ya da acentesi yoktur. Sağlık ocağı mevcut olup yılın her dönemi görevli bulmak mümkün olmayabilir. İlçe ıle ulaşımı sağlayan yol toprak olup arazinin engebeli olmasından ötürü stabilize edilememektedir. Elektrik ve telefon hattı mevcuttur. Köyün içme su şebekesi mevcuttur.