Karabük

Koordinatlar: 41°11′41″K 32°37′08″B / 41.19472°K 32.61889°B / 41.19472; -32.61889

Karabük
—  İlçe  —
Türkiyedeki Yeri
Karabuk
Koordinatlar: 41°11′41″K 32°37′08″B / 41.19472°K 32.61889°B / 41.19472; -32.61889
Ülke Türkiye
İl Karabük
Coğrafi bölge Karadeniz Bölgesi
Yönetim
 - Belediye başkanı Rafet Vergili (MHP)
Yüzölçümü
 - Toplam 704 km2 (271,8 mi2)
Rakım 280 m (919 ft)
Nüfus (2015)[1]
 - Toplam 132,658
 - Kır 15,101
 - Şehir 117,557
Zaman dilimi UDAZD (+3)
İnternet sitesi: http://www.karabuk.bel.tr/

Karabük, Karabük ilinin merkez ilçesi.

Karabük merkez olmasına rağmen, Safranbolu ilçesi tarihsel evleri sebebiyle ismini daha çok duyurmuştur. Bunun yanında Türkiye'nin ilk demir çelik fabrikasının bulunduğu Karabük merkezinde, bu fabrika sayesinde geniş bir iş sahası oluşturularak Karabük'ün gelişimi sağlanmıştır. Karabük, kurulan demir çelik fabrikası ve yan sanayilerle hızla gelişmiş ve büyük bir kalkınma örneği yaratmıştır. Ayrıca il genelinde tekstil sanayi özellikle hazır giyim sektöründe gelişmiştir.

Karabük, adını üzerinde yaşadığı coğrafi ortamdan almıştır. "Kara" ve "Bük" sözcükleri, kara çalılık yer anlamında, Karabük adının oluşumuna kaynaklık yapmıştır. Bu topraklarda yaşayan Türkmen toplulukları, Karabük cemaati adını bu biçimde almışlardır. Türkiye'de 14 yer ve mevki adının bugün Karabük şeklinde geçmesi, cemaatlerin bu topraklardan diğer yerlere göç ettiği görüşünü kuvvetlendirmektedir.

Karabük adı

Özhan Öztürk'e göre Karabük adı Türkçe “siyah” ve “kuzey”, anlamlarına gelen kara ile kelimesinin ise “çalılık” ve “dere kenarında yer alan arazi” anlamlarında kullanılan 'bük' kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır. Bununla birlikte Osmanlı tahrir defterlerinde Karabük adlı bir Türkmen kavminin adına rastlanması bir topluluk adı olabileceğini de düşündürmektedir [2].

Karabük tarihi

Safranbolu ilçesinin Öğlebeli Köyüne bağlı 13 haneli bir  köyaltı yerleşim birimi olan Karabük, Ankara - Zonguldak Demiryolu üzerinde  küçük bir istasyon konumunda iken, sanayileşme ile birlikte önemli bir merkez  haline gelmiştir.

3 Nisan 1937’de temeli atılan Karabük Demir Çelik  Fabrikaları 6 Haziran 1939’da faaliyete geçmiştir. Buna paralel olarak nüfus  yoğunluğunun artmaya başladığı Karabük'te 25 Haziran 1939’da belediye teşkilatı  kurulmuştur. 1941 yılında Safranbolu ilçesine bağlı bucak olan Karabük 3 Mart  1953 tarihinde 6068 sayılı kanunla Zonguldak İline bağlı bir ilçe haline  gelmiştir. Karabük, 6 Haziran 1995 gün ve 22305 sayılı Resmi Gazetede  yayınlanan 550 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Çankırı’dan; Ovacık ve  Eskipazar ilçeleri ile Zonguldak’tan; Eflani, Safranbolu ve Yenice ilçelerinin  birleştirilmesiyle Türkiye’nin 78. İli olmuştur.

Coğrafi Yapısı

Arazi yapısı

Karabük etrafı yüksek dağ ve tepelerle çevrili bir havza karakteri  gösterir. 250–500 m.  yüksekliğe sahiptir. Kuzeyindeki dağlık alandan kaynaklanan tali dereler, şehre  doğru taşıdıkları maddelerle alüvyal bir dolgu oluşturmuştur.

Yeryüzü Şekilleri

Karabük  ilinin önemli bir kısmı Kuzey Anadolu Dağları’nın batıda kalan kısmını  oluşturan dağların uzantılarından oluşur. Kuzey Anadolu Dağlarının bir  parçasını oluşturan ildeki dağlar kıvrım dağlarıdır. Bu dağların yüksekliği 2.000 m. yi geçmez.  Karabük’ün kuzeyinde, batıya doğru uzanan geniş bir dağlık alan bulunmaktadır.  Küre Dağları’nın uzantıları niteliğindeki bu alanda, ortalama 1.400 m. yüksekliğe sahip  Çiğdem tepe-Boyunduruk tepe-Tekirdağ-Üçbel tepe-Döneğen tepe-Çanakçı tepe ve  Başköy dağları yer alır. Bolu Dağları’nın uzantısı niteliğinde olan Yenice  çevresindeki en önemli yükselti ise Keçikıran tepesi (1.400 m.) dir.

Karabük’te en  önemli yaylalar, Avdan Yaylası, Dede Yaylası, Sorkun Yaylası, Uluyayla, Göktepe  Yaylası, Sarıçiçek Yaylası ve Boduroğlu Yaylası’dır.

Karabük’ün doğal güzellikleri arasında kanyonların ayrı  bir yeri vardır. Daha çok Safranbolu’da kireçtaşı tabakalarının derin biçimde  yarılması ile kanyonlar ortaya çıkmıştır. Bölgenin arazi yapısını ilgi çekici  hale getiren bu kanyonların başlıcaları İncekaya Kanyonu Düzce(Kirpe) Kanyonu,  Tokatlı ve Sakaralan (Tekekurum)’dır. Yenice’de yer alan Şeker Çayı ise 6,5 km. uzunluğunda,  kenarları oldukça dik ve yüksek olan Şeker Kanyonu’nu oluşturmuştur.

İlde yer alan  Bulak (Mencilis) ve Hızar Mağarası en tanınmış olanlarıdır. 6.502 m uzunluğu ile  Türkiye’nin 4. büyük mağarası olan Bulak (Mencilis) mağarasında karstik  oluşumlar ve bir yer altı nehri bulunmaktadır. Ayrıca, Sipahiler Köyü’nde  bulunan ve 61 basamakla çıkılan bir mağara bulunmaktadır.

Karabük ilinin en önemli akarsuyu Filyos Irmağı’dır. Bu  ırmağın iki önemli kolu olan Araç ve Soğanlı çayları il topraklarındaki önemli  akarsulardır.

İlimizde  doğal göl bulunmamaktadır.

İklim

Karadeniz Bölgesi’nin Batı Karadeniz Bölümü’nde yer alan  Karabük’te Karadeniz ikliminin özellikleri görülmektedir. Yalnız Karabük,  kıyıdan içeride kaldığı için, Karadeniz’in nemli havasından yeterince  yararlanamamakta, karasal iklimin özellikleri daha ağır basmaktadır. Karadeniz  ikliminden karasal ilkime geçiş sahasındaki Karabük’te geçiş tipi iklim etkili  olmaktadır.

Bitki örtüsü ve orman

Dağların  geniş yer kapladığı Karabük’te ormanlar son derece yaygındır. İlimiz, Türkiye  geneli ormanlık alan durumlarına göre % 68,8’lİk orman alanı ile birinci  sırada yer almaktadır.

Nüfus

Yıl Toplam Şehir Kır
2000[3] 116.804 100.749 16.055
2007[4] 119.084 105.159 13.925
2008[5] 116.671 106.148 10.523
2009[6] 118.713 108.167 10.546
2010[7] 119.303 108.710 10.593
2011[8] 119.328 108.504 10.824
2012[9] 123.616 110.537 13.079
2013[10] 124.711 110.338 14.373
2014[11] 127.658 113.277 14.381
2014[12] 127.658 113.277 14.381
2015[13] 132.658 117.557 15.101

Kaynakça

  1. ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFDsnzAm. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  2. ↑ Özhan Öztürk. Pontus: Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasi Tarihi]. Nika Yayınları. Ankara, 2016. 3. Baskı s. 256-57
  3. ↑ "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu1VGJve. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  4. ↑ "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3Jx2Bd. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  5. ↑ "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCWWdFP. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  6. ↑ "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuEZjXJC. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  7. ↑ "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGC9lRj. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  8. ↑ "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuHOCFZC. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  9. ↑ "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZybsZU8. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  10. ↑ "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPVcgsFG. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  11. ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 9 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WD7QBWHW. Erişim tarihi: 9 Şubat 2015.
  12. ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFDsnzAm. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  13. ↑ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.

Dış bağlantılar

Karabük (merkez) köyleri
Karabük ilinin ilçeleri
İl merkezi
Bağlı ilçeler
This article is issued from Vikipedi - version of the 11/8/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.