Afyonkarahisar
Afyonkarahisar | |
— İlçe — | |
Siyasi haritası | |
Türkiye'deki yeri | |
Koordinatlar: 38°14′K 35°50′D / 38.233°K 35.833°D | |
Ülke | Türkiye |
---|---|
İl | Afyonkarahisar |
Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
Yönetim | |
- Belediye başkanı | Burhanettin Çoban (AK Parti) |
Yüzölçümü | |
- Toplam | 1.025 km2 (395,8 mi2) |
Rakım | 1.021 m (3.350 ft) |
Nüfus (2015)[1] | |
- Toplam | 283,120 |
- Kır | 65,315 |
- Şehir | 217,805 |
Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
Posta kodu | 03000 |
İl alan kodu | 272 |
İl plaka kodu | 03 |
İnternet sitesi: http://www.afyon-bld.gov.tr/tr/ |
Afyonkarahisar, eski ve halk arasındaki ismiyle Afyon, aynı isimli ilin merkezidir. Mermercilik ve gıda sektöründe Türkiye içinde ve dışında isim yapmıştır. 2005 yılında eski ismi Afyon olan şehrin ismi Afyonkarahisar olarak değiştirilmiştir.
Etimoloji
Yerleşimin eski adı Karahisâr-ı Sâhib' dir. Karahisar ismi, şehrin ortasında yükselen koyu renkli volkanik kayaların renginden ve üstünde bulunan hisardan gelir. Sâhib adı ise, Anadolu Selçukluları’nın son devirlerinde yaşayan ve Moğol istilası sırasında buraya gelen Sahip Ata Fahrettin Ali’nin unvanından gelmektedir. Günümüzde kullanılan Afyon adı da bölgede eskiden beri büyük alanda yapılan haşhaş ekimine dayanmaktadır[2].
Tarihçe
Kentin tarihi M.Ö. 3000 yılına kadar uzanmaktadır. M.Ö. 2000 ilk dönemlerinde Hattiler' in egemenliğinde bulunan yerleşim, M.Ö. 2. bin yılın ortalarında Hititler' in denetimine geçmiştir. Hitit devleti yıkılınca M.Ö. 1000 yılı dolaylarında yerleşim Frigler' in egemenliği altına girdi. Frigler döneminde kale içine "Akronium" ismi verilmiş daha sonra bu isim şehir içinde kullanılmaya başlanmıştır. M.Ö. 6. yüzyılın sonlarına doğru Frigler'in egemenliği bitmiş ve yerleşim Pers hakimiyetine geçmiştir. Pers egemenliği, M.Ö. 333 yılında Makedon Kralı III. Aleksandros'la yapılan İssos Savaşı'nda alınan yenilgiyle son bulmuştur. M.Ö. 30 yıllarından itibaren yerleşiminde içinde olduğu bölge Roma İmparatorluğu egemenliğine girmiştir. Romalılar döneminde yerleşim "Akroenos" adını almıştır. Roma İmparatorluğu' nun M.S. 395 yılında bölünmesiyle yerleşim Bizans İmparatorluğu topraklarında kalmış ve yerleşime "Akronion" ismi verilmiştir[3].
12. yüzyıl sonlarına doğru yerleşim Türk egemenliğine geçmiştir. Anadolu Selçuklu Devleti' nin Kösedağ Muharebesi' nde aldığı yenilgi sonucunda Afyon' un da içerisinde olduğu bölge vezir Sâhib Ata Fahreddin Ali denetimine verilmiş ve 1275 yılında Afyonkarahisar' ın başşehri olduğu Sâhib Ataoğulları Beyliği kurulmuştur. 1341 yılında Germiyanoğulları Beyliği topraklarına katılan yerleşim 1390 yılında Osmanlı egemenliğine geçmiştir. 1402 Ankara Savaşı sonucunda Afyonkarahisar yeniden Germiyanoğulları'nın eline geçmiştir. II. Yakub Bey'in vasiyeti üzerine yerleşim 1429 yılında yeniden Osmanlı egemenliğine katılmıştır.
Osmanlı döneminde ilk önceleri "Karahisar-ı Devle", "Karahisar" ve "Karahisar-ı Sahib" adıyla sancak merkezi olarak anılan yerleşim, 1684 yılındaki belgelerde ise "Afyonkarahisar" adıyla da anılmaya başlamıştır. "Yerleşim 1833 yılında Kavalalı İbrahim Paşa kuvvetlerince ele geçirilmiş, ancak aynı yıl içerisinde tekrar Osmanlı egemenliğine geçmiştir[4].
Ekonomi
Afyonkarahisar mermer tesisleri ile, 2005 yılı itibariyle büyüklü küçüklü 356 mermer işletmesinin faaliyet gösterdiği Afyonkarahisar'da, zengin ve kaliteli mermer yataklarının işletilmesi ve işlenmesi, sektörün hızla gelişmesini sağlamıştır. Gıda sektörüde gelişmiş durumdadır. Özellikle kaymaklı kadayıfı ve Afyon lokumu meşhurdur. Bunun yanında sucuk da diğer önemli gıda maddesidir. Ayrıca patates ve yumurta üretiminde de adını duyurmuştur. Afyonkarahisar konumuna ve nüfusuna oranla çevresindeki illere göre daha az sanayileşmiş durumdadır. Kalkınmada öncelikli yöre kapsamına girmesine rağmen ciddi bir yatırım almamıştır.
Ömer-Gecek, Hüdai, Heybeli ve Gazlıgöl termal alanları Kültür ve Turizm Bakanlığınca Termal Turizm Alanı olarak ilan edilmiştir. Bu kapsamda son yıllarda termal turizme yönelik olarak özel sektör tarafından birçok otel ve konaklama yerleri yapılarak hizmete girmiştir.
Eğitim
Üniversiteler
Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar'da toplam üç yerleşkede eğitim ve öğretim faaliyetlerini sürdürmektedir. 2015-2016 akademik yılında üniversite fakültelerinde 42.803 öğrenci öğrenim görmektedir[5].
Nüfus
Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
---|---|---|---|
1965[6] | 104.686 | 44.026 | 60.660 |
1970[7] | 120.085 | 53.497 | 66.588 |
1975[8] | 130.179 | 60.150 | 70.029 |
1980[9] | 148.449 | 74.562 | 73.887 |
1985[10] | 169.441 | 87.033 | 82.408 |
1990[11] | 144.276 | 95.643 | 48.633 |
2007[12] | 234.807 | 159.967 | 74.840 |
2008[13] | 238.408 | 163.207 | 75.201 |
2009[14] | 246.100 | 170.455 | 75.645 |
2010[15] | 248.413 | 173.100 | 75.313 |
2011[16] | 255.334 | 179.344 | 75.990 |
2012[17] | 263.297 | 186.991 | 76.306 |
2013[18] | 268.461 | 203.443 | 65.018 |
2014[19] | 274.639 | 209.406 | 65.233 |
2015[20] | 283.120 | 217.805 | 65.315 |
Spor
3. Lig 3. grupta mücadele eden bir Afjet Afyonspor futbol takımı ve Türkiye Basketbol 1. Liginde yer alan Afyonkarahisar Belediyespor ve Türkiye Erkekler Voleybol 1. Liginde mücadele eden Afyonkarahisar Belediyespor voleybol takımı bulunmaktadır.
Ulaşım
Demiryolu
Bulunduğu konum itibariyle şehire dört bir yandan demiryolu ulaşımı bulunmaktadır.Şehire demiryolu ilk olarak Osmanlı Devleti'nin yaptığı yatırımlar sonucunda bu gün Afyonşehir istasyonu olarak adlanlandırılan istasyon kurulmuştur.İlerleyen yıllarda Türkiye Cumhuriyeti döneminde demiryollarına yapılan yatırımlar sonucunda bugün halen kullanılmakta olan Afyon Gar binası yapılmış ve işletmeye alınmıştır.
Afyonkarahisar'a Ankara-İzmir Yüksek Hızlı Tren hattı çalışmaları neticesinde yüksek hızlı tren hattı şehirden geçecek ve ayrıca şehirde yükek hızlı tren istasyonu kurulacaktır.Çalışmalar TCDD kontrolünde devam etmektedir.
Havaalanı
NATO'nun 2. ve Türkiye'nin en büyük askeri havaalanına sahiptir. Ancak sivil amaçlı kullanılmamaktadır. Sivil amaçlı olarak Kasım 2012'de hizmete açılan Zafer Havalimanı'ndan yararlanılması düşünülmektedir. Bu havaalanı Türkiye'nin 4. büyük havalimanıdır. 29 Ekim 2012 tarihinde hizmete açılmıştır. Kütahya'ya 39 km, Afyonkarahisar'a 60 km, Uşak'a 103 km ve Eskişehir'e 113 km uzaklıktadır.
Karayolu
Şehir bulunduğu konum itibariyle kavşak noktada olan bir yer olduğundan kara yolu ulaşımı çok kolay ve gelişmiştir.İl genelinde bulunan yollar iyi durumdadır.Bunun haricinde toplu ulaşım otagardan yapılmaktadır.Otogar Aftaş tarafından işletilmektedir.
Kardeş şehirler
Resim galerisi
- Cumhuriyet Meydanı ve Utku Anıtı
- Kocatepe'den bir bakış
- Kocatepe'deki anıt
- Büyükkalecik beldesine bakış
Kaynakça
- ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCR7KBp. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ↑ "AFYONKARAHİSAR" cilt: 1, sayfa: 443-446, yıl: 1988
- ↑ "Vilayet Salnamelerinde Afyonkarahisar" Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, yıl: Afyonkarahisar 2011, Kadir KOPARAL
- ↑ "XVII. Yüzyılın Sonlarında Afyonkarahisar Sancağının İdari ve Fiziki Yapısı" Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt: 17, Sayı:2, Sayfa:39-57, Aralık 2002
- ↑ https://istatistik.yok.gov.tr/
- ↑ "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BspPfQAZ. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtmfI2g6. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtoJlYzR. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtuGAi47. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btw8AkKP. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtxGON58. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu1aZAwC. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3P0mjD. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCbM9OG. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuEfdpkz. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGGrNlx. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ↑ "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxLihFn. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ↑ "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPUWiKxl. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCR7KBp. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ↑ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- ↑ Afyonkarahisar′ın Kardeş şehirleri, afyon-bld.gov.tr 29 Haziran 2012 tarihinde erişildi.
Dış bağlantılar
- Wikimedia Commons'ta Afyonkarahisar ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.
- Afyonkarahisar Belediyesi
- Afyonkarahisar Valiliği
- Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi
|
|
|