Afşar boyu

Avşar Tamga Bayrağı
Afşar Damgası

Afşar boyu (veya Avşar boyu), Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan biri ve Kaşgarlı Mahmud'a göre Divân-ı Lügati't-Türk'deki yirmi iki Oğuz bölüğünden [1] diye tanımladığı altıncısıdır. Bu boyların Bozoklar kolundan (sağ kolundan) Oğuz Kağan'ın oğlu Yıldız Han'ın dört oğlundan en büyüğü olan Afşar'ın soyundan gelir.

Oymakları

Afşar boyu adları şunlardır: Alplū, Arašlū, Bekešlū, Gündüzlü, Imirlü, Köse Aḥmedlū, Köselü, Pāpāglū, Qāsemlū, Qereḵlū, Karalu, Karamanlu, Salmanlu, Sindelli, Tur Ali Hacılu, Receplü, Balabanlu,Karabudaklı ve Qirqlū. Imirlū oymağı özgün Oğuz boyu olan Eymür oymağı ile ilgilidir.[2]

Afşar boyunun tarihi

Afşarlar Orta Asya'da iken Dede Korkut destanlarında Oğuzeli diye geçen Sir-Derya bölgesinde yaşamışlardır. Büyük göç ile birlikte Huzistan yoluyla bir grup da Irak, Suriye, Ermenistan yoluyla Anadolu'ya gelmişler, bu arada İran, Irak, Suriye, Afganistan ve Azerbaycan'a da yayılmışlardır. Afşarlar, Oğuz'un öteki torunları Kınıklar ve Kayılar gibi devlet kurmuş, büyük hükümdarlar ve sülaleler yetiştirmişlerdir. Karamanoğulları, Akkoyunlular, Aksungurlular, Özeroğulları, Sırkıntıoğulları, Karsantıoğulları, Küçük Alioğulları ve Kozanoğulları gibi, Afşarlardan kurulu ya da onların güçlü desteği ile yaşamış sülaleler de bulunmaktadır.

Gazneli Mahmut zamanında Oğuzlar'a Türkmen denmeye başlanmıştır. Anadolu'daki en güçlü Türkmen boyu olduğu ve devlet yönetmiş sayılı boylardan olduğu kayıtlarda yer alan Afşarlar İran Devleti'nin başına Safevilerden sonra geçen ikinci Türk boyudur. Sonuçta bu Türk boyu geniş bir bölgenin tarihinde belirleyici unsur olmuştur.[3]

Çeşitli coğrafyalarda Afşarlar

Afşarlar Türk tarihinin farklı aşamalarında kendilerinden söz ettirmişlerdir. Bu aşamalar aşağıdaki maddelerde toplanabilir.

Anadolu coğrafyasında

Dulkadiroğlu Beyliği Anadolunun güneyinde Elbistan merkez olmak üzere kurulmuştur.(1298-1522) Anadolu Afşarları'nı iki gruba ayırmak mümkündür. Birinci grup, Karamanoğulları gibi, Selçuklular zamanından itibaren Anadolu'nun çeşitli illerine dağılmış, çok eskiden yerleşik hayata geçmiş olan gruptur. İkinci grup ise, 1865 yılına kadar güney Anadolu'da göçebe hayat sürmekte iken, bu tarihten sonra yerleşik hayata geçen Afşarlardır.

Türklerin tarihi coğrafyası içinde pek çok yerleşim yeri adı taşımaktadır. Ayrıca yaygın bir soyadı olarak günümüze kadar gelmiştir. Afşar boyu Türklük şuuru oldukça güçlü olan bir boydur.

Balkanlar'da Afşarlar

Balkanlar'da da Afşar boyuna mensup insanlar vardır. Bu aileler Karamanoğulları ve Dulkadiroğulları Beyliklerinin Osmanlı tarafından ortadan zorla kaldırılmasıyla birlikte ve Fırka-i İslahiye olayının sonucunda 15., 16., 17. ve 18. yüzyılda sürgün yoluyla Konya, Karaman, Adana, Mersin, Kahramanmaraş, Kayseri, ve Sivas, civarından gönderilip toplu şekilde yerleşmişlerdir. Kayseri'de yoğun olarak yaşamaktadırlar. Bulgaristan'da Kırcaali-Hasköy, Yunanistan'da Gümülcine bölgelerinde toplu, Makedonya, Kosova yine Bulgaristan'da Deliorman civarında dağınık şekilde yaşarlar. Bulgaristan'ın Kırcaali ilindeki Durallar, Karalılar, Sindelli, Köseler ve Balabanlı, Eskicuma, Tırnovtsa, Sıratça gibi köyler örnek gösterilebilir. Balkanlar'daki Afşar grubu içerisinde Dulkadirli, Karamanlı, Danişmedlü ve Bozuluslu oymakları çoğunluktadır.

İran coğrafyasında

18. Yüzyıl ve sonrası

Afşarlar nihayet 18. yüzyıl ve 19. yüzyılda ve özellikle Anadolu'nun güney ve orta bölgelerinde Kayseri, Sivas, Adana, Kahramanmaraş, Gaziantep, Hatay, Mersin'de Kozanoğulları, Bozdoğan, Menemenci, Sırkıntı, Kırıntı, Karsantı, Cerit gibi Türkmen boylarını Osmanlı Devleti'nin iskan politikasına karşı Dadaloğlu tarafından dile getirilen,

Kalktı göç eyledi, Afşar elleri,
Ağır ağır giden eller, bizimdir.
Arap atlar yakın eder, ırağı,
Yüce dağdan aşan yollar, bizimdir.

şiiriyle ve Ferman Padişahınsa Dağlar Bizimdir sözüyle de kendilerinden söz ettirmişlerdir. Kayseri'de her yıl Dadaloğlu (Afşar) Şenlikleri yapılmaktadır, Afşar kurultayı düzenlenmektedir.

Soy Ağacı

 
 
 
{{{a}}}
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Oğuzlar
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bozoklar
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Üçoklar
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
"Gün Han"
Kayı
Bayat
Alkaevli
Karaevli
 
"Ay Han"
Yazır
Döğer
Dodurga
Yaparlı
 
"Yıldız Han"
Avşar
Kızık
Beğdili
Karkın
 
 
 
Gök Han
Bayındır
Beçene
Çavuldur
Çepni
 
"Dağ Han"
Salur
Eymür
Alayuntlu
Yüreğir
 
"Deniz Han"
İğdir
Büğdüz
Yıva
Kınık
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ongunu Şahin
 
Ongunu Kartal
 
Ongunu Tavşancıl
 
 
 
Ongunu Sungur
 
Ongunu Uç-kuş
 
Ongunu Çakır
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Ayrıca bakınız

Kaynaklar

  1. Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 56
  2. Theodor Houtsma, “Ghuzenstämme,” WZKM 2, 1888, s. 225.
  3. http://tr.wikipedia.org/wiki/Safevi
  4. Kafkasya'nın etnik ve kültürel yapısı'nın oluşumunda Türklerin rolü. Ankara Üniversitesi. Yüksek lisans tezi. Tuba Tombuloğlu. Ankara – 2003
  5. M. Fuad Köprülü,”Afşar”, İ.A s. 30

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/10/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.