Floransa Cumhuriyeti
| Floransa Cumhuriyeti Repubblica Fiorentina | |||||
| |||||
| |||||
 | |||||
| Başkent | Floransa | ||||
| Dil(ler) | Toskanaca, Latince, İtalyanca | ||||
| Din | Roman Katolik | ||||
| Yönetim | Teokrasi, sonra Oligarşik cumhuriyet | ||||
| Gonfaloniere | |||||
| - 1531–33 | (Son yönetici) Alessandro de' Medici | ||||
| Yasama organı | Signoria | ||||
| Tarihi | |||||
| - Margravine Matilda'nın ölümü. | 1115 | ||||
| - Kutsal Roma German Imparatorlugu tarafindan Markizliğin yeniden kuruluşu | 1185–97 | ||||
| - Ciompi Ayaklanması | 1378 | ||||
| - Medici Hanedanı kuruluşu | 1434 | ||||
| - Talihsiz Piero'in idaresi gorevine son verilis | 1434 | ||||
| Para birimi | Florin (1252–1533) | ||||
Floransa Cumhuriyeti (Italyanca : Repubblica Fiorentina, Ingilizce:Republic of Florence, Fransizca:République florentine), 1115 ile 1532 arasında bir cumhuriyet olarak hükumet süren ve modern Toskana Bölgesi, İtalya'da konumlanmış Floransa şehri merkezli bir şehir-devleti'dir.
Arka plan
Floransa şehri Antik Roma döneminde MÖ. 59'da Jül Sezar tarafından kurulmuştur. 846–1197 döneminde resmi idari birimi olarak Frank-Germenler tarafından kurulan Toskana Markizliği idaresi altında bulunmaktaydı. Toskana Markizliği, Frank-Germen İmparatorluğu'nun bir derebeyliğiydi. 1024 yılında başa geçen Kutsal Roma İmparatoru II. Konrad, sınırları Po Nehri'nden Roma şehirlerine kadar uzanan bir bölge olarak, Tuszien Derebeyliği’ne Canossa Kontu III. Boniface’i atadı. 1052 yılında ölen III. Boniface yerine derebeyliğin başına kızı Kontes Matilda geçti ve Kontes Matilda bu derebeyliği 40 yıl yönetti. Toskana’daki zamanın avukatları, hâkimleri ve soyluların oluşturduğu bir grup olan boni homines ya da sapientes (iyi ve akıllı kimseler) tarafından desteklenip Kontesin mahkemelere başkanlık etmediği hallerde yargılama kararı verebilmekteydi. Böylece Kontes Matilda Toskanalı daha ölmeden önce şehirin cumhuriyet olarak idare edilen bir bağımsız şehri-devlet olması zımnen kabul edilmişti. 1115'de Kontes Matilda ölünce bu markızlık idaresi soylular grubu tarafından ele geçirildi ve bu grup halk adına adaleti sağlamaya başladı. Aynı zamanda şehrin en alt yerleşim birimi olarak kabul edilen semtlerde "komün" adlı yerel idari birimler oluşmaya başladı.
Erken dönemler
12. yüzyıldaki gelişmeler
Floransa Cumhuriyeti hakkında ilk resmi belge 1138 tarihli olup Toskana bölgesinde buluna birkaç şehrin Bavarya Dükü V. Henry Bavaryali'ya karşı direnmek için bir müttefikler ligi kurduklarını belgelendirmiştir. Bu bölge isimsel olarak Kutsal Roma Germen İmparatorluğu idaresi altında olmakla beraber fiilen 1115'den itibaren bu Toskana'daki şehirler merkezde Floransa'ya bakan yakın tepelik bölgede bulunan Fiesole şehri merkez olmak üzere bağımsız cumhuriyet idareli bir şehir-devlet olduğu kabul edilmektedir.
1138 yılından sonra büyük şatolara sahip soylu ailelerin ve aristokratların belirlediği “boni homines” (iyi insanlar) adında bir konsey oluşturulmuştur; bu konsey zanaatkarlardan ve esnaf birliğinden meydana gelmekteydi. Başlangıçta, delle torri (şatolara sahip soylu kişiler) tarafından her bölge için 2 tane oluşturulan 12 konsül seçiliyordu. Konsüller, zanaatkarların hakim olduğu 100 tane konsülden (boni homines) oluşan bir kurul tarafından görüş alışverişinde bulunmaktaydı. Böylece soylu aileler, yönetimde kendini daha az göstermişlerdir. Floransa Cumhuriyeti nüfuzunu genişlese de Fiesole şehri yağmalanarak tahrip edildi; fakat şehir yakınlarında yaşayan soylular, krallık kontluklarınca korundular. Daha önceki kontluklar, Floransa halkına şatoları yıkılan Alberti ailesine karşı savaşmaları için göz yummuştur. Kral III. Lothar Floransa’yı kendi egemenliği altına aldı, fakat kralın 1137 yılında ölmesinden sonra Floransa eski durumuna geri dönerek, Kont Guidi’ye karşı başarılı mücadeleler vermiştir.
Floransa Cumhuriyeti şehir-devletinin merkezi olan Florans şehri bir diş ticaret merkezi oldu. Floransa denizden içerde olan konu bir denizci cumhuriyeti olmamakla beraber bu donemde İtalya'da gelişen bağımsız denizci cumhuriyetleri ile dış ülkelere ticarette bu denizci cumhuriyetlere iyi bir rakip olmakta idi. Floransa'nın dış ülkelerle ticaretinin gelişmesi şehrin demografik olarak büyümesine de yol açtı. 12. yüzyılda Floransa nüfusu gayet hızla büyüdü ve bu hızı nüfus büyümesi şehirde yeni özel yapıların artmasına ve kamu yapıların da geliştirilmesine yol açtı. Şehrin soylu ve ileri gelen zanaatkara aileleri için birçok büyük ev, "saray/konak" yapılar inşa edildi. Şehirde yeni yapılan kiliseler ve manastırlar geliştiler.
Floransa'da Bankacılık, Büyük Veba Salgını ve Medici hanedanının gelişmesi
Rönesans'ın başlangıcı
Rönesans Bizans'ın bilim adamları sayesinde aydınlanmaya başladığı ( bilgilenmeye) başladığı böylece dine karşı yaptığı dönemdir.
Medici'ler Floransa'da
Cosimo'nun devlet idaresi (1434–1464)
Piero Gutlu (1464–1469)
"Muhteşem" Lorenzo (1469–1492)
Piero "Talihsiz" (1492–1494)
Savonarola idaresinde Floransa
.jpg)
Medici'lerin devlet idaresinden uzaklaştırıldıklarından sonra bu devletin yönetimini Girolamo Savonarola eline aldı.[1] Savonarola Ferrara şehri asıllı bir Katolik Dominikan tarikatına bağlı bir keşiş idi. 1480'li yıllarda Floransa'ya gelmişti. Gayet inandırıcı ve çekici dinsel vaazları ve kıyamet günün yakınlığı hakkında yaptığı kehanetlerle Floransa halkına kendi fikirlerine inandırmış ve kendinin savunduğu konuları kabul etmelerini sağlamıştı. Savonarola'nın çok kere cvaazları ve kehanetleri ile açıkça atmayıp ama işlediği konular ve kullandığı temalardan gayet açık olan ana hedefi Floransa şehrini, Katolik kilisesi papazların idaresi altında teokratik bir "Tanrının Şehri"ne dönüştürmekti. Savonatola'nın devlet idaresi bu nedenle demoktarık reformlarla başladı. Madici'ler tarafından şehirden sürülmüş olan birçok sürgünün şehre geri dönmesini sağladı. Savanoralo idaresi altındna Floransa şehri Katolik tutucu prensiplerin uygulandığı bir devlet oldu. Floransalilara iffetli görünmek için koyu gri veya siyah renkli giysiler giyinmeye baladilar ve sehrin ana merkezleri kadınlar ve erkeklerle doldu. Birçok genç ve ihtiyar Floransalı kadın şehrin eski renkli hayatından ellerini çektiler. Çoğu gerçekten genel hayattan da çekilip kendilerini İsa'ya adayıp rahibe olmaya özendiler.[1]
Savonarola döneminde ozellikle tüm şehirde organize edilen en önemli dinsel etkinliklerin başında, taşınması ve sahip olması günah olduğu iddia edilen "Boşyere Özentiler ve Kibirlilikler Göstergelerinin" büyük gecitresimleri ile şehirden toplanıp şehir merkezine gidilmesi bu kullanılması günah olan bu eşyanın şehir merkezinde yakılan büyük bir ateş içine atılıp yakılıp ortadan kaldırılmarı idi. Bunlardan en şaşaalısı 7 Şubat 1497'de yapılan "Özentiler Yakılımı (it@ Falò delle vanıtà) adı verilen bir gecitresim ve sonra merasimde binlerce kozmetik, parfüm, yazma ve yeni basım kitap, güzel sanatlar eserleri ve şaheser el sanatları eserlerinin toplanıp yakılması olmuştu.[1]
[2] I
1495'de Savonarola'nın başkanı olduğu Floransa Cumhuriyeti Papa Vİ. Aleksandr'in Fransa alyehinde kürmak istediği ittifak olan "Kutsal Lig"'e katılmaktan çekindi. Vatikan idaresinden Savonarola'nın bir keşiş olarak devlet idaresinine ayrılıp Roma';ya gelmesi için papa adına bir davet çıkartıldı. Savonarolo bu daveti kabul etmedi. Ayrıca Papa kendisini vaazlar vermekten men etti. Savoranala bu vaaz verme yasağına açıkça aldırmayarak kendi prensıpların uygun reformlar uygulanmasını vurgulayan vaazlar vermeye devamda , yeni "özentilerin yakılımı" törenleri yapılmasına ve dinsel konularda tiyatro temsilleri oynanmasına kendi katkılarını sağlamakta devam etti ve diğerlerinin de bu törenler katılmalara büyük teşvikler sağladı. Bu tutum Papa Vİ. Alaxander tarafından Papalık gücüne büyük itaatsızlık olarak görüldü. Bundan dolayı Savonarola'n şahsen Papa tarafından Mayıs 1497'de afaroz edildi. Papa tüm Floransa şehrini de afaroz yasağı altına alacağı tehdidinde bulundu. Aynı yıl Savonarala yönetiminde bulunan Floransa şehri İtalya'yı istila eden Fransa Kralı VIII. Charles'in İtalya seferinden beri de facto" bağımsız bir şehir devleti olduğunu iddia eden fakat daha önce Floransa'ya tabi olan Pisa ile bir savaşa başladı. Bu savaş Floransa'nın yenilgisi ile sonuç verdi. Bu savaş sırasında Floransa'da açlık başgösterdi. Bu açlık da Floransa arazilerinen birkaç yerel veba hastalığı salgını çıkmasian neden oldu. Halk tüm bu kötü sonuçları Savonarola'nın baskıcı rejimin sonucu olduğuna inanmaya başladı.[1]
Bir diğer rakip Floransalı rahip Nisan 1498'de Savonarala'nın Ortaçağlarda meşru yargılanma usulü olan ateşle yargılanmasaini ve eğer Savonarola'yı ateşe atılıp bu atesten yanmayıp kurturulursa o zaman Savornarola'nın reformlarının kutsal olacağını iddia etti. Fakat bu iddialar fiyaskoya dönüştü. Fakat bu sıralarda Savornarola'nın gayet sıkı yönetiminden ve devamlı cehemnem azabı tehditlerinden şehri ahalisinin sıtkı sıyrılımıştı ve onun vaazları ve keahanetkerine inan saysıs çok azalmıştı.[1]
Nisan 1498'de Savonarola ve kendi yakını olan iki Demoiniken keşiş şehir meclis kararı ile tutuklandılar. Zindanda iken yapılan işkence sonunda Savonarola dinsel kenanetlerinin ve bu kehanetlerin ortaya çıkması için kendine gelen dinsel öngörü düşlerinin gerçek olmayıp kendinin uydurma hikayeleri olduğunu itiraf etti, Bunun üzerinde şehirde bulunan sivil idare ve kilise idaresi Savonarola'nın suçlu olduğu yargısına vardılr. 21 Mayis 1498'de Savonarola ve kenine yakın olan üç kesi Floransa'nın ana şehir meydanı "Piazza del Signoria"'da once asılıp idam edildiler ve sonra cesetleri büyük bir meydan ateşinde yakıldı.[1]
"Piagnoni" adı verilen Savonarola'nın dinsel reform ve cumhuiyetçi bağımsızlık prensiplerine inanlarlar onun ideallerini ve fikirlerini bir yüzyıl daha koruyup yaymaya çalıştılar. Fakat 1512'de Medici'lerin tekrar geri getirilip bir monarşik idare kurmalarından sonra ve Papalık idaresi ve Katolik papazların devamlı karşı propagandaları sonucunda bu idealler ve fikirler yavaş yavaş Floransa'dan kayboldu.
1498–1512
Savonarola'nın rejiminin sona erdirilişmesi sırasında Floransa devlet idaresi büyük bir kriz geçirmekte idi. O sırada şehir devleteieni yöneten "Piero Soderini" şehir meclisine kendine hayat boyunca şehirde hüküm etme imtiyazı bağışladı. Bu Floransa cumhuriyetinde, pek az rüşvet ve yolsuzluk olmasına rağmen, nisbeten demokratik bir devlete idaresi kurulmasını sağladı. Bu dönemde Floransa'da "Harbiye Bakanı" olan Nicolo Machiavelli idaresi altında Pisa limanın eline geçirmeyi başardı. Bu sırada Machiavelli Floransa'da kontratlı askerlerden oluşan bir ordu yerine yeniden muvaazaf devamlı bir Floransa ordusunun kurulmasına önayak oldu.[1]
Eylül 1512'de Cambrai Ligi Savaşları devam etmekte iken sonradan Papa X. Leo olan) Kardinal Giaovanni Medici komutasında Roma Papalık Devleti ordusu ile Floransa'yı eline geçirdi. Böylece Soderini'nin başkanlığıu altından buluna Floransa Cumhi=uriyeti sona erdi. Floransa'nın Mediciler tarafından tekrar yönetim altına alınması gerçekleşti.[1]
1512–1533
Kardinal Giovanni de Medici Papalık ordusu ile Floransa şehrini eline geçirip Floransa Cumhuriyeti'ni kendi idaresi altına aldıktan sonra Floransa'da ancak kısa bir dönem için hüküm sürebildi. Roma'da papa olan Papa II. Julius 21 Şubat 1513'de oldu. Y eni bir papa seçmek için Kardinaller Konklavi toplantısia bir kardinal olarak iştirak etmek çiin Roma'ya geri dönmesi gerekti. Bu Kardinaller Konlavi sonucu Kardinal Giovanni de Medici 9 Mart 1513'da papa seçildi ve Papa X. Leo papalık adını aldı. Böylece yeni papa X. Leo hem Papalık Devleti hükümdarı hem de Floransa Cumhuriyetei yönetici oldu. Bu durum da Floransa Cumhuriyeti'nin yönetimi Papa adına iadare edilmek üzere ismen kardeşi Gioliono de Medici (1479-1516)'ye verildi [1]
Resmen Gioliono de Medici Floransa Cumhuriyeti'nin başkanı olarak 1516'da ölene kadar hüküm sürdü. Floransa Cumhuriyeti'nin başına bir diğer Medici olan Urbino Dükü II. Lorenzo de Medici geçti.[1][3]
II. Lorenzo de Medici'nin tek çocuğu ve kızı olan Catherine de Medici `1519'da Lorenzo frengi hastalığında öldüğuü zaman doğdu. Fakat bu dönemde Medici'lerin iktidar güçleri daha çok Papalık gücüne dayanmakta idi.
Kardinal Giovanni de Medici olan Papa X. Leo (1513-1521) döneminde papalık yaptıktan sonra ölünce yerien Papa olarak 9 Ocak 1522 - 14 Eylül 1523 döneminde bir sene için Hollandalı İV. Hadrianus geçti. Ama ondan sonra papa yine Medici oldu. 9 Kasım 1523). Kardinal Giulio de Medici 19 Kasım 1523'de Papa seçildi. Papa VI. Clemens papalık adını alarak 1534'de kadar papalık yaptı. Bu dönemde Floransa Cumhuriyeti yöneticisi olarak Giuliano di Lorenzo de' Medici'nin gayrimeşru tek oğlu olan ve VII. Clemens adı ile papa olan Giulio de' Medici yerine yedek olarak İppoliti de Medici idi.[1]
Mayıs 1527'de Cognac Ligi Savaşı sırasında Kutsal Roma İmparatorluğu ordusu Roma'yı kuşatıp eline geçirdi. Roma şehri yakılıp yıkılıp talana uğratildı. Floransa'da Papalık Devleti'nin bu yenilgisini duyulunca Floransa şehri halkı ayaklandı ve Papa VII. Clemens (yani Giulio de' Medici) adına hüküm süren [[İppoliti de Medici] ve Medici sülalasini Floransa Cumhuriyeti yöneticiliğinden uzaklaştırdı. Floransa'da tekrar köktenci Hristiyanlık inanaçlılara önem kazandı. "Floransa Kralı" olarak peygamber İsa ilan edildi. Birçok çok tutucu kökten inançlı Hristiyan kurallarına dayanan kanunlar ortaya çıkartıldı.[1]
Papa VII. Clemens Floransa'nın idaresini tekra Mediciler yani kendi eline geçirmek için Roma'yı kuşatıp alan ve talan eden Kutsal Roma İmparatoru Şarlken ile Barcelona Antlaşması adli bir antlaşma imzaladı. Bu antlaşmaya göre Kutsal Roam İmparatorluğu daha önce Papalık Devleti'nden aldığı birkaç İtalan şehrini bu devlete geri verde ve Floransa şehrini yeniden Medici'ler idaresine vermeyi kabul etti. Bu antlaşmaya uyan Sarlken ordusu Oranj Prensi komutası altında Floransa şehrini kuşatmaya başladı. Frencasco Ferrucccio komutasi altında Floransa Cumhuriyeti ordusu ile Kutsal Roma İmparatorluk ordusu arasında 1530'da "Gavinana Muharebesi" yapıldı. Bu muharebede Kutsal Roma İmpartorluğu ordusu komutanı Oranj Prensi öldürüldü ama impartorluk ordusu bir karar verici galibiyet kazandı. Bundan 10 gün sonra ve 11 ay süren bir kuşatmadan sonra Floransa şehri imparatorluk ordusuna teslim oldu. Mediciler tekrar 1530 yazında böylece Floransa şehri yönetimini ellerine geçirdiler.[1]
Cumhuriyetin sona erişi
1529-1530 Floransa kuşatması sonunda papa VII. Clemens onu önce Avignon Başpiskoposu ve sonra Kardinal yaptı ve Macaristan'a papalık elçisi olarak gönderdi. Onun yerine papa VII. Clemens kendine Floransa Cumhuriyeti'nde yedeklik yapmak üzere diğer bir gayrimeşru yeğeri olan 19 yasında olan Allessandro de Medici'yi tercih etti. Allessandro 5 Temmuz 1531'de impartorluk ordusu tarafından ele geçirilmiş olan Floransa'ya geldi. Allesandro 1530'dan 1532'de Floransa Cumhuriyeti'nin resmen ortadan kaldırılmasına kadar VII. Clemens'in yerine Floransa idareciliği yaptı..[1]
Bu sırada amcası olan VII. Clemens imparatora para vererek Ocak 1532'de Allessandro'ya imparatorun kalıtsal olana "Floransa Dükü" unvanı vermesini sağladı ve böylece Floransa Cumhuriyeti'nin hukuen sona ereceği anlaşıldı. Floransa halkı bundan gayet hoşnutsuz olarak karşıladı. Şehirde bir ayaklanma çıktı ama bu hemen bastırıldı.
1532'de Floransa Cumhuriyeti yerine kalıtsal düklük ile yürütülen Floransa Dükalığı kuruldu. İmparatorluk kalıtsal Floransa Dükü olan Allessandro de Medici Floransa Dükalığı birinci kalıtsal Floransa Dükü olarak 1537'de ölene kadar hüküm sürdü. .[1]
1569'da Medicilere tekrar yeni bir asillik unvanı verildi ve Alessandro'nun yerine gelen Medici dükleri 1737'de bir erkek varis olmaması nedeni ile ortadan kayboluncaya kadar Toskana Büyük Dukası unvanı ile Floransa'da hüküm sürdüler. .[1]
Onemli sulaleler
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Strathern, Paul, Medici: "Godfathers of the Renaissance Vintage Publishers, ISBN 978-0-099-52297-3 (İngilizce)
- ↑ http://www.covenantseminary.edu/worldwide/en/CH310/CH310_T_33.html
- ↑ Peter Barenboim ve Sergey Shiyan, Michelangelo: Mysteries of Medici Chapel, SLOVO, Moskova, 2006. İŞBN 5-85050-825-2
Dış kaynaklar
- Strathern, Paul (2007) Medici: Godfathers of the Renaissance Vintage Reprints ISBN 978-0-099-52297-3 (İngilizce)
- Hibbert, Christofer (1994) Florence: The Biography of a City, Penguin Books ISBN 0140166440 (İngilizce)
Dış bağlantılar
- Flotansa Cumhuriyetei ile ilgili medya] (İngilizce)
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||