Rozet Bulutsusu

Koordinat: 06s 33d 45sn; +04º 59' 54″

Rozet Bulutsusu

Rozet Bulutsusu (H-Alfa)
Gözlem verisi
Dönem J2000
Takımyıldız Tekboynuz
Bahar açısı (α) 06s 33d 45sn[1]
Yükselim (δ) +04° 59 54[1]
Türü Salma bulutsu
Açısal boyut  (V) 80,0' × 60,0'
Görünür parlaklık  (V) 9,0
İyonize kaynağı
Adı NGC 2244
Sınıfı
Fiziksel özellikler
Uzaklık5.200 Iy
(1.600[2] pc)
Yarıçap 65 Iy
Dikkate değer özellikler
Çok parçalı bulutsu
Katalog başlıkları
NGC 4565, SH 2-275[1], CTB 21[1]
Ayrıca bakınız:
Bulutsu
Bulutsu listesi

Rozet Bulutsusu Samanyolu bölgesinde Tekboynuz takımyıldızı içindeki dev moleküler bulutun bir ucunun kenarında yer alan, büyük ve yuvarlak bir H II bölgesi. Açık yıldız kümesi NGC 2244, bulutsu ile yakından ilgilidir, kümenin yıldızları bulutsunun maddesinden oluşmuştur.

Küme ve bulutsu, Dünya'dan yaklaşık olarak 5.200 ışık yılı uzaklıktadır ve çapı yaklaşık 130 ışık yılıdır. Genç yıldızlardan yayılan radyasyon, bulutsudaki atomları uyarır ve gördüğümüz salma bulutsunun radyasyon yaymasına neden olur. Bulutsunun kütlesi yaklaşık olarak 10,000 Güneş kütlesi olarak hesaplanır.

Bulutsunun parçaları

Rozet bulutsusu

Bulutsunun tam olarak neresini temsil ettiğini belirlemek çok zor olsa da, NGC Kataloğu'nda Rozet Bulutsusu civarında dört bulutsu listelenmiştir. Bu bulutsuların hepsi, astronomların burada yalnızca tek bir bulutsu olduğunu fark etmesinden önce, 18. ve 19. yüzyıllarda, görsel olarak keşfedilmiştir. Örneğin NGC 2239, 12 Tekboynuz yıldızı ile ilgili gibi gözükmektedir.

NGC 2237

Genellikle bütün bulutsuyu göstermek için kullanılır. Lewis A. Swift tarafından keşfedilmiştir. Çok güzel ve çok büyüktür.

NGC 2238

Bulutsunun bir parçasıdır ve Albert Marth tarafından keşfedilmiştir.

NGC 2239

John Herschel tarafından keşfedilmiştir.

NGC 2246

Lewis A. Swift tarafından keşfedilmiştir. Çok soluk, düzensiz halkalı ve çok zor bir parçadır.

Rozet Bulutsusu ile bağlantılı yıldız kümeleri

Rozet Bulutsusu ile ilgili olduğu kesin olan tek yıldız kümesi, bulutsunun merkezindeki NGC 2244'tür. NGC 2186 da bu listede yar almaktadır, çünkü Rozet Bulutsusu'ndan 5 derece (ve 400 ışıkyılı) uzak olmasına rağmen, bizden de aynı uzaklıktadır. Bulutsunun kuzeybatısında yer alan NGC 2252, uzaklığı bilinmemesine rağmen bulutsunun bir parçası olabilir.

NGC 2186

Bulutsu ile bağlantılı yıldız kümesi

NGC 2244

Bulutsu ile bağlantılı açık yıldız kümesi (keşif John Flamsteed 1690)

NGC 2252

Bulutsu ile bağlantılı yıldız kümesi[3]

Rozet Bulutsusu gözlemi

Bulutsuyu görsel olarak seçmek ufak teleskoplar ve dürbünle zor olsa da, yıldız kümesi kolayca gözlenebilir. Görmek için karanlık bir yer gereklidir. Rozet Bulutsusu'nu fotoğrafla kaydetmek daha kolaydır ve görsel olarak görünmeyen kırmızı rengi kaydetmenin tek yoludur.

Sıcak gaz

Rozet bulutsusu yakından görünüm

Chandra X-ışını teleskopuyla Rozet Bulutsusu'nu inceleyen astronomlar, büyük kütleli yıldızların rüzgarlarının çarpışmasıyla ısınan, şimdiye kadar sanıldığından binlerce kez daha enerjik bir gaz ortamının varlığını belirlediler. X-ışınları yayan, birkaç milyon derece sıcaklığındaki bu gazın Samanyolu'nun yıldızlararası ortamındaki enerji ve elementlerin kaynağı sorununa ışık tutması bekleniyor. Chandra, son derece hassas gelişkin CCD Görüntüleme Spektrometresi (ACIS) adlı aygıtını Rozet Moleküler Bulutu adlı yıldız "doğumevine" çevirmiş. Yaklaşık 100 ışık yılı çaplı bu bulutta X-ışını yayan yüzlerce genç yıldız bulunuyor. Rozet bulutsusu, bu moleküler bulutun H II bölgesi diye adlandırılan bir köşesinde yer alıyor. H II bölgesi denmesinin nedeni, bu bölgedeki hidrojen gazı içindeki atomların yakındaki yıldızlardan gelen şiddetli morötesi ışınımın etkisiyle elektronlarını yitirmiş olmaları.[4] Chandra, ilk kez olarak Rozet Bulutsusu'nun merkezinde 6 milyon derece sıcaklıkta gaz saptamış bulunuyor. Bu gazı ısıtan, bulutsunun merkezinde bulunan O ve B sınıfından dev kütleli genç mavi yıldızlar. Bunlar görece daha küçük kütleli 300 kadar yıldızdan oluşan bir "OB Topluluğunun" kralları. Bunlardan çıkan şiddetli rüzgarlar (uzaya savrulan elektrik yüklü parçacıklar) daha soğuk gaza çarpınca şok dalgaları oluşturarak gazı olağanüstü sıcaklıklara kadar ısıtıyor.

Sıcak gazı saptama yöntemi

Chandra'nın seyrelmiş sıcak gazı saptarken kullandığı yöntem şudur. Teleskop, gerek Rozet Bulutsusu içinde, gerekse de moleküler bulut içinde bulunan yüzlerce X-ışın kaynağı yıldızı görüntülemiş. Daha sonra bu nokta kaynaklar bilgisayar aracılığıyla fondan silinince, geriye ışıma yapan seyrelmiş gaz kalmış. Araştırmacılara göre bu gaz süpernova patlamalarıyla ısıtılmış da olamaz. Çünkü bulutsunun yaşı büyük kütleli yıldızların bile ömürlerini tamamlayacağı yaştan çok daha genç. Bu durumda bölgeyi ve Samanyolu'nda ışıma yapan başka bölgeleri aydınlatan gizemli enerji kaynağı olarak geriye yalnızca O ve B yıldızlarının güçlü rüzgarlarıyla yarattığı şok kalıyor.[5]

Kaynaklar

  1. 1 2 3 4 "SIMBAD Astronomical Database". NGC 2237 için sonuçlar. http://simbad.u-strasbg.fr/Simbad. Erişim tarihi: 23-10-2006.
  2. Phelps, Randy L.; Ybarra, Jason E. (2005). "A Parsec-Scale Outflow in the Rosette Molecular Cloud?". The Astrophysical Journal 627 (2): 845–849. DOI:10.1086/430431. http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-bib_query?bibcode=2005ApJ...627..845P.
  3. Dias W, Alessi B, Moitinho A, Lépine J (2002). "New catalogue of optically visible open clusters and candidates". Astron and Astrophys: 389-871.
  4. Tübitak Bilim ve Teknik dergisi, 2001, s.10
  5. NASA Basın Bülteni, 5 Eylül 2001

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 6/19/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.