Türkiye'nin illeri

Türkiye'nin başkenti Ankara.

Anadolu yarımadası ile Trakya toprakları üzerine kurulan Türkiye'nin, seksen bir ili vardır. İller, Türkiye'nin en büyük idari bölümleridir. Bu seksen bir il, dokuz yüz on dokuz ilçeye[1] bölünmüştür. Bu ilçeler, en küçük idari birim olan mahalle ve köyleri içinde barındırır. İllerde yönetme ve yürütme görevi, içişleri bakanı tarafından önerilen ve bakanlar kurulunun onayından sonra cumhurbaşkanı tarafından atanan valiler tarafından yerine getirilir.

Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılışı ve 29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin resmen kuruluşundan sonra idari sistemde değişikliklere gidildi. 1924 yılında Ardahan, Artvin ve Kars il yapılarak yetmiş bir olan il sayısı yetmiş dörde yükseltildi.[2] İki yıl sonra Ardahan, Beyoğlu, Çatalca, Dersim, Ergani, Gelibolu, Genç, Kozan, Oltu, Muş, Siverek ve Üsküdar illeri ilçeye dönüştürüldü.[2][3] 1927'de ise Doğubayazıt ilçeye dönüştürüldü ve Ağrı'ya bağlandı.[4] 1929'da Muş tekrar il oldu, Bitlis ilçe hâline getirildi.[2] Dört yıl sonra Aksaray, Cebelibereket, Hakkâri ve Şebinkarahisar ilçe olması, Mersin ile Silifke'nin birleştirilip İçel[B] adında yeni bir ilin oluşturulmasıyla ve Artvin ile Rize'nin birleştirilip Çoruh[B] adında yeni bir ilin oluşturulmasıyla sayı elli altıya düştü.[2] 1936'da Rize, Dersim ve Hakkâri tekrar il oldu, yine aynı yıl Dersim'in adı Tunceli olarak değiştirildi; 1939'da Hatay Cumhuriyeti, Türkiye'ye bağlanarak Hatay ili adını aldı.[2][5] 1953'te, Uşak'ın il, Kırşehir'in ilçe olması kararlaştırıldı, 1954'te Adıyaman, Nevşehir ve Sakarya il statüsü kazandı.[2] 1956'da Artvin il statüsünü geri kazandı, 1957'de Kırşehir'in il statüsü geri verildi.[2] Bu yıldan sonra otuz iki yıl boyunca il sayısında herhangi bir değişiklik olmadı.[2] 1989'da Aksaray, Bayburt, Karaman ve Kırıkkale; 1990'da Batman ve Şırnak; 1991'de Bartın; 1992'de Ardahan ve Iğdır; 1995'te Yalova, Karabük ve Kilis; 1996'da Osmaniye il oldu.[2] Böylece il sayısı seksene tamamlandı.[2] Devletin il sayısı, Aralık 1999'da Düzce'nin il olması ile günümüzdeki hâlini aldı.[6]

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Türkiye'nin nüfusu 2014 yılı itibarıyla 77.695.904 kişiye ulaştı.[7] Bu rakamın 71.286.182'ini il ve ilçe merkezlerinde yaşayanlar oluşturdu.[7] Ülkedeki en fazla nüfusu barındıran il İstanbul, en az nüfusu barındıran il Bayburt'tur. Ayrıca en büyük yüzölçümüne sahip il Konya, en küçük yüzölçümüne sahip il Yalova'dır.[8] Bunların dışında büyükşehir olmayan tüm illerin merkez ilçelerinin adı, il ile aynı adı taşır.

İller

Renkler
  Başkent ve büyükşehir
  Büyükşehir
Türkiye'nin illeri listesi
Plaka İl adı Alan (km2)[8][A] Nüfus (2015)[7] NY kişi/km²[9] Telefon
kodu
Vali
01 Adana 14.125 2.183.167 154 322 Mahmut Demirtaş
02 Adıyaman 7.644 602.774 78 416 Abdullah Erin
03 Afyonkarahisar 14.772 709.015 47 272 Aziz Yıldırım
04 Ağrı 11.520 547.210 47 472 Musa Işın
05 Amasya 5.702 322.167 56 358 Salih Işık
06 Ankara 25.437 5.270.575 207 312 Ercan Topaca
07 Antalya 20.909 2.288.456 109 242 Münir Karaloğlu
08 Artvin 7.359 168.370 22 466 Ömer Doğanay
09 Aydın 7.943 1.053.506 132 256 Ömer Faruk Koçak
10 Balıkesir 14.272 1.186.688 83 266 Ersin Yazıcı
11 Bilecik 4.310 212.361 49 228 Süleyman Elban
12 Bingöl 8.277 267.184 32 426 Yavuz Selim Köşger
13 Bitlis 8.885 340.449 38 434 Ahmet Çınar
14 Bolu 8.341 291.095 34 374 Aydın Baruş
15 Burdur 7.174 258.339 36 248 Şerif Yılmaz
16 Bursa 10.882 2.842.547 261 224 İzzettin Küçük
17 Çanakkale 9.995 513.341 51 286 Orhan Tavlı
18 Çankırı 7.490 180.945 24 376 Mesut Köse
19 Çorum 12.797 525.180 41 364 Necmeddin Kılıç
20 Denizli 11.861 993.442 83 258 Ahmet Altıparmak
21 Diyarbakır 15.272 1.654.196 108 412 Hüseyin Aksoy
22 Edirne 6.119 402.537 65 284 Günay Özdemir
23 Elâzığ 9.313 574.304 61 424 Murat Zorluoğlu
24 Erzincan 11.903 222.918 18 446 Ali Arslantaş
25 Erzurum 25.355 762.321 30 442 Seyfettin Azizoğlu
26 Eskişehir 13.925 826.716 59 222 Azmi Çelik
27 Gaziantep 6.887 1.931.836 280 342 Ali Yerlikaya
28 Giresun 6.831 426.686 62 454 Hasan Karahan
29 Gümüşhane 6.440 151.449 23 456 Okay Memiş
30 Hakkâri 7.228 278.775 38 438 Cüneyt Orhan Toprak
31 Hatay 5.867 1.533.507 261 326 Erdal Ata
32 Isparta 8.913 421.766 47 246 Şehmus Günaydın
33 Mersin 15.620 1.745.221 111 324 Özdemir Çakacak
34 İstanbul 5.313 14.657.434 2.758 212, 216[C] Vasip Şahin
35 İzmir 12.007 4.168.415 347 232 Erol Ayyıldız
36 Kars 9.939 292.660 29 474 Rahmi Doğan
37 Kastamonu 13.136 372.633 28 366 Mesut Yıldırım
38 Kayseri 17.170 1.341.056 78 352 Süleyman Kamçı
39 Kırklareli 6.304 346.973 55 288 Esengül Civelek
40 Kırşehir 6.544 225.562 34 386 Necati Şentürk
41 Kocaeli 3.623 1.780.055 491 262 Hasan Basri Güzeloğlu
42 Konya 41.001 2.130.544 51 332 Yakup Canbolat
43 Kütahya 12.043 571.463 47 274 Ahmet Hamdi Nayir
44 Malatya 12.146 772.904 63 422 Mustafa Toprak
45 Manisa 13.269 1.380.366 104 236 Mustafa Hakan Güvençer
46 Kahramanmaraş 14.525 1.096.610 75 344 Vahdettin Özkan
47 Mardin 8.858 796.591 89 482 Mustafa Yaman
48 Muğla 12.974 908.877 70 252 Amir Çiçek
49 Muş 8.090 408.728 50 436 Seddar Yavuz
50 Nevşehir 5.407 286.767 53 384 İlhami Aktaş
51 Niğde 7.400 346.114 46 388 Ertan Peynircioğlu
52 Ordu 5.952 728.949 122 452 İrfan Balkanlıoğlu
53 Rize 3.919 328.979 83 464 Erdoğan Bektaş
54 Sakarya 4.878 953.181 195 264 Hüseyin Avni Coş
55 Samsun 9.352 1.279.884 136 362 İbrahim Şahin
56 Siirt 5.499 320.351 58 484 Mustafa Tutulmaz
57 Sinop 5.805 204.133 35 368 Hasan İpek
58 Sivas 28.619 618.617 21 346 Davut Gül
59 Tekirdağ 6.339 937.910 147 282 Mehmet Ceylan
60 Tokat 10.073 593.990 58 356 Cevdet Can
61 Trabzon 4.662 768.417 164 462 Yücel Yavuz
62 Tunceli 7.705 86.076 11 428 Osman Kaymak
63 Şanlıurfa 19.451 1.892.320 97 414 Güngör Azim Tuna
64 Uşak 5.382 353.048 65 276 Ahmet Okur
65 Van 21.334 1.096.397 51 432 İbrahim Taşyapan
66 Yozgat 14.097 419.440 29 354 Abdulkadir Yazıcı
67 Zonguldak 3.306 595.907 180 372 Ali Kaban
68 Aksaray 7.997 386.514 48 382 Aykut Pekmez
69 Bayburt 3.741 78.550 20 458 İsmail Ustaoğlu
70 Karaman 8.924 242.196 27 338 Süleyman Tapsız
71 Kırıkkale 4.575 270.271 59 318 Ali Kolat
72 Batman 4.680 566.633 121 488 Ahmet Deniz
73 Şırnak 7.203 490.184 68 486 Ali İhsan Su
74 Bartın 2.079 190.708 91 378 Nusret Dirim
75 Ardahan 5.156 99.265 19 478 İbrahim Özefe
76 Iğdır 3.546 192.435 54 476 Ahmet Turgay Alpman
77 Yalova 850 233.009 274 226 Tuğba Yılmaz
78 Karabük 4.103 236.978 57 370 Mehmet Aktaş
79 Kilis 1.444 130.655 90 348 İsmail Çataklı
80 Osmaniye 3.215 512.873 159 328 Kerem Al
81 Düzce 2.574 360.388 140 380 Zülfikar Dağlı
İstanbul'daki Boğaziçi Köprüsü, Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine bağlamaktadır.
Trabzon'un Çaykara ilçesindeki Uzungöl.
Mimar Sinan tarafından yapılan Edirne'deki Selimiye Camii.
Nevşehir sınırları içinde kalan Kapadokya'daki peri bacaları.
Türkiye'nin en yüksek dağı olan Ağrı Dağı.
Ege Bölgesi'nin en kalabalık ili İzmir.
Karadeniz Bölgesi'nin en kalabalık ili olan Samsun'daki Onur Anıtı.
Türkiye'nin en büyük gölü Van Gölü'nde yer alan Akdamar Adası.

Eski iller

1927 yılındaki illeri gösteren bir harita

Ayrıca bakınız

Notlar

Kaynakça

  1. "İller İdaresi Genel Müdürlüğü". İller İdaresi Genel Müdürlüğü. 18 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140818093925/https://www.e-icisleri.gov.tr/Anasayfa/MulkiIdariBolumleri.aspx. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2015.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 "İller İdaresi Genel Müdürlüğü". İller İdaresi Genel Müdürlüğü. 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130116121839/http://www.illeridaresi.gov.tr/default_B0.aspx?content=104. Erişim tarihi: 31 Mart 2013.
  3. Ünüvar, İhsan. Erzurum vilâyeti. Duygu Matbaası. s. 40. http://books.google.com.tr/books?hl=tr&id=wxZIAAAAMAAJ&q=Bayaz%C4%B1t+il%C3%A7e+oldu.#search_anchor. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
  4. Alpaslan, İsmet. Her yönüyle Ağrı. Tutibay Yayınları. s. 180. http://books.google.com.tr/books?hl=tr&id=wxZIAAAAMAAJ&q=Bayaz%C4%B1t+il%C3%A7e+oldu.#search_anchor. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
  5. White, Paul J. (İngilizce). Primitive rebels or revolutionary modernizers?: the Kurdish national movement in Turkey. Zed Books. s. 80. ISBN 978-1-85649-822-7. http://books.google.com.tr/books?id=a80KQ4jdOeUC&pg=PA80&dq=4+January+1936+Tunceli&hl=tr&ei=6C5xTOqXDYaMvQPRid1B&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=7&ved=0CEcQ6AEwBg#v=onepage&q=4%20January%201936%20Tunceli&f=false. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
  6. "Düzce, resmen il Derince ilçe oldu". Hürriyet. 9 Aralık 1999. 17 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141017180638/http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/ShowNew.aspx?id=-117998. Erişim tarihi: 31 Mart 2013.
  7. 1 2 3 "Adana Büyükşehir Nüfusu - 2015". TÜİK. 7 Mart 2015. 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160204010758/https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr. Erişim tarihi: 7 Mart 2016.
  8. 1 2 3 "İl ve İlçe Yüzölçümleri * - Harita Genel Komutanlığı" (PDF). Harita Genel Komutanlığı. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160410211530/http://www.hgk.msb.gov.tr/urunler/diger/il_ilce_alanlari.pdf. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
  9. "İl ve cinsiyete göre il/ilçe merkezi, belde/köy nüfusu ve nüfus yoğunluğu, 2007-2015" (XLS). TÜİK. 31 Aralık 2014. 11 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151211160707/http://www.tuik.gov.tr:80/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1591. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2015.
  10. "İçel resmen Mersin oldu". Hürriyet. 21 Haziran 2002. http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/ShowNew.aspx?id=79852. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/25/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.