T-34

T-34

Çeşidi Orta Sınıf Tank
Uyruğu Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Sovyetler Birliği
Hizmet geçmişi
Hizmet 1940-?
Kullanıldığı savaşlar II.Dünya Savaşı, Kore Savaşı, Macar Devrimi, Altı Gün Savaşı, Vietnam Savaşı, Lübnan İç Savaşı, Kıbrıs Barış Harekatı, Güney Afrika Sınır Savaşı, Bosna Savaşı
Üretim tarihi
Tasarımcı KMDB (Morozov Tasarım Bürosu)
Üretici Malişev Fabrikası
Üretildiği tarih 1940-1958
Üretim adedi 84,070
Çeşitleri SU-100
Özellikler
Ağırlık 26.5 ton
Uzunluk 6.68 m
Genişlik 3.00 m
Yükseklik 2.45 m
Mürettebat 4
Ana silahı 76.2 mm F-34 tank topu,T-34-85 ZIS-S-56 yivli tank topu
Diğer silahları 2x 7.66mm DP-28 makineli tüfek
Süspansiyon donanımı Christie süspansiyon
Boş ağırlık 26 ton
Harekat menzili 400 km
Azami hızı 53 km/h

T-34, 1940 ve 1958 yılları arasında üretimi yapılan Sovyet orta tankıdır. Çoğu otoriteye göre II. Dünya Savaşı'nın en iyi tankı olarak kabul edilir.[1] T-34 o güne kadarki tank tasarımı anlayışını değiştirmiş, ondan sonraki bütün tanklar T-34'leri örnek almıştır. Doğu cephesinde Alman Ordusu bu tank karşısında çaresiz kalmıştır. Tiger ve Panther tanklarının çıkışı ile T-34 savaş alanındaki mutlak üstünlüğünü kaybetse de, Rusya iklimine uygunluğu, kolay üretilebilirliği ve bunun getirisi olarak tartışılmaz sayı üstünlüğü ile Alman askerleri arasında korku salan bir silah olarak kalmıştır. T-34 ateş gücünü, hızı ve sağlamlığı dengeli bir biçimde bir araya toplamıştır. Ayrıca eğimli zırh tasarımı, isabet eden mermilerin bir çoğunun tanka zarar vermeden sekmesini sağlamıştır. Bazı askeri tarihçiler onu dünyanın ilk ana muharebe tankı olarak addederler.

T-34, BT serisi tanklardan tasarlanmış olup Sovyet Servisindeki BT serisi tanklar ve T-26 tanklarıyla değiştirilmesi planlanmıştır. II.Dünya Savaşı ve sonrası dönemde SSCB zırhlı birliklerinin kullandığı temel tank sınıfı haline gelmiştir.Bununla birlikte savaş sonrası dönemde Varşova Paktı ve üçüncü dünya ülkelerine çok sayıda ihraç edilmişlerdir.

Tasarım Süreci

A-8 (BT-7M), A-20, T-34/76 1940 modeli, T-34/76 1941 modeli
T-34/76 1941 modeli
T-34/76 1943 modeli

1936 yılında genç mühendis Mihail İlyiç Koşkin, Karkov'daki Komitern Fabrikasında baş tasarımcı olarak göreve başlar. Genç mühendisin işe başladığı sırada Sovyet ordusunun, modern tanklara karşı koyabilecek bir tanka olan ihtiyacı artmıştı. Koşkin'in çalıştığı fabrikanın tasarım bürosu o sıralar, BT tanklarının modernize edilmesi üzerinde çalışıyordu. 1937 yılının başlarında fabrika, BT tanklarının yerine geçecek yeni bir orta sınıf tankı tasarlamakla görevlendirildi. Bu tank önceki BT tankları gibi hem paletli hem tekerlekli olacaktı. Sovyet toprakları çok geniş olduğundan Kızıl Ordu, savaş doktrinini hızlı ve çabuk müdahale edebilecek mekanize birlikler üstüne kurmuştu. BT tankları da bu doktrinin bir parçası olarak arazide paletleri ile hareket edebiliyor, düzgün yollarda paletler çıkartılıyor ve tank, tekerlekleri ile yola devam ediyordu.

1937 yılının Kasım ayında A-20 adı verilen ilk prototip ortaya çıktı. Ağırlığı 17,7 ton olan bu tank, 45mm'lik bir topla donatılmıştı. Zırhı o dönemdeki diğer Sovyet tanklarına göre daha kalındı ve çok eğimli tasarlanmıştı. Tankın şasesi BT tanklarının şasesinin biraz geliştirilmişiydi. Bir sonraki A-30 modelinde 76,2mm'lik topa geçildi.

Koşkin, tankın tasarım süreci boyunca, paletli ve tekerlekli bir tank tasarlamanın gereksiz olduğunu ve bunun tanka ek yük bindirdiğini savundu. Tekerlekli ve paletli bir tank, tasarım aşamasında da büyük sorunları beraberinde getiriyordu. İşin aslı pratikte Kızıl Ordu, tankları tekerlekli durumda çok az kullanıyordu. Bu sebeplerden dolayı Koşkin tamamen paletli bir tank tasarımının yapılmasını önerdi ve bu şekilde A-32 (sonraları T-32 olarak anılacaktı) prototipi ortaya çıktı. Kızıl Ordu, Koşkin'in önerisini kabul etmekle beraber henüz tekerlekli-paletli tank projesinden vazgeçmiş değildi. 1939 yılının başında A-20 ve A-32 tanklarının tasarım süreci bitmişti. Yapılan testler sonucunda Koşkin'in önerdiği sadece paletli A-32 modelinin üretilmesine karar verildi. Ayrıca tankın zırhı daha da kalınlaştırılacak ve ateş gücü arttırılacaktı. Koşkin ve ekibi hemen çalışmalara koyuldu ve böylece zırhı kalınlaştırılmış ve ateş gücü arttırılmış T-34 tankları ortaya çıktı.

Zamanın zor şartları ve Alman cephesindeki kritik durum nedeniyle, hiçbir prototip olmamasına rağmen, T-34'lerin seri üretim için uygun olduğuna karar verildi. 1940 yılının Ocak ayında ilk T-34'ler üretildi, bu modellere T-34 06 adı verildi. Koşkin ve ekibi Şubat ayı boyunca tankları test ettiler ve açıklarını kapatıp aynı yılın Haziran ayında seri üretime başladılar. Koşkin'in hastalanmasından dolayı son tasarımları yardımcısı Aleksandır Aleksandroviç Morozov yaptı.

T-34/76

    Tanka dik gelen bir merminin katedeceği mesafe
    Eğimli zırhın kalınlığı
Resimde görüldüğü gibi sağdaki eğimli zırhın kalınlığı(yeşil ok) soldaki dik açılı zırhdan(siyah ok) az olmasına rağmen tanka dik gelen bir merminin katedeceği mesafe (siyah ok) soldaki ile aynı.

Seri üretime geçilmesinden 3 ay sonra yani Eylül 1940'da ilk tanklar tamamlanmış haldeydi. T-34'ler ilk başlarda çabuklukları, etkili zırhları ve çamurlu zor arazilerde gidebilen geniş paletleri ile göz doldursalarda birçok eksikleri vardı. En önemli eksikliklerden birisi şanzıman sistemiydi. Şanzıman arızalarından dolayı birçok tank muharebeye girmeden kaybedilmişti. Ayrıca sadece bölük komutanı tanklarının radyo sistemleri vardı. Zamanındaki tankların aksine sadece 4 mürettebata sahipti bu yüzdende tank komutanı aynı zamanda mermileri yükleme görevini de üstleniyordu. Tank komutanının, muharebeye odaklanmasını ve çevreye hakim olmasını engelleyen diğer bir unsur da tank komutanını dışarıya açılan bir kapağa sahip olmayışıydı (Model 43'de bu eksiklik giderildi). Ayrıca tankın optik sistemleri Almanlarınkiyle karşılaştırılınca çok düşük seviyedeydi bundan dolayı T-34'ler Alman tanklarını vurmak için çok yakınlarına girmek zorunda kalmışlardır.

1941-1942 yılları arasında Alman ordusunun elinde bulunan 37mm'lik PaK 36 ve 50mm'lik PaK 38 tanksavar topları, T-34'lere neredeyse hiçbir zarar veremiyorlardı. Bu yüzden Alman askerleri bu tanksavarlara "kapıyı tıklatan" adını takmışlardı. Çünkü tanksavardan yapılan ilk atış, kamufle edilmiş tanksavarın yerini belli ediyor ve en ufak bir zarar bile vermiyordu (sadece taretin en alt tarafına yapılan şanslı vuruşlar ciddi zarar verebiliyordu). Çok acil durumlarda Almanların ünlü 88mm'lik uçaksavardan bozma tanksavar topu, T-34'lere karşı kullanılıyordu. 7,5 cm'lik KwK L/43 topuyla donatılmış Panzer IV F2'ler ortaya çıkmasıyla Almanlar, en azından ateş gücü bakımından, T-34 ile mukayese edilebilecek bir silaha sahip oldular.

T-34/85

T-34/85 1944 modeli. Polonya 1. Ordusu'nun Berlin Muharebesi'ni yeniden canlandıran Polonyalılar. (Modolin Kalesi, Polonya)

T-34/76'ın savaş alanındaki ezici üstünlüğünü yavaş yavaş kaybetmeye başladığını gören Sovyet ordusu tankın ateş gücünü artırmanın bu eksikliği giderebileceğini düşünüyordu. Bunun için tanka yeni bir 85 mm'lik top takılacaktı. Hali hazırda Sovyetlerin elinde D-5T, LB-1, S-50 ve S-53 gibi birçok 85 mm'lik top vardı. Kızıl Sormovo ve Ural Tank Fabrikaları, tankın üretimini üstlendiler. Ayriyeten Ural Tank Fabrikası, yeni T-34/85 için yeni bir top üretecekti (aslında bu topun KV-85'de kullanılması planlanmıştı). Yeni top öncekilerden daha büyük olduğu için topun gireceği deliğin çapı 1420 mm'den 1600 mm'ye çıkarılmıştı.

Gerekli testler yapıldıktan sonra tankın seri üretimine geçildi. İlk önceleri ana silah olarak S-53 topu düşünülsede, bu topların o sıralarda hazır olmaması sebebiyle ilk tanklarda D-5 topu kullanıldı. S-53'lerin eksikleri giderildikten sonra T-34/85'lerin standart topu haline geldiler ve ZIS-S-53 adını aldılar. T-34'lerin muharebe alanındaki rakipleri Panther ve Tiger tankları, T-34'den daha kaliteli ve yüksek ateş gücüne sahip tanklar olsalar da T-34 müthiş sayı avantajı sayesinde her zaman üstünlüğü elinde bulundurmuştur. Savaş boyunca yaklaşık olarak 54.600 T-34 (yaklaşık 19.430 tanesi T-34/85) üretilmişken Almanlar sadece 6.000 adet Panther tankı üretebilmişlerdir.

Teknik Veriler

T-34/76 Model 41

T-34 Model 41
Fiziksel Özellikler
Ağırlık 26,5 ton
Uzunluk 6,68 m
Genişlik 3,00 m
Yükseklik 2,45 m
İç Hacim ?
Zemine Basınç ?
Mürettebat 4
Performans
Motor 500 BG V12 Dizel motoru
Hız 58 km/s
Menzil ?
Savunma Özellikleri
Zırh 20-70 (tarette), 20-60 (ana gövdede)
Ateş Gücü
Ana Muharebe Silahı 76,2mm'lik F-34 topu (70 mermi)
Yardımcı Muharebe Silahları 2 adet DT makinalı tüfeği

T-34/76 Model 42

Fiziksel Özellikler
Ağırlık 28,5 ton
Uzunluk 6,68 m
Genişlik 3,00 m
Yükseklik 2,45 m
İç Hacim ?
Zemine Basınç ?
Mürettebat 4
Performans
Motor 500 BG V12 Dizel motoru
Hız 55 km/s
Menzil ?
Savunma Özellikleri
Zırh 20-65 (tarette), 20-47 (ana gövdede)
Ateş Gücü
Ana Muharebe Silahı 76,2mm'lik F-34 topu
Yardımcı Muharebe Silahları 2 adet DT makinalı tüfeği

T-34/76 Model 43

T-34/76 Model 43
Fiziksel Özellikler
Ağırlık 30,9 ton
Uzunluk 6,75 m
Genişlik 3,00 m
Yükseklik 2,45 m
İç Hacim ?
Zemine Basınç ?
Mürettebat 4
Performans
Motor 500 BG V12 Dizel motoru
Hız 58 km/s
Menzil ?
Savunma Özellikleri
Zırh 20-70 (tarette), 20-60 (ana gövdede)
Ateş Gücü
Ana Muharebe Silahı 76,2mm'lik F-34 topu (100 mermi)
Yardımcı Muharebe Silahları 2 adet DT makinalı tüfeği

T-34/85 Model 44

T-34/85 Model 44
Fiziksel Özellikler
Ağırlık 33 ton
Uzunluk 8,20 m (namlu dahil)
Genişlik 3,02 m
Yükseklik 2,76 m
İç Hacim ?
Zemine Basınç ?
Mürettebat 4
Performans
Motor 500 BG V12 Dizel motoru
Hız 58 km/s
Menzil ?
Savunma Özellikleri
Zırh 20-90 (tarette), 20-60 (ana gövdede)
Ateş Gücü
Ana Muharebe Silahı 85mm'lik ZiS-S-53 topu (60 mermi)
Yardımcı Muharebe Silahları 2 adet DT makinalı tüfeği

Kullanıcılar

T-34 kullanıcıları

*: Eski kullanıcılar

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta T-34 ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

Kaynaklar

  1. ↑ İlgili yorumlar (İngilizce) 13 Ekim 2011 tarihinde erişilmiştir
SSCB Tankları
Hafif Sınıf Tanklar
BT Serisi Tanklar · T-18 · T-26 · T-27 · T-37 · T-60 · T-70 · T-80 · PT-76
Orta Sınıf Tanklar
T-24 · T-28 · T-34 · T-44 · T-54 · T-55 · T-62
Ağır Sınıf Tanklar
IS-1 · IS-2 · IS-3 · IS-4 · KV-1 · KV-2 · KV-85 · SMK · T-10 · T-32 · T-35 · T-100
Ana Muharebe Tankları
T-64 · T-72 · T-80 · T-90 · T-99
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/9/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.