Akçakale, Yıldızeli
| Akçakale | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Sivas |
| İlçe | Yıldızeli |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| İklim türü | Karasal iklim |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 18 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0346 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 58540 |
| İnternet sitesi: | |
Akçakale, Sivas ilinin Yıldızeli ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Köyün adını almsı aşağı tarafta bulunan kaleden dolayıdır. Birçok uygarlığa beşiklık etmiş olan akçe kale adını hem kaleden hem de eski zaman da paranın ak akçe olmasından dolayı bugüne kadar gelmiştir.
Kültür
Köyün gelenek, görenek ve yemekleri hakkında bilgi yoktur.
Kültür
BULAMAŞI: Suyun içerisine yarma katılır ve pişirilir. Suyun içerisinde yarma soğutulur iyice. Yoğurt, un ve yumurta karıştırılarak yarmanın içerisine konulur. Çorba ateş üzerindeyken sürekli kaynayıncaya kadar karıştırılır. Piştikten sonra üzerine tereyağı ve nane dökülür.
BULGUR AŞI: Su tencerenin içinde kaynatılır. İçerisine bulgur atılır. Daha sonra içine kareler halinde doğranmış patetesler atılır. Piştikten sonra üzerine soğan, tereyağı ve tozbiber, soharaçlanarak dökülür.
DÜĞÜ ÇORBASI: Kaynayan suyun içerisine düğü katılır. Düğü piştikten sonra içerisine yağ, soğan ve toz biber soharaç yapılarak dökülür.
HERLE: Yeşil mercimek ve yarma, suyun içinde kaynatılır. İçerisine biraz un atılır. Üzerine soğan ve yağ kızdırılarak dökülür. Başka bir yerde un, tavanın içerisinde hafif pembeleşinceye kadar kavurulur. Un, çorbanın üzerine, yerken dökülür.
KESME AŞI ÇORBASI: Yeşil mercimek, kaynayan suya atılır. Biraz piştikten sonra içerisine erişte atılır. Çorbanın üzerine yağ, soğan, nane soharaçlanarak dökülür.
SÜTLÜ AŞ: Önce süt kaynatılır. Daha sonra sütün içine, bulgur katılır. Çorbanın içerisine bir tutam tuz katılır. Sütlü aş yerken üzerine karabiber dökülür.
YEŞİL MERCİMEK ÇORBASI: Su kaynatılır ve içerisine yeşil mercimek katılır. Yeşil mercimek biraz piştikten sonra içine biraz bulgur ve karelere ayrılmış patetes konur. Üzerine soğan, yağ ve nane soharaçlanarak dökülür. Ekmekler
EŞKİLİ EKMEK: Hamur mayalanır bir köşede. Mayalandıktan sonra iyice yoğurulur. Küçük küçük yumaklar alınır hamurdan. Eşkili ekmek ince ve kalın açılır. Sacın üzerine konularak pişirilir.
YUFKA EKMEK: Teştin içinde un ve su karıştırılarak iyice yoğurulur ve hamur haline getirilir. Hamurdan küçük küçük parçalar alınarak yuvarlanır ve bir bezin üzerine konularak üzeri bezle örtülür. Bu yumaklar tahtanın üzerinde oklavayla incecik açılır. Açıldıktan sonra sacın üzerinde pişirilir. Yufka ekmek yenileceği zaman sulanır ve katlanır.
Et Yemekleri
ET HAŞLAMASI: Parça parça kesilen etler suyun içerisine atılır. İçerisine biraz tuz ve toz biber katılarak yenilir.
KAPAMA: Önce tencerenin içine kemikli et konulur. Daha sonra tencerenin kapağı kapatılır. Tencere ile kapağın arasına hamur konularak, buhar çıkması önlenir. Etler kendi buharıyla kısa sürede pişer ve yenilir.
Hamur İşleri
ÇOBAN KAYGANASI: Yumurta ve un bir kabda çarpılır. İyice karıştırılarak muhallebi haline getirilir. İçerisine kabartma tozu katılır. Hamur kaşıkla azar azar alınarak sac üstüne konur ve pişirilir.
HAŞIL: Önce su kaynatılır. Kaynayan suyun içerisine un dökülür. Ateşin üzerinde un ve su iyice özdeşleşene kadar karıştırılır. Hamur haline geldikten sonra bir kaba alınır. Hamurun ortası açılır. Buraya tereyağı eritilerek konulur. Kenarlardan alınan hamur, ortadaki tereyağına batırılarak yenilir. Haşılın yanına ayran veya kuşburnu suyu yapılır.
KULAKLI (HİNGEL): Önce patates suyun içinde haşlanır. Daha sonra kabukları soyularak bir kabın içinde ezilir. Hamurun içerisine su ve bir tutam tuz kattıktan sonra, iyice yoğurulur. Hamur oklavayla açıldıktan sonra, bıçakla kesilerek kare şekline getirilir. Bu kare hamurların içine, ezilen patetesler azar azar konulur. Kareler köşelerinden ikiye katlanıp sıkılır. Bir kabın içine su konulur. Su kaynadıktan sonra içine hamurlar atılır. Hamur piştikten sonra üzerine soğuk su dökülür. Kevgire konarak süzülür. Hamurlar geniş bir kaba konularak, üzerine tereyağı eritilir ve hamurun üzerine konulur. Kulaklıyı herkes aynı kabdan yer. Kulaklının yanına ayran yapılarak içilir.
MANTI: Küçük küçük kareler halinde kesilen hamurlar, kaynayan suyun içerisine atılır. Mantılar piştikten sonra kevgirde süzülür ve iyice soğuması beklenir. Daha sonra bu mantının içine yoğurt katılır. Üzerine biraz su döküp ayran haline getirilir. Sarımsak ezilerek içine katılır ve karıştırılır. Mantının üzerine tereyağı ve nane dökülür.
YAĞLAMA: Un ve su karıştırılarak yoğurulur ve hamur helene getirilir.İnce bir şekilde oklavayla açılır. Yufkalar köşelerden katlanarak kare haline getirilir. Üzerine tereyağı sürüldükten sonra sacın üstüne konur ve pişirilir.
Sebze yemekleri
BOSTAN PANCARI KAVURMASI: Önce şeker pancarının yaprakları doğranır. Daha sonra suyun içerisinde pişirilerek süzülür. Soğan, yağ, toz biber soharaçlanır. İçerisine pancar konulur. Üzerine ise yumurta kırılarak yenilir.
EFELEK SARMASI: Bulgur, yağ, soğan ve toz biber karıştırırılarak pilav haline getirilir. Daha sonra bu karışım efeleklerin içine konularak, efelek sarılır. Efelek sarması, ocakta yarım saat kadar pişer. Yenileceği zaman üzerine sarımsaklı yoğurt dökülür.
FASULYE KAVURMASI: Yeşil fasulye güzelce temizlenir. Kenarlarının kılçıkları alınır. Daha sonra suyun içine konularak haşlanır. Piştikten sonra süzülür. İçerine yumurta kırılarak yenilir.
MADIMAK AŞI: Madımak kaynayan suyun içine atılır. Sonra üzerine biraz bulgur katılır. Piştikten sonra üzerine yağ ve soğan soharaçlanarak dökülür.
MIHLAMA: Patetesler soyulduktan sonra, kare şeklinde doğranır ve suyun içerisine atılır. Üzerine yarma konulur. Mıhlamanın içine kuzu kulağı denilen eşki ot katılır.
SOĞANLAMA: Yaklaşık iki kilo kadar soğan küçük küçük doğranır. Soğanlar yağda kavurulur. Bunun içerisine kavurma katılır ve iyice pişirilir. Üzerine toz biber dökülerek yenilir.
TÜRLÜ: Patetes, fasulye ve biber dilimlere ayrılarak yağda kızartılırlar. Tavanın altına bir sıra bu karışım, bir sıra haşlanmış et konulur. Üzerine domates rendelenir. Bir saat kadar pişirilir.
Tahıl yemekleri
BULGUR PİLAVI: Kaynayan suyun içerisine bulgur atılır. İçerine biraz tuz konulur. Bulgur suyu çektikten sonra, üzerine tereyağı eritilerek dökülür.
BÜYÜK KÖFTE: Düğü önceden ıslatılır. Bir kabın içerisine alınarak içerisine su katılarak iyice yoğurulur. Başka bir yerde soğan, yağ ve parça et karıştırılarak, içerisine ezilmiş patetes konulur. Hamur haline gelen düğüden parçalar alınarak içi oyulur. Buraya karışımdan konulur ve ağzı kapatılarak yuvarlak hale getirilir. Bittikten sonra köfteler kaynayan suyun içerisinde pişirilir. Piştikten sonra üzerine tereyağı eritilerek dökülür.
KATIKLI AŞ: Yarma, nohut ve fasulye suyun içine konularak haşlanır. Piştikten sonra suyun içerisinden alınır. Karışımın içine yoğurt konulur. Üzerine ise nane dökülerek yenilir.
Tatlılar
HASIDA: Un kavurulur ve suyun içerisine atılır. İçine şeker katılır. Karıştırılarak muhallebi kıvamına getirilir. Daha sonra bu karışımı tepsiye dökülür ve yağlanır. Üzerine tereyağı eritip dökülür.
SÜTLÜ: Süt, pirinç ve şeker bir kabın içerine konularak iyice kaynatılır. Koyulaşmaya başladığı zaman ateşten alınır ve taslara konulur
KELLE PAÇA: Kelle ve paça ateşte ütülenilerek temizlenir. Bir gece, karası çıkması için, suyun içinde bekletilir. Daha sonra suyun içine konularak pişirilir. Pişen kelle paça, küçük küçük parçalara ayırılır ve tekrar piştiği suya atılır. Üzerine yağ, sarımsak ve toz biber dökülür.
Coğrafya
Sivas iline 82 km, Yıldızeli ilçesine 45 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 9 |
| 1997 | 15 |
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Son dönemlerde nüfusun azalmasıyla birlikte köydeki tarım ve hayvancılıkta yok olma sınırındadır.
Altyapı bilgileri
Köyde ilköğretim okulu yoktur. Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol stabil olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.