Yavu, Yıldızeli
| Yavu | |
| — Belde — | |
| Koordinatlar: 39°38′K 37°17′D / 39.633°K 37.283°D | |
| Ülke | Türkiye |
|---|---|
| İl | Sivas |
| İlçe | Yıldızeli |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| Yönetim | |
| - Belediye başkanı | Kenan BATUR |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 2,428 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0346 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 58540 |
| İnternet sitesi: yvu | |
Yavu, Sivas ilinin Yıldızeli ilçesine bağlı bir beldedir. Sivas iline 85 km, Yıldızeli ilçesine 35 km uzaklıktadır. Nüfusu, 2000 yılı verilerine göre 2.428 kişidir. 24 Aralık 1995 tarihinde belde olmuştur. Beldeye bağlı Cami, Fatih Sultan Mehmet ve Yenimahalle adında üç mahalle bulunmaktadır.
Tarih
yavu beldesine osmanlı rus savaşı zamanında 1877-1878 yılında yani 93 harbinde Çerkes kafkasya göçmenleride nufusu olusturur.
Beldede Genel Olarak Kumuk'lar Hâkimdir , Çoğunluktur.
Şimdiye kadar değişik kaynaklardan değişik yorumlar katılarak anlatıla gelen beldemizin kuruluşu ile ilgili hikâyeleri, belgelere de dayanarak bir metin halinde toplamaya çalıştım.
Benim burada kısıtlı bilgi, belge ve imkânlarla yaptığım bu küçük çaplı araştırmada amacım Yavu' nun tarihine bir ışık tutmaktır. Böylece köyümüzün kuruluşu ile ilgili bilgileri belli bir çerçeve içinde değerlendirerek, kalıcı yazılı bir metin halinde bizden sonraki kuşaklara olabildiğince doğru olarak aktarmaktır. İlerde bu bilgi ve belgelerden daha sağlam ve daha geniş kaynaklara ulaşanlar olursa, dilerim onlar da bu birikimlerini bizlerle paylaşırlar.
Araştırmalarımda dikkatimi çeken bir konu da, dinledigim kaynakların çoğunluğunun genel değerlendirmelerde hemfikir oldukları halde, olayları değişik görüş ve yorumlarla dile getirerek herhangi bir şekilde kendi soylarına, sülalerine övünç payı çıkarmaya özen göstermeleridir. Herhalde bir türlü vazgeçilemeyen geleneksel Kuzey Kafkas geleneği olsa gerektir,her kaynak olayları kendi atalarını bir şekilde yücelterek anlatmakta ve hemen herkes soyunun, Sülalesinin aristokratlığının ispatına çalışmaktadır.
Burada bu gibi ilkel degerlendirmelere kesinlikle yer verilmemiştir. Herhalde hiç kimse büyük bir zorunluluk olmadıkça o çaglarda ve o şartlar altında, ailesi ile birlikte, evini yurdunu bırakarak bilinmedik ülkelere göç etmez. Hele de bu kişiler aristokrat olursa.
Bu küçük girişle burada olayları takip edecek mantıgı açıklamaya çalıştım. Şimdi asıl konumuza, Beldemizin kuruluşu ile ilgili araştırmamıza dönelim;
YAVU, elimizde bulunan iki ayrı belgeden anlaşıldıgına göre 1277 Hicri / 1860 Miladi yılında, Kuzey Kafkasya'dan göç ederek bu bölgeye gelen Kumuklar tarafından kurulmuştur.
Kumuklar, halen büyük çogunlukla Kuzey Kafkasya'da, Dagıstan Cumhurıyeti'nin kuzey bölgelerinde oturmaktadırlar. Tam bir diller ve halklar mozaigi olan Kuzey Kafkasya'nın en karışık Cumhuriyeti olan Dagıstan, 50.300 km2 yüzölçüme ve 1.823.000 nüfusa sahiptir. Bazı verilere göre toplam 72 ayrı dilin konuşuldugu Kuzey Kafkasya' da, yalnız Dagıstan Cumhurıyetinde, 32 degişik gurup yaşar ve 32 ayrı dil konuşulur. 1989 yılında yapılan nüfus sayımına göre, Dagıstan'da 282.000 Kumuk yaşamaktadır.
Başlıca üç ana guruba ayrılan Kuzey Kafkas dillerinden Kumukça, Turanı (Kıpçak) Diller gurubuna girmektedir. Kuzey Kafkasya dışında 45 degişik ülkede azınlık ve vatandaş konumunda yaşayan diger Kafkas Göçmenleri gibi Kumukların da diasporadaki kesin sayıları bilinmemektedir, dogrusu şimdiye kadar kimsenin böyle bir araştırma yaptıgına dair bir bilgiye rastlamadım.
Yavu'nun kuruluşu ile ilgili inceleyecegimiz ilk yazılı belge, kuruluşundan 21 yıl sonra yaptıkları mescidin duvarına yerleştirdikleri Arapça yazılı bir kitabedir. Bu kitabeyi bugün kullandıgımız Türkçeye çevirerek okursak.
- " Göç edenler, 1277 (1860) yılında ülkelerini ve sahip oldukları tüm malvarlıkarını terk ettiler. Ve onlar Dagıstan Halkından olup, ENDREY ve YAKSAY'dan gelmişlerdir. O göç edenler, gelişlerinden 21 yıl sonra 1298 (1881) yılında bu mescidi yaptılar."
Elimizdeki ikinci yazılı belge 9 Muharrem 1285 (02.MAYIS.1868) tarihli, Germuat Kazası Şer-i Mahkeme ilamıdır. Yine bu ilamın da konu ile ilgili bölümlerine bakarsak;
- " Osmanlı mülkü üzerinde, Germuat İlçesine baglı Yavu Köyü 'ne yerleşen Dagıstan Halkı Göçenlerinin ... Yukarıda adı geçen köye 1277 (1860) senesinde ilk yerleşenlerden ....." ibareleri ile bizlere Yavu'nun 1860 miladi yılında kuruldugu dogrulugundan şüphe edilmeyecek şekilde her iki belgede de açıklanmaktadır.
Köyümüzün kuruluşu ile ilgili ikinci araştırmamı, " köye ilk yerleşen aileler ? " sorusu üzerinde yogunlaştırdım . Elde yazılı bilgiler olmadıgı için, köye ilk kimlerin yerleştigi konusundaki soruları, kuşaktan kuşaga aktarılarak bizlere kadar ulaşan bilgileri mantıgımızdan süzerek, ard düşüncesiz cevaplandırmaya çalıştım.
Yavu'yu ilk yerleşim yeri olarak şeçen aile sayısı ve kimlikleri konusunda hemen bütün kaynaklar hemfikirdir. Henüz buna karşıt bir görüş ileri sürülmediginden bu bilgileri buraya esas olarak alıyoruz.
1860 yılında Yavu'ya ilk olarak 12 aile yerleşmiştir.
Bu on haneden başka 2 hane daha Yavu'yu ilk yerleşim yeri olarak şeçmişlerse de, bu 2 aile daha sonra Yavu yu terk ederek Denizli'ye göç etmişlerdir. Zaten dinledigim bütün kaynaklar da, köyümüze ilk oniki ailenin yerleştigi konusunda hemfikirdir. 1860 yılında yukarda saydıgımız oniki aile ile kurulan Yavu'yu 1868 yılında yani kuruluşundan sekiz yıl sonra Osmanlı belgelerinde 41 kırkbir hane olarak görmekteyiz.
Yavu köyüne yerleşen toplamı KIRKBİR haneden ibaret Dagıstan Halkı Göçenlenlerinin iki kafile oldukları ve iki mahallede mekân tuttuklardır. Bu hızlı çogalmaya, ilk yerleşen ailelerin parçalanarak yeni haneler oluşturmaları ve durmadan katılan yeni göçmen aileler sebep olmuştur. Burada şu düşüncemide söylemeden geçemeyecegim. O gün Yavu'yu ilk yerleşim birimi olarak seçenler ne kadar Yavulu ise, bugün en son gelerek yerleşen aile de (Etnik kökeni ve Fikri ne olursa olsun) o kadar Yavuludur.
Tarihinin bilincindeki her Kuzey Kafkasyalı'nın aklından çıkarmaması gereken konu, ETNİK KÖKEN, SINIF ve INANÇ ayrımcılıgına bilinçle karşı çıkmaktır. Geçmişinde bu ayrımcılıgın acısını çekmemiş hiçbir Kuzey Kafkas Halkı yoktur. Atalarını bilinmedik maceralara atarak, onbinlercesinin yaşamına mal olan tarihindeki o acılı köylerin kökenlerinde, mikro milliyetçilik ve alt kimliklerin öne çıkarılarak oluşturulmuş nice kanlı tuzagın yattıgını unutmamalıdır.
Tabi ki hiç kimse aslını inkar edemez ve aslını ecdadını bilmelidir.
BELGE 1: 1298 Hicri / 1881 Miladi yılında inşa edildigini yine kendi duvarının yapımında kullanılan bir taştan anladıgımız ilk mescidden kalan kitabe. Bu kitabenin, daha geniş ve mantıklı açıklamasının yapılmasının, her zaman kabulümüz oldugunu burada belirtmek isterim. Kitabenin Açıklaması:
" Ve onlar Dagıstan Halkından olup, ENDREY ve YAKSAY dan gelmişlerdir. O göç edenler, buraya gelişlerinden 21 yıl sonra 1298 (1877) yılında bu mescidi yaptılar."
BELGE 2: Elimizde bulunan ikinci belge 9 Muharrem 1285 (2.MAYIS.1868, Cumartesi) tarihli, zamanının Germuat (bugün Yıldızeli Kaymakamlıgının) orjınal şer-i mahkeme ilamıdır. Orijinal belge Osmanlıca ile kaleme alındıgından, ancak Sivas Tapu Kadastrosunda görevli yeminli tercüman Hasan Hüseyin Öztürk'ün metni latin alfabesine çevirmesinden sonra incelenmiştir. Bu belgede inceleme konumuzun ilgi alanına giren iki nokta dikkat çekicidir.
- Birincisi köyümüzün kuruluş tarihinin burada da yukarda degindigimiz , eski mescidin duvarındaki kitabede verilen tarihi dogrulaması,
- İkincisi de 1285 Hicri / 1868 Miladi senesinde köyümüzde o anda oturan ailelerle ilgili bilgiler.
Bu ilamın içeriginde, o anda köyde bulunan ailelerin bir bölümünün sulama suyu anlaşmazlıgı nedeniyle diger bölümü tarafından dava edildigi ve anlaşmazlıgın, zamanın adaleti tarafmdan çözüme kavuşturularak, davacı ve davalı olan tarafların mahkemenin önerilerini kabul ederek beliren anlaşmazlıgın giderildigi anlatılmaktadır.
Kumuk.
Nüfus
| 2007 | 1.115 |
| 2000 | 2.428 |
| 1997 | 2.415 |
| 1990 | 2.029 |
| 1985 | 1.700 |
Kültür
Sivas ilinin en yaygın gelenek ve göreneklerini en iyi şekilde koruyup yaşatmaya çalışan Yavu halkı, sivas ın hemen hemen bütün bilinen adetlerine sahipler bunların başında misafir perverlikerleri ve aralarında yaptıkları imece usulu yardımlaşmalar geliyor yemekleri konusunda da civar köylerden oldukça üstün durumdadır. En meşhur yemekleri Atkulak Çayı, Körük Guymak, Miçeri, Unguvurup Şorpa, Bulamuk, Maylı Ekmek, Helva, Gabak Aş, İlav Hinkal, Sınsır Hinkal, Ekmeg Aş, Hürbeç, tavşanlı bulgur pilavı, tarhana çorbası, pastırmalı kuru fasulye, kürze, hıngal, çudu, patates yahnisi ve elma bahçeleri ünlüdür. Çiftçilik yaygın bir meslektir.İnsanları Dağıstan göçmenidir.
Coğrafi Konum
Sivas 85 km ve Yıldızeli İlçesinin 35 km batısında yer alır.
İklim
Belde nin iklimi, karasal iklim etki alanı içerisindedir.
Altyapı
Belde de, ilköğretim okulu vardır.İçme suyu şebekesi hem de kanalizasyon şebekesi vardır. Ptt şubesi vardır.Sağlık ocağı ve sağlık evi vardır.Ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup elektrik ve sabit telefon ile adsl vardır.Gsmtüm operatörler çekmekte ve kullanılmaktadır.