Refik Saydam
| İbrahim Refik Saydam | |
|---|---|
 | |
| 4. Türkiye Başbakanı | |
| Görev süresi 25 Ocak 1939 - 8 Temmuz 1942 | |
| Cumhurbaşkanı | İsmet İnönü |
| Yerine geldiği | Celâl Bayar |
| Yerine gelen | Şükrü Saraçoğlu |
| Türkiye İçişleri Bakanı | |
| Görev süresi 11 Kasım 1938 - 25 Ocak 1939 | |
| Başbakan | Celâl Bayar |
| Yerine geldiği | Şükrü Kaya |
| Yerine gelen | Faik Öztrak |
| Türkiye Sağlık Bakanı | |
| Görev süresi 4 Mart 1925 - 25 Ekim 1937 | |
| Başbakan | İsmet İnönü |
| Yerine geldiği | Mazhar Germen |
| Yerine gelen | Ahmet Hulusi Alataş |
| Türkiye Sağlık Bakanı | |
| Görev süresi 30 Ekim 1923 - 21 Kasım 1924 | |
| Başbakan | İsmet İnönü |
| Yerine geldiği | Rıza Nur |
| Yerine gelen | Mazhar Germen |
| TBMM Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekili | |
| Görev süresi 10 Mart 1921 - 20 Aralık 1921 | |
| Başbakan | Fevzi Çakmak |
| Yerine geldiği | Adnan Adıvar |
| Yerine gelen | Rıza Nur |
| Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri | |
| Görev süresi 25 Ocak 1939 - 12 Kasım 1941 | |
| Genel Başkan | İsmet İnönü |
| Yerine geldiği | Şükrü Kaya |
| Yerine gelen | Faik Öztrak |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 1., 2., 3., 4., 5. ve 6. dönem milletvekili | |
| Seçim Bölgesi | 1920 – Doğubayazıt 1923 – İstanbul 1927 – İstanbul 1931 – İstanbul 1935 – İstanbul 1939 – İstanbul |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | İbrahim Refik 8 Eylül 1881 İstanbul, Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 8 Temmuz 1942 (60 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi |
| Bitirdiği okul | Kuleli Askeri Lisesi, Gülhane Askerî Tıp Akademisi |
| Mesleği | Doktor, Asker |
| Dini | İslam |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Osmanlı (1892-1919)  Türkiye (1919-1926) |
| Hizmet yılları | 1892-1926 |
| Rütbesi | Tabip Binbaşı |
| Çatışma/savaşları | Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı |
| Ödülleri |  |
İbrahim Refik Saydam (8 Eylül 1881, İstanbul - 8 Temmuz 1942, İstanbul) Türk hekim ve siyasetçi. Türkiye Cumhuriyeti'nin 4. başbakanıdır.
Yaşamı
8 Eylül 1881 günü İstanbul'un Fatih ilçesinde, Çırçır Mahallesi'nde dünyaya geldi[1]. Mahalle mektebinin ardından 1892 yılında Fatih Askeri Rüştiyesi'ne ve 1896 yılında İstanbul Kuleli Askeri İdadisi'ne girdi.
22 Ekim 1905 tarihinde Askeri Tıbbiye'den Tabip Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu. Üç yıl Gülhane Askerî Tıp Akademisi'nde Embriyoloji ve Histoloji bölümlerinde çalıştı. 1910 yılında eğitim için yurt dışına gitti. Almanya'da Berlin askeri tıp akademisinde Brandenburg, Danzig, Spandou ve Scharite'te eğitim gördü. Balkan Savaşı'nın çıkacağı belli olunca 1912 yılında İstanbul'a döndü.
Balkan Savaşı yılları
Balkan Savaşı'nda Antalya'da ve Çatalca cephesinde Kolera hastalığını önleyici çalışmalar yaptı. 1914 yılında atandığı sahra genel sağlık müfettiş muavinliği sırasında bakteriyoloji enstitüsünü örgütleyerek tifo, dizanteri, veba ve kolera aşılarının, tetanos ve dizanteri serumlarının burada üretilmesini ve I. Dünya Savaşı boyunca ordu ihtiyacının karşılanmasını sağladı. Salgın hastalıklarla mücadelesini Hasankale'de cephe hizmetinde sürdürdü.
Tifüse karşı hazırladığı aşı tıp literatürüne geçti ve I. Dünya Savaşı'nda Alman ordusunda ve Kurtuluş Savaşı'nda kullanıldı.
Milli Mücadeleye katılması
1919'da 9. Ordu Sağlık Müfettiş Muavinliği görevi ile Mustafa Kemal Paşa'nın yanında Samsun'a çıktı. Erzurum'da Mustafa Kemal Paşa'nın karargâhı dağıtıldıktan sonra Erzurum askeri hastanesi bulaşıcı hastalıklar servisi şefliğine atandı. Fakat bu görevi kabul etmeyerek ordudan ayrıldı. Erzurum ve Sivas kongrelerine katıldı.
Siyaset yaşamı
1920 yılında TBMM'ye Doğubayazıt mebusu olarak seçildi. Aynı zamanda Millî Savunma Vekaleti'ne bağlı Sıhhiye Dairesi Başkanı olarak görev yaptı. TBMM'nin II. döneminden itibaren İstanbul mebusu olarak görev yaptı. 10 Mart 1921 tarihinde TBMM tarafından Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekilliği görevine seçildi. Bu görevini 20 Aralık 1921 tarihine kadar sürdürdü.
Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanından sonra 30 Ekim 1923 tarihinde 1. İsmet Paşa Hükûmeti'nde Sağlık Bakanı olarak görevlendirildi. Bu görevini 2. İsmet Paşa Hükûmeti'nde de 21 Kasım 1924 tarihine kadar sürdürdü. 4 Mart 1925 tarihinde 3. İsmet Paşa Hükûmeti'nde yeniden Sağlık Bakanlığı görevine atandı. Bu görevini 25 Ekim 1937 tarihine kadar sürdürdü.
Kesintilerle 14 yıl süren Sağlık Bakanlığı döneminde sağlık hizmetlerinin temellerini attı. 1924 yılında Ankara'da ve daha sonra Erzurum, Diyarbakır, Sivas ve diğer birçok ilde memleket hastaneleri, doğum ve çocuk bakım evleri açtı. Ayrıca bu konuda nitelikli eleman yetiştirilmesine önem vererek sağlık kursları, tıp öğrenci yurtları 1928 yılında Hıfzısıhha Enstitüsü ve Mektebi'ni, İstanbul ve Ankara'da veremle savaş dispanserlerini kurdu.
Soyadı Kanunu'nun yürürlüğe girmesinden sonra Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından "Saydam" soyadı verildi. 1931-1938 yılları arasında zaman zaman Millî Eğitim ve Maliye Bakanlıklarına vekalet etti. Atatürk'ün ölümünden sonra İçişleri Bakanlığı, CHP Genel Sekreterliği ve 15 yıl Kızılay Başkanlığı yaptı.
1939-1942 yılları arasında Türkiye Başbakanı olarak görev yaparken, sağlık konusuna bakanlığı dönemindeki gibi önem verdi. Devlet idaresi A'dan Z'ye bozuktur, düzeltmek ister. diyerek devlet yönetiminde köklü bir reform taraftarı olduğunu dile getirdi. 8 Temmuz 1942 tarihinde İstanbul'da besin sorununun düzenlenmesi için yaptığı inceleme gezisinde hayatını kaybetti. Mezarı Cebeci Asri Mezarlığı'ndadır.
Kaynakça
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Celâl Bayar |
Türkiye Başbakanı 25 Ocak 1939 - 8 Temmuz 1942 |
Sonra gelen: Şükrü Saraçoğlu |
| Önce gelen: Şükrü Kaya |
Türkiye İçişleri Bakanı 11 Kasım 1938 - 25 Ocak 1939 |
Sonra gelen: Faik Öztrak |
| Önce gelen: Reşit Galip |
Türkiye Millî Eğitim Bakanı (vekil) 13 Ağustos 1933 - 26 Ekim 1933 |
Sonra gelen: Yusuf Hikmet Bayur |
| Önce gelen: Cemal Hüsnü Taray |
Türkiye Millî Eğitim Bakanı (vekil) 17 Eylül 1930 - 26 Eylül 1930 |
Sonra gelen: Esat Sagay |
| Önce gelen: Mazhar Germen |
Türkiye Sağlık Bakanı 4 Mart 1925 - 25 Ekim 1937 |
Sonra gelen: Ahmet Hulusi Alataş |
| Önce gelen: Rıza Nur |
Türkiye Sağlık Bakanı 30 Ekim 1923 - 21 Kasım 1924 |
Sonra gelen: Mazhar Germen |
| Önce gelen: Adnan Adıvar |
TBMM Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekili 10 Mart 1921 - 20 Aralık 1921 |
Sonra gelen: Rıza Nur |
| Parti siyasi görevi | ||
| Önce gelen: Şükrü Kaya |
Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri 25 Ocak 1939 - 12 Kasım 1941 |
Sonra gelen: Faik Öztrak |
| ||||||||||
| |||||||||||||||||
| ||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||