Tevfik Rüştü Aras
Dr. Tevfik Rüştü Aras | |
---|---|
Türkiye Dışişleri Bakanı | |
Görev süresi 4 Mart 1925 - 11 Kasım 1938 | |
Başbakan | İsmet İnönü Celâl Bayar |
Yerine geldiği | Şükrü Kaya |
Yerine gelen | Şükrü Saraçoğlu |
Türkiye'nin Birleşik Krallık Büyükelçisi | |
Görev süresi 1939-1943 | |
Başkan | İsmet İnönü |
Yerine geldiği | Ali Fethi Okyar |
Yerine gelen | Rauf Orbay |
Türkiye Büyük Millet Meclisi 1., 2., 3., 4. ve 5. dönem milletvekili | |
Seçim Bölgesi | 1920 – Muğla 1923 – İzmir 1927 – İzmir 1931 – İzmir 1935 – İzmir |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | Ahmed Tevfik Rüştü 1883 Çanakkale, Osmanlı Devleti |
Ölüm | 5 Ocak 1972 (89 yaşında) İstanbul, Türkiye |
Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi (1923-1950) |
Eşi | Makbule Aras |
Bitirdiği okul | Beyrut Tıp Mektebi |
Mesleği | Doktor, Diplomat, Siyasetçi |
Dini | İslam |
Tevfik Rüştü Aras (d. 1883, Çanakkale - ö. 5 Ocak 1972, İstanbul), 1920-1938 yılları arasında 5 dönem milletvekilliği, 1925-1939 yılları arasında Türkiye Dışişleri Bakanlığı yapmış, öncesinde İttihat ve Terakki'nin önemli isimlerinden biri olmuş, sonrasında da gazete yazıları yazarak hayatını sürdürmüş Türk siyasetçidir.
Hayatı
1883 yılında Çanakkale'de doğdu. Beyrut Tıp Mektebi'ni bitirdi ve doktor olarak İzmir, Selanik ve İstanbul'da çeşitli görevlerde bulundu. İttihat ve Terakki'ye girdi. Partinin İzmir şubesi umumî kâtipliğini yaptı. Selanik'te Mustafa Kemal ile yakın arkadaş oldu. 1918 yılında Meclisi Ali-i Sıhhi (Yüksek Sağlık Kurulu) üyesiydi. Bu arada İzmir'in önde gelen ailelerinden Evliyazade ailesinin reisi Evliyazade Hacı Mehmet Efendi'nin kızı ve dönemin kadın gazete yazarlarından Makbule Hanım ile evlendi.
1920 yılında TBMM I. Dönem'de Menteşe (Muğla) milletvekili seçildi. İlk dönemde Kastamonu İstiklal Mahkemesi üyeliğine getirildi. 1920 sonbaharında, Türkiye Komünist Fırkası'nın kurucuları arasına girdi. TBMM Hükümeti'nin Rusya Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne ilk büyükelçi olarak gönderildiği Ali Fuad Paşa delegasyonu ile Moskova'ya gitti. TBMM II. Dönem, III. Dönem, IV. Dönem ve V. Dönem'de (1923'ten 1939'a kadar) İzmir milletvekilliğinde bulundu.
4 Mart 1925 tarihinde III. İnönü Hükümeti'nde Dışişleri Bakanı olarak atandı. Mustafa Kemal Atatürk'ün ölümüne kadar kurulan bütün hükümetlerde bu görevi sürdürdü. Mustafa Kemal Atatürk'ün komşu ülkelerle iyi ilişkiler ve başka ülke üzerinde siyasal baskı kurmaya karşı çıkmaya dayalı dış politikasının kilit ismi ve sözcüsü oldu. Sovyet Dışişleri Komiseri Maksim Litvinov'un davetlisi olarak üç kez Sovyetler Birliği'ne gitti. 1926 yılında Odessa'da, 1930 yılında ve 1937 yılında Moskova'da Sovyet ileri gelenleriyle görüşmeler yaptı. 1937 yılında Milletler Cemiyeti Başkanlığı yaptı. Kızı Dışişleri diplomatlarından Fatin Rüştü Zorlu ile evlendi. 1939 yılında Londra Büyükelçiliğine atandı ve üç buçuk yıl İngiltere'de kaldı. 1943 yılında emekli oldu. Savaşın sonlarında Tan Gazetesi'nde yazılar yazdı. Demokrat Parti'nin kuruluş mücadelesini destekledi. 1952-1959 yılları arasında Türkiye İş Bankası Yönetim Kurulu Başkanlığı yaptı.
Dışişleri Bakanlığı sırasında verdiği söylevleri 1937 yılında Numan Menemencioğlu tarafından derlenerek "Lozan'ın İzlerinde On Yıl" ismi altında kitap haline getirildi. Günlük basında çıkan yazılarının güncel olmayanlarını "Görüşlerim" (1945 ve 1963) adlı iki cilt kitapta topladı.
5 Ocak 1972 tarihinde İstanbul'da öldü. Rumelihisarı'nda toprağa verildi.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- http://www.mfa.gov.tr/sayin-tevfik-rustu-aras_in-ozgecmisi.tr.mfa
- https://web.archive.org/web/20100324113713/http://www.ata.boun.edu.tr/chronology/kim_kimdir/tevfikrustu_aras.htm
Siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: Şükrü Kaya |
Türkiye Dışişleri Bakanı 4 Mart 1925 - 11 Kasım 1938 |
Sonra gelen: Şükrü Saraçoğlu |
Diplomatik görevi | ||
Önce gelen: Carlos Saavedra Lamas |
Milletler Cemiyeti Başkanı 1937 |
Sonra gelen: Muhammed Şah Ağa Han |
|
|
|
|
|
|
|