Yusuf Hikmet Bayur
| Yusuf Hikmet Bayur | |
|---|---|
 | |
| Türkiye Millî Eğitim Bakanı | |
| Görev süresi 27 Ekim 1933 - 8 Temmuz 1934 | |
| Başkan | Mustafa Kemal Atatürk |
| Başbakan | İsmet İnönü |
| Yerine geldiği | Refik Saydam |
| Yerine gelen | Zeynel Abidin Özmen |
| Türkiye Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri | |
| Görev süresi 27 Mart 1932 - 21 Ekim 1933 | |
| Başkan | Mustafa Kemal Atatürk |
| Yerine geldiği | Tevfik Bıyıklıoğlu |
| Yerine gelen | Ruşen Eşref Ünaydın |
| Görev süresi 20 Kasım 1927 - 4 Kasım 1928 | |
| Başkan | Mustafa Kemal Atatürk |
| Yerine geldiği | Tevfik Bıyıklıoğlu |
| Yerine gelen | Tevfik Bıyıklıoğlu |
| Türkiye'nin Afganistan Büyükelçisi | |
| Görev süresi 1928-1931 | |
| Yerine geldiği | Ömer Fahreddin Türkkan |
| Yerine gelen | Memduh Şevket Esendal |
| Türkiye'nin Yugoslavya Büyükelçisi | |
| Görev süresi 1925-1927 | |
| Yerine gelen | İnayetullah Cemal Özkaya |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Yusuf Hikmet 1891 İstanbul |
| Ölüm | 6 Mart 1980 (89 yaşında) İstanbul |
| Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi, Millet Partisi |
| İlişkileri | Kıbrıslı Mehmed Kamil Paşa |
| Bitirdiği okul | Galatasaray Lisesi, Sorbonne Üniversitesi |
| Mesleği | Bürokrat, Diplomat, Siyasetçi |
Yusuf Hikmet Bayur (1891, İstanbul - 6 Mart 1980, İstanbul), Türk siyasetçi ve tarihçi. Türk devrim tarihi konusundaki çalışmalarıyla tanınmıştır. 1933–1934 yılları arasında İsmet İnönü tarafından kurulan hükümette Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanı olarak yer almıştır. Bu görevinden önce 1932–1933 ve 1927–1928 yılları arasında Türkiye Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği görevini sürdürmüştür. 1925–1927 yılları arasında Yugoslavya, 1928–1931 yılları arasında ise Afganistan Büyükelçisi olmuştur.
1935, 1939 ve 1943 Türkiye genel seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) listesinden Manisa milletvekili olarak meclise girmiştir. 1946'da CHP'den ayrılmıştır ve siyasi yaşamını CHP'nin muhalifi olarak sürdürmüştür. Millet Partisi'nin kurucu üyeleri arasında yer almıştır. 1952 yılında bu partiden ayrılmıştır ve Demokrat Parti'ye katılarak 1954 ve 1957 seçimlerinde Demokrat Parti'den (DP) bağımsız Manisa milletvekili olarak meclise girmiştir. 1960 Darbesi'nden sonra 4 yıl 2 ay hapis cezasına hüküm giymiştir fakat 1963 affıyla özgürlüğüne kavuşmuştur. 6 Mart 1980 tarihinde İstanbul'da vefat etmiştir.
Yaşamı
Son Osmanlı sadrazamlarından Kıbrıslı Kâmil Paşa'nın torunudur.[1] Mekteb-i Sultani'yi (Galatasaray Lisesi) bitirdi. Yükseköğrenimini Fransa'da, Paris Üniversitesi Fen Fakültesi'nde tamamlayarak Türkiye'ye döndü ve bir süre Mekteb-i Sultani'de öğretmenlik yaptı (1914-20). Kurtuluş Savaşı'nın başlarında Anadolu'ya geçerek Salihli cephesinde Kuva-yi Milliye'ye katıldı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) açılmasından sonra, 1 Ekim 1920'de Dışişleri Bakanlığı siyasi işler genel müdürü oldu (1920-22). Londra ve Lozan konferanslarında Türk kuruluna danışmanlık etti. 1923'te Londra büyükelçiliği danışmanlığına, 1925'te siyasal temsilci olarak Belgrad ortaelçiliğine atandı. 1927'de Cumhurbaşkanlığı genel sekreterliği, 1928'de Kabil büyükelçiliği, 1932'de ikinci kez Cumhurbaşkanlığı genel sekreterliğine getirildi.
1933 ara seçimlerinde Manisa milletvekili seçildi ve Ekim 1933-Temmuz 1934 arasında Milli Eğitim Bakanlığı görevini üstlendi. 1933 Üniversite Reformu'yla bütün üniversite ve yüksekokullara zorunlu ders olarak konulan Türk inkılap tarihini okutmakla görevlendirildi. Daha sonra Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nde Hint tarihi ordinaryüs profesörü oldu.[2] 1942'de emekli oldu.
1935, 1939 ve 1943 genel seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) listesinden Manisa milletvekili seçildi. 1946'da CHP'den ayrıldı. Siyasi yaşamını CHP'nin muhalifi olarak sürdürürken, Mareşal Fevzi Çakmak ile birlikte Millet Partisi'nin (MP) kurucu üyeleri arasında yer aldı (Temmuz 1948). MP'nin iki yıl genel başkanlığını (1948-50) yaptı, bu partinin yayın organı olan Kudret gazetesinin de başyazarlığını yaptı. 1952'de partiden ayrıldı. 1954 ve 1957 seçimlerinde Demokrat Parti'den (DP) bağımsız Manisa milletvekili seçildi. 27 Mayıs Darbesi'nden (1960) sonra DP'lilerle Yassıada'da yargılanıp 4 yıl 2 ay hapis cezasına hüküm giydi. 1963 affıyla özgürlüğüne kavuştuktan sonra siyasal yaşamdan çekilerek yalnız tarih alanındaki çalışmalarına bağlandı.
6 Mart 1980 tarihinde İstanbul'da yaşamını kaybetti.
Başlıca yapıtları aşağıdaki gibidir:
- Türkiye Devleti'nin Dış Siyasası (1934)
- Türk İnkılabı Tarihi (1940-67, 10 kitap, 3 cilt)
- Hindistan Tarihi (1946-50, 3 cilt)
- Atatürk, Hayatı ve Eseri (1963)
- XX. Yüzyılda Türklüğün Tarih ve Acun Siyasası Üzerindeki Etkileri (1974)
Kaynakça
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Refik Saydam |
Türkiye Millî Eğitim Bakanı 27 Ekim 1933 - 8 Temmuz 1934 |
Sonra gelen: Zeynel Abidin Özmen |
| Hükümet görevi | ||
| Önce gelen: Tevfik Bıyıklıoğlu |
Türkiye Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri 27 Mart 1932 - 21 Ekim 1933 |
Sonra gelen: Ruşen Eşref Ünaydın |
| Önce gelen: Tevfik Bıyıklıoğlu |
Türkiye Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri 20 Kasım 1927 - 4 Kasım 1928 |
Sonra gelen: Tevfik Bıyıklıoğlu |
| Diplomatik görevi | ||
| Önce gelen: Ömer Fahreddin Türkkan |
Türkiye'nin Afganistan Büyükelçisi 1928-1931 |
Sonra gelen: Memduh Şevket Esendal |
| Önce gelen: Önce gelen yoktur. |
Türkiye'nin Yugoslavya Büyükelçisi 1926-1928 |
Sonra gelen: İnayetullah Cemal Özkaya |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||
| ||||||
