Türkiye'deki Dünya Mirasları
Bu şablon serisidir. |
Türkiye kültürü |
---|
Tarih |
Toplum |
Diller
|
Mitoloji ve folklor
|
Festivaller |
Din |
Sanat
|
Edebiyat
|
Anıtlar
|
|
Türkiye'de on altı tane UNESCO Dünya Mirası bulunmaktadır.[1] İlk olarak 1985'te İstanbul'un Tarihî Alanları, Göreme Millî Parkı ve Kapadokya ile Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, son olarak da 2016'da Ani Antik Kenti listeye dâhil edildi. Listedeki varlıklardan on dördü kültürel, ikisi karma alandır.
1945'te kurulan Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) yasaları, bir yıl sonra 26 ülke tarafından kabul edildi. Türkiye, 1972'de imzalanan Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'ye 1983'te taraf oldu.[2][3]
Dünya Mirasları
Aşağıdaki tablo her bir Dünya Mirası hakkındaki bilgileri listeler:
- Ad; Dünya Miras Komitesi tarafından listelendiği şekliyle
- Yer; bulunduğu il ve koordinatlar
- Tarih; öneme sahip olduğu veya inşa edildiği zaman dilimi
- UNESCO verileri; referans numarası, seçildiği yıl ve sağladığı kriterler
- Açıklamalar; alan hakkında kısa açıklama
- Renkler; kültürel alan, doğal alan, karma alan
Ad | Fotoğraf | Yer | Tarih | UNESCO verileri | Açıklamalar |
---|---|---|---|---|---|
İstanbul'un Tarihî Alanları | İstanbul |
6. yüzyıl | 356; 1985; i, ii, iii, iv |
||
Göreme Millî Parkı ve Kapadokya | Nevşehir |
4. yüzyıl (Göreme) | 357; 1985; i, iii, v, vii |
||
Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası | Sivas |
1228-29 | 358; 1985; i, iv |
||
Hattuşaş: Hitit Başkenti | Çorum |
MÖ 17. yüzyıl | 377; 1986; i, ii, iii, iv |
||
Nemrut Dağı | Adıyaman |
MÖ 1. yüzyıl | 448; 1987; i, iii, iv |
||
Ksantos ve Letoon | Antalya, Muğla |
MÖ 8.-7. yüzyıllar | 484; 1988; ii, iii |
||
Hierapolis ve Pamukkale | Denizli |
MÖ 2. yüzyıl (Hierapolis) | 485; 1988; iii, iv, vii |
||
Safranbolu Şehri | Karabük |
13. yüzyıl | 614; 1994; ii, iv, v |
1992'deki başvurusu ertelenmişti.[4] | |
Troya Antik Kenti | Çanakkale |
MÖ 13. yüzyıl | 849; 1998; ii, iii, vi |
||
Selimiye Camii ve Külliyesi | Edirne |
1574 | 1366; 2011; i, iv |
2000'de geçici listeye girmişti.[5] | |
Çatalhöyük Neolitik Kenti | Konya |
MÖ 7400 | 1405; 2012; iii, iv |
2009'da geçici listeye girmişti.[6] | |
Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu | Bursa |
14. yüzyıl | 1452; 2014; i, ii, iv, vi |
2000'de geçici listeye girmişti.[7] Orhangazi Külliyesi ve çevresini içine alan Hanlar Bölgesi, Hüdavendigar (I. Murad) Külliyesi, Yıldırım (I. Bayezid) Külliyesi, Yeşil (I. Mehmed) Külliye, Muradiye (II. Murad) Külliyesi, Cumalıkızık | |
Pergamon Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı | İzmir |
MÖ 7. yüzyıl | 1457; 2014; i, ii, iii, iv, vi |
2011'de geçici listeye girmişti.[8] Akropol, çevresindeki yedi adet tümülüs, Kybele Kutsal Alanı | |
Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzaj Alanı | Diyarbakır |
MÖ 6. yüzyıl | 1488; 2015; iv |
2000'de geçici listeye girmişti.[9] | |
Efes | İzmir |
MÖ 10. yüzyıl | 1018; 2015; iii, iv, vi |
1994'te geçici listeye girmişti.[10] 2001'deki başvurusu ertelenmişti.[11] Dört ögesi vardır: 1) Çukuriçi Höyüğü, 2) Efes Antik Kenti, 3) Ayasuluk Tepesi, Artemis Tapınağı ve Orta Çağ Yerleşimi, 4) Meryem Ana Evi | |
Ani Antik Kenti | Kars |
5. yüzyıl | 1518; 2016; ii, iii, iv |
2012'de geçici listeye girmişti.[12] |
Geçici Liste
Türkiye'nin Dünya Mirası Geçici Listesi'nde altmış dokuz tane varlığı bulunmaktadır. Bunlardan altmış dördü kültürel, ikisi doğal, üçü karma alandır. Liste en son 13 Nisan 2016'da güncellendi.[13]
Ad | Fotoğraf | Yer | Tarih | UNESCO verileri | Açıklamalar |
---|---|---|---|---|---|
Karain Mağarası | Antalya |
Alt Paleolitik | 666; 1994; iii, vi |
Dünya Mirası olarak tescil edilmesi için 2001'de yapılan başvuru, Dünya Miras Komitesi tarafından ertelendi.[14] | |
Sümela Manastırı | Trabzon |
4. yüzyıl | 1397; 2000; i, iii |
Dünya Mirası olarak tescil edilmesi için 1989'da yapılan başvuru, Dünya Miras Komitesi tarafından ertelendi.[15] | |
Alahan Manastırı | Mersin |
5. yüzyıl | 1398; 2000; i, iii, iv |
||
Noel Baba Kilisesi | Antalya |
4. yüzyıl | 1399; 2000; iii, iv |
||
Harran ve Şanlıurfa | Şanlıurfa |
MÖ 9500 | 1400; 2000; i, ii, iii, iv |
||
Ahlat Selçuklu Mezarlığı | Bitlis |
12.-15. yüzyıllar | 1401; 2000; i, iii |
||
Denizli-Doğubayazıt Güzergâhındaki Selçuklu Kervansarayları | Denizli-Ağrı | 13. yüzyıl | 1403; 2000; ii, iii, iv |
Ağzıkara Han, Akbaş Han, Akhan Kervansarayı (Aksaray), Akhan Kervansarayı (Denizli), Altunapa Hanı, Cibci Han, Eğirdir Han, Elikesik Han, Ertokuş Hanı, Gedik Han, Hacı Bekir Han, Han Camisi Hanı, Kantarmış Hanı, Kargı Han, Kavak Hanı, Kireli Hanı, Köprüköyü Hanı, Kuruçeşme Han, Lala Han, Latif Hanı, Mamahatun Kervansarayı, Mugar Hanı, Obruk Hanı, Okla Han, Öresin Han, Pervane Hanı, Pınarbaşı Hanı, Sadettin Hanı, Sikre Han, Sultan Han (Aksaray), Sultan Han (Kayseri), Sünnetli Han, Şahruh Köprüsü Hanı, Zincirli Han | |
Konya: Selçuklu Başkenti | Konya |
12.-13. yüzyıllar | 1404; 2000; i, ii, iv |
||
Alanya | Antalya |
MÖ 4. yüzyıl | 1405; 2000; iii, iv |
Dünya Mirası olarak tescil edilmesi için 2011'de ve 2013'te hazırlanan adaylık dosyaları, Türkiye'nin isteğiyle geri çekildi.[16][17] | |
Mardin Kültürel Peyzaj Alanı | Mardin |
14. yüzyıl | 1406; 2000; ii, iii, iv |
Dünya Mirası olarak tescil edilmesi için 2003'te yapılan başvuru, Türkiye'nin isteğiyle incelenmedi.[18] | |
St. Paul Kilisesi, St. Paul Kuyusu ve Çevresi | Mersin |
1102 | 1409; 2000; ii, iii, iv |
||
İshak Paşa Sarayı | Ağrı |
1784 | 1410; 2000; i, iii, iv |
||
Kekova | Antalya |
MÖ 3. yüzyıl | 1411; 2000; ii, iii, vii, ix |
||
Güllük Dağı Millî Parkı ve Termessos | Antalya |
MÖ 2. yüzyıl | 1412; 2000; ii, iii, v, viii, ix, x |
||
Afrodisias | Aydın |
MÖ 2. yüzyıl | 5406; 2009; ii, iv |
||
Likya Uygarlığı Antik Kentleri | Antalya, Muğla | MÖ 5. yüzyıl | 5408; 2009; iii, iv |
||
Sagalassos | Burdur |
MÖ 3. yüzyıl | 5409; 2009; ii, iii |
||
Perge | Antalya |
MÖ 13. yüzyıl | 5411; 2009; ii |
||
Eşrefoğlu Camii | Konya |
1299 | 5611; 2011; ii, iv |
||
Göbeklitepe | Şanlıurfa |
MÖ 10000 | 5612; 2011; i, ii, iii, iv, vi |
||
Saint Pierre Kilisesi | Hatay |
1. yüzyıl | 5613; 2011; iii, vi |
||
Aizanoi | Kütahya |
MÖ 2. binyıl | 5724; 2012; ii, iv |
||
Zeugma Arkeolojik Siti | Gaziantep |
MÖ 1. yüzyıl | 5726; 2012; ii, iii, iv |
||
Gordion | Ankara |
MÖ 12. yüzyıl | 5727; 2012; iii, iv, vi |
||
Birgi Tarihî Kenti | İzmir |
13. yüzyıl | 5728; 2012; ii, iv |
||
Hekatomnos Anıt Mezarı ve Kutsal Alanı | Muğla |
MÖ 4. yüzyıl | 5729; 2012; i, iii, iv |
||
Beçin Orta Çağ Kenti | Muğla |
13. yüzyıl | 5730; 2012; ii |
||
Niğde'nin Tarihî Anıtları | Niğde |
13. yüzyıl | 5731; 2012; ii |
||
Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi | Gaziantep |
MÖ 9. yüzyıl | 5732; 2012; ii, iii |
||
Odunpazarı Tarihî Kent Merkezi | Eskişehir |
13. yüzyıl | 5733; 2012; iii, vi |
||
Mamure Kalesi | Mersin |
3.-4. yüzyıllar | 5734; 2012; iv, v |
||
Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi | Nevşehir |
13. yüzyıl | 5735; 2012; iii, vi |
||
Laodikeia | Denizli |
MÖ 3. yüzyıl | 5823; 2013; ii, iii, iv |
||
Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Alanı | Aksaray, Ankara, Konya |
2000 | 5824; 2013; vii, viii, x |
||
Ceneviz Ticaret Yolu'nda Akdeniz'den Karadeniz'e Kadar Kale ve Surlu Yerleşimleri | Bartın, Düzce, İstanbul, İzmir, Sinop | 13. yüzyıl | 5825; 2013; ii, iv |
Akçakoca Kalesi, Amasra Kalesi, Çandarlı Kalesi, Foça Kalesi, Galata Kulesi, Sinop Kalesi, Yoros Kalesi | |
Sardes Antik Kenti ve Bintepeler Lidya Tümülüsleri | Manisa |
MÖ 8. yüzyıl | 5829; 2013; i, ii, iii |
||
İznik | Bursa |
MÖ 316 | 5900; 2014; ii, iii, v |
||
Zeynel Abidin Camii ve Mor Yakup Kilisesi | Mardin |
4. yüzyıl (kilise) 12. yüzyıl (cami) |
5901; 2014; iii, iv |
||
Ahi Evran Türbesi | Kırşehir |
1482 | 5902; 2014; iii, vi |
||
Titus Tüneli | Hatay |
2. yüzyıl | 5903; 2014; i, iv |
||
Mahmut Bey Camii | Kastamonu |
1366 | 5904; 2014; ii, iv |
||
Kültepe-Kaniş Arkeolojik Alanı | Kayseri |
MÖ 3. binyıl | 5905; 2014; ii, iii |
||
Kaunos | Muğla |
MÖ 9. yüzyıl | 5906; 2014; i, ii, iii, iv |
||
Anadolu Selçuklu Medreseleri | Erzurum, Kayseri, Kırşehir, Konya, Sivas | 13. yüzyıl | 5907; 2014; ii, iv |
Buruciye Medresesi, Cacabey Medresesi, Çifte Medrese, Çifte Minareli Medrese (Erzurum), Çifte Minareli Medrese (Sivas), Gök Medrese, İnce Minareli Medrese, Karatay Medresesi, Sahabiye Medresesi, Yakutiye Medresesi | |
Arslantepe Arkeolojik Alanı | Malatya |
MÖ 6. binyıl | 5908; 2014; ii, iii, iv |
||
Korykos Antik Kenti | Mersin |
MÖ 4. yüzyıl | 5909; 2014; ii, iii, iv |
||
Anavarza | Adana |
MÖ 1. yüzyıl | 5910; 2014; iii, iv, vi |
||
Çanakkale ve Gelibolu I. Dünya Savaşı Alanları | Çanakkale |
1915-16 | 5911; 2014; vi |
||
Eflatunpınar: Hitit Su Anıtı | Konya |
MÖ 1620-1200 | 5912; 2014; iii, iv, vi |
||
Akdamar Kilisesi | Van |
921 | 6035; 2015; i, ii, iii, iv, vi |
||
Aspendos Antik Kenti Tiyatrosu ve Su Kemerleri | Antalya |
MÖ 5. yüzyıl | 6036; 2015; i, ii, iv |
||
Eshab-ı Kehf Külliyesi | Kahramanmaraş |
446 | 6037; 2015; iii, vi |
||
Mudurnu Tarihî Ahi Kenti | Bolu |
13. yüzyıl | 6038; 2015; ii, iv |
||
Harşena Dağı ve Pontus Kral Kaya Mezarları | Amasya |
MÖ 3. yüzyıl | 6039; 2015; iii, vi, vii |
||
Dağlık Frigya | Afyonkarahisar, Eskişehir, Kütahya | MÖ 8. yüzyıl | 6040; 2015; ii, iii, iv |
||
Stratonikeia Antik Kenti | Muğla |
MÖ 1500 | 6041; 2015; ii, iv |
||
Uzun Köprü | Edirne |
1443 | 6042; 2015; iii, iv |
||
İsmail Fakirullah Türbesi | Siirt |
18. yüzyıl | 6043; 2015; iv, vi |
||
Yıldız Sarayı Kompleksi | İstanbul |
18. yüzyıl | 6044; 2015; ii, iii, iv |
||
Malabadi Köprüsü | Diyarbakır |
12. yüzyıl | 6113; 2016; iii, iv, vi |
||
Van Kalesi, Höyüğü ve Tarihî Van Şehri | Van |
MÖ 8. yüzyıl | 6114; 2016; ii, iii, iv, vi |
||
II. Bayezid Külliyesi | Edirne |
1488 | 6117; 2016; ii, iv, vi |
||
Yivli Minare | Antalya |
1373 | 6119; 2016; ii, iv |
||
Sivrihisar Ulu Camii | Eskişehir |
1232 | 6120; 2016; ii, iv |
||
Bodrum Kalesi | Muğla |
15. yüzyıl | 6121; 2016; ii, iii, iv |
||
Nuruosmaniye Camii | İstanbul |
1755 | 6122; 2016; ii, iii, iv |
||
Kibyra Antik Kenti | Burdur |
MÖ 4. yüzyıl | 6123; 2016; iii, iv |
||
Hacı Bayram Camii ve Çevresi | Ankara |
1428 | 6124; 2016; iv, vi |
||
Kızılırmak Deltası ve Kuş Cenneti | Samsun |
6125; 2016; vii, x |
Konumlar
Kaynakça
- ↑ "Turkey - UNESCO World Heritage Centre". UNESCO. 26 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://archive.is/OtI0C. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2016.
- ↑ "Dünya Miras Listesi'nde Türkiye". UNESCO Türkiye Millî Komisyonu. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305063020/http://www.unesco.org.tr/dokumanlar/somutkulturelmiras/miras_listesi_tr.pdf. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
- ↑ "Application of the World Heritage Convention by the States Parties - Turkey". UNESCO. 31 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141031015017/http://whc.unesco.org:80/archive/periodicreporting/EUR/cycle01/section1/tr-summary-en.pdf. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
- ↑ "UNESCO World Heritage Centre - Decision - 16 COM X.D". UNESCO. 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151007011413/http://whc.unesco.org/en/decisions/3469/. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
- ↑ "Edirne Selimiye Mosque" (İngilizce). UNESCO. 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20110629135204/http://whc.unesco.org/en/tentativelists/1408/. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
- ↑ "Neolithic Site of Catalhoyuk" (İngilizce). UNESCO. 30 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120130031605/http://whc.unesco.org/en/tentativelists/5410/. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
- ↑ "Bursa and Cumalikizik Early Ottoman urban and rural settlements" (İngilizce). UNESCO. 4 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140404194935/http://whc.unesco.org/en/tentativelists/1407/. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
- ↑ "Bergama" (İngilizce). UNESCO. 4 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140404201912/http://whc.unesco.org/en/tentativelists/5614/. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
- ↑ "The Citadel and the Walls of Diyarbakir" (İngilizce). UNESCO. 4 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. https://archive.is/7w1Cv. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
- ↑ "Ephesus" (İngilizce). UNESCO. 29 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150629030303/http://whc.unesco.org/en/tentativelists/665/. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2015.
- ↑ "World Heritage Bureau Report 25th session". UNESCO. 10 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20100310063017/http://whc.unesco.org:80/archive/repbur01.htm. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
- ↑ "Historic City of Ani" (İngilizce). UNESCO. 16 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://archive.is/Q5e1x. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2016.
- ↑ "UNESCO World Heritage Centre - Tentative Lists". UNESCO. 14 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. https://web.archive.org/web/20160914094202/http://whc.unesco.org/en/tentativelists/state=tr. Erişim tarihi: 9 Nisan 2015.
- ↑ "UNESCO World Heritage Centre - Decision - 25 COM X.D". UNESCO. 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160214201138/http://whc.unesco.org/en/decisions/2318. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
- ↑ "Bureau of the World Heritage Committee". UNESCO. 24 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20081024062706/http://whc.unesco.org:80/archive/repbur89.htm. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
- ↑ "UNESCO World Heritage Centre - Decision - 35 COM 8B.36". UNESCO. 3 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151103062548/http://whc.unesco.org/en/decisions/4307. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
- ↑ "UNESCO World Heritage Centre - Decision - 37 COM 8B.39". UNESCO. 21 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151121053542/http://whc.unesco.org/en/decisions/5167. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
- ↑ "World Heritage Committee 27th session". UNESCO. 20 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160420151130/http://whc.unesco.org/archive/2003/whc03-27com-24e.pdf. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
Dış bağlantılar
- UNESCO Türkiye Millî Komisyonu - Dünya Miras Listelerinde Türkiye
- Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü - Dünya Miras Geçici Listesi
|
|
|