Türkiye cumhurbaşkanları listesi
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına göre Türkiye Cumhurbaşkanı devletin başı ve TBMM adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanlığını temsil eder. Cumhurbaşkanı tek dereceli seçim sonucu beş yıllığına görev yapar. Bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebilir. Cumhurbaşkanının hastalık, yurt dışına çıkma, ölüm, çekilme veya başka bir nedenle görevini sürdürememesi durumunda Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı vekâleten görev yapar. Cumhurbaşkanı en az 40 yaşında, yüksek öğrenim görmüş ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip Türk vatandaşı olmalıdır.
Bugüne kadar 12 kişi ant içerek cumhurbaşkanlığı yaparken 5 kişi de cumhurbaşkanlığına vekillik etti. Bu kişilerden ikisi görevleri sırasında doğal nedenlerden hayatlarını kaybetti (Mustafa Kemal Atatürk ve Turgut Özal), ikisi askerî darbeler sonucu devrildi (Celâl Bayar ve İhsan Sabri Çağlayangil) ve biri Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından sağlık sebepleriyle görevden alındı (Cemal Gürsel).
İlk cumhurbaşkanı Atatürk, 1923'te oy birliği ile seçildi. 15 yıl 12 gün ile bu görevde en çok kalan kişi olan Atatürk, dört dönem cumhurbaşkanlığı yaptı. Özal ise 3 yıl 159 gün cumhurbaşkanlığı yaparak bu görevde en az kalan kişi oldu. Göreve geldiğinde 42 yaşında olan Atatürk en genç, 69 yaşında olan Fahri Korutürk ise en yaşlı cumhurbaşkanıdır.
Cumhurbaşkanları listesi
Sıra | Cumhurbaşkanı | Görev başlangıcı | Görev bitişi | Dönem | Önceki görevi | Notlar | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Mustafa Kemal Atatürk (1881-1938) |
29 Ekim 1923 | 10 Kasım 1938 [n 1] |
1 (1923) |
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı (1920-1923) |
Cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanıydı. | |
2 (1927) | |||||||
3 (1931) | |||||||
4 (1935) | |||||||
– | Mustafa Abdülhalik Renda (1881-1957) Vekâleten |
10 Kasım 1938 | 11 Kasım 1938 | – | Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı (1935-1946) |
Vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Cumhuriyet Halk Partisi üyesiydi. | |
2 | İsmet İnönü (1884-1973) |
11 Kasım 1938 | 22 Mayıs 1950 | 5 (1938) |
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı (1925-1937) |
Cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanıydı. | |
6 (1939) | |||||||
7 (1943) | |||||||
8 (1946) | |||||||
3 | Celâl Bayar (1883-1986) |
22 Mayıs 1950 | 27 Mayıs 1960 [n 2] |
9 (1950) |
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı (1937-1939) |
Cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Demokrat Parti üyesiydi. | |
10 (1954) | |||||||
11 (1957) | |||||||
– | Cemal Gürsel (1895-1966) |
27 Mayıs 1960 | 25 Ekim 1961 | – | Türk Kara Kuvvetleri Komutanı (1958-1960) |
27 Mayıs Darbesi'yle göreve gelip askerî yönetim boyunca başbakanlık ve devlet başkanlığı yaptı. TBMM yeniden açılınca cumhurbaşkanlığına seçildi. | |
4 | 26 Ekim 1961 | 2 Şubat 1966 [n 3] |
12 (1961) | ||||
– | İbrahim Şevki Atasagun (1899-1984) Vekâleten |
2 Şubat 1966 | 28 Mart 1966 | — | Cumhuriyet Senatosu Başkanı (1965-1970) |
Vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde bağımsızdı. | |
5 | Cevdet Sunay (1899-1982) |
28 Mart 1966 | 28 Mart 1973 | 13 (1966) |
Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı (1960-1966) |
Cumhurbaşkanlığı öncesinde asker ve bağımsızdı. | |
- | Tekin Arıburun (1903-1993) Vekâleten |
28 Mart 1973 | 6 Nisan 1973 | – | Cumhuriyet Senatosu Başkanı (1970-1977) |
Vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Adalet Partisi üyesiydi. | |
6 | Fahri Korutürk (1903-1987) |
6 Nisan 1973 | 6 Nisan 1980 | 14 (1973) |
Türk Deniz Kuvvetleri Komutanı (1957-1960) |
Cumhurbaşkanlığı öncesinde asker ve bağımsızdı. | |
– | İhsan Sabri Çağlayangil (1908-1993) Vekâleten |
6 Nisan 1980 | 12 Eylül 1980 [n 4] |
— | Cumhuriyet Senatosu Başkanı (1979-1980) |
Vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Adalet Partisi üyesiydi. | |
– | Kenan Evren (1917-2015) |
12 Eylül 1980 | 9 Kasım 1982 | – | Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı (1978-1983) |
12 Eylül Darbesi'yle göreve gelip askerî yönetim boyunca devlet başkanlığı yaptı. 1982 Anaysası'nın birinci geçici maddesi gereği Anayasa'nın halkoylamasında kabulüyle cumhurbaşkanı oldu. | |
7 | 9 Kasım 1982 | 9 Kasım 1989 | 15 (1982) | ||||
8 | Turgut Özal (1927-1993) |
9 Kasım 1989 | 17 Nisan 1993 [n 1] |
16 (1989) |
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı (1983-1989) |
Cumhurbaşkanı olmadan önce Anavatan Partisi Genel Başkanıydı. | |
– | Hüsamettin Cindoruk (1933-) Vekâleten |
17 Nisan 1993 | 16 Mayıs 1993 | – | Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı (1991-1995) |
Vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Doğru Yol Partisi üyesiydi. | |
9 | Süleyman Demirel (1924-2015) |
16 Mayıs 1993 | 16 Mayıs 2000 | 17 (1993) |
Türkiye Başbakanı (1991-1993) |
Cumhurbaşkanı olmadan önce Doğru Yol Partisi üyesiydi. | |
10 | Ahmet Necdet Sezer (1941-) |
16 Mayıs 2000 | 28 Ağustos 2007 | 18 (2000) |
T.C. Anayasa Mahkemesi Başkanı (1998-2000) |
Cumhurbaşkanı olmadan önce sivil ve bağımsızdı. | |
11 | Abdullah Gül (1950-) |
28 Ağustos 2007 | 28 Ağustos 2014 | 19 (2007) |
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı (2003-2007) |
Cumhurbaşkanı olmadan önce Adalet ve Kalkınma Partisi üyesiydi. | |
12 | Recep Tayyip Erdoğan (1954-) |
28 Ağustos 2014 | Görevde | 20 (2014) |
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı (2003-2014) |
Cumhurbaşkanı olmadan önce Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanıydı. |
Zaman çizelgesi
Yaşayan eski cumhurbaşkanları
2017 itibarıyla yaşayan iki eski cumhurbaşkanı ve bir eski cumhurbaşkanı vekili bulunmaktadır:
№ | Cumhurbaşkanı | Görev süresi | Doğum tarihi |
---|---|---|---|
Hüsamettin Cindoruk | 1993 | 1933 (83-84 yaşında) | |
Ahmet Necdet Sezer | 2000-2007 | 13 Eylül 1941 | |
Abdullah Gül | 2007-2014 | 29 Ekim 1950 |
Süleyman Demirel (1924–2015), 17 Haziran 2015'te 90 yaşında hayatını kaybederek ölen son eski cumhurbaşkanı olmuştur.
Ayrıca bakınız
- Türkiye cumhurbaşkanları eşleri listesi
- Türkiye cumhurbaşkanlarının gömüldükleri yerler listesi
- Türkiye başbakanları listesi
Notlar
- 1 2 Doğal nedenlerle hayatını kaybetti.
- ↑ 27 Mayıs Darbesi ile devrildi.
- ↑ Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından görevden alındı.
- ↑ 12 Eylül Darbesi ile devrildi.
Dış bağlantılar
|