Yabancı (öykü)
| Yabancı | |
| Yazarı | J. D. Salinger |
|---|---|
| Özgün ismi | The Stranger |
| Ülke | ABD |
| Özgün dili | İngilizce |
| Konu(lar) | Askerlerin savaş sonrası psikolojik durumları |
| Anadilinde basım tarihi | 1 Aralık 1945 |
| İlk yayın ortamı | Collier's |
| Önceki eser | Bu Sandviçte Mayonez Yok[1] (This Sandwich Has No Mayonnaise) |
| Takip eden eser | Ben Deliyim[2] (I'm Crazy) |
Yabancı[2] (İng. The Stranger) ABD'li yazar J. D. Salinger'ın ilk kez Collier's dergisinin 1 Aralık 1945'te yayımlanan sayısında yer alan öyküsüdür.[3] Yazar bu öyküsünde bir kez daha Babe Gladwaller ve Vincent Caulfield'ı anlatır.
Fransa'da Bir Çocuk'la benzer mesajlar veren Yabancı'nın Esmé İçin - Sevgi ve Yoksunlukla'nin öncü öyküsü olduğu kabul edilmektedir.[4]
Açıklama
Salinger Ocak 1944'te İkinci Dünya Savaşı'nda ABD ordusunda savaşmak için Avrupa'ya gitti. Normandiya Çıkartması'na katıldı ve Hürtgen Ormanı'nda Almanlarla savaştı. 8 Mayıs 1945'te savaşın sona ermesinin ardından hemen evine dönmedi. Bunun yerine müttefik işgaline yardımcı olmak ve Almanya'yı Naziler'den arındırmak için Birleşik Devletler ordusu tarafından kurulan Karşı Haberalma Taburu'na girdi ve altı ay boyunca bu tabura hizmet etti.[5] Temmuz ayında yaşadığı post-travmatik stres bozukluğu yüzünden Nuremburg'da bir hastanede tedavi oldu. Salinger'ın Yabancı'yı hastanede tedavi gördüğü sırada yazdığı düşünülür.[4]
Yabancı'yla birlikte Salinger'ın iki eski kahramanı Babe ve Vincent'tan Babe'in İkinci Dünya Savaşı'ndan sağ kurtulduğu, Babe kadar şanslı olmayan Vincent'ın ise öldüğü ortaya çıkar. Yazarın bir önceki öyküsü Bu Sandviçte Mayonez Yok'ta Pasifik çatışmalarında kaybolduğu ilan edilen Holden Caulfield'ın ne durumda olduğuna ise değinilmemiştir.
Konusu
Babe Gladwaller, Son İznin Son Günü öyküsünün finalinde gittiği İkinci Dünya Savaşı'ndan evine New York'a dönmüştür. Savaş onu çok hırpalamış, uyumsuzlaştırmış ve psikolojisini bozmuştur. Avrupa'da Hürtgen Ormanı'nda ve Bulge Muharebesi'nde bulunan Babe, Hürtgen'de yakın arkadaşı Vincent Caulfield'ın ölüm acısını yaşar. Babe ve küçük kız kardeşi Mattie Vincent'ın eski kız arkadaşı Helen Beebers'ı evinde ziyaret ederler. Babe'in amacı Helen'a Vincent'ın nasıl öldüğünü anlatmak ve adamın yazdığı şiirleri vermektir. Babe için durum o kadar acı vericidir ki kendi başına başaramayacağına inandığı buluşmaya Mattie'yi de götürür.
Helen Vincent'tan ayrıldıktan sonra evlenmiş ve Polk soyadını almıştır. Babe Helen'a Vincent'ın ölümüyle ilgili detayları anlatır: Bir sabah Hürtgen Ormanı'nda yaktıkları ateşin kenarında ayakta durmuş ısınmaya çalışırken bir havan topunun hedefi olurlar. Vurulan Vincent hiçbir mesaj veremeden birkaç dakika içinde ölür. Bunları dinleyen Helen ağlamaya başlar. Babe Helen'a Vincent'la neden ayrıldıklarını sorduklarında genç kadın Vincent'ın en küçük kardeşi Kenneth öldükten sonra bir daha kendine gelemediğini açıklar. Vincent Helen'ı terk etmiştir.
Helen'ın yanından ayrılan Babe ve Mattie Central Park'a doğru yürümeye başlarlar. Mattie abisine "Eve döndüğün için mutlu musun?" diye sorar. Babe'in cevabı "Evet bebeğim" olur. Mattie bir anda yaşamın küçük detayları hakkında konuşmaya başlar. Abisine çubuklarla yemek yiyebileceğini, bir arkadaşının babasının Japon çubuklarını kullanmayı öğrettiğini anlatır. Öykünün sonunda Mattie caddeden kaldırım kenarına sıçrar ve sonra geri zıplar. Bu hareketi daha önce hiç görmemiş olan Babe hareketin çocuksuluğu ve güzelliği karşısında büyülenir ve "Neden bu kadar güzel bir şey acaba bu?" diye sorar.
Yazarın diğer eserleriyle karşılaştırma
Babe Gladwaller ve kız kardeşi Mattie arasındaki ilişki Çavdar Tarlasında Çocuklar'da Holden Caulfield ile kız kardeşi Phoebe arasındaki ilişkiyle benzerdir. Yabancı'nın sonunda Babe'in kız kardeşinin çocukça zıplamalarından etkilenip "Neden bu kadar güzel?" diye sormasıyla Salinger'ın romanının sonunda Holden'ın atlıkarıncada ağlamasının temeli aynıdır. Tüm yaşananlara rağmen her iki kahraman da masumiyeti ayırt edebilmekte ve etkilenebilmektedirler.[6]
Kaynaklar
- Reiff, Raychel Haugrud (2008), J.D. Salinger: The Catcher in the Rye and Other Works, Marshall Cavendish, ISBN 9780761425946
- Slawenski, Kenneth (2011), Üzüntü Muz Kabuğu ve J. D. Salinger, Sel Yayınları, ISBN 9789755705200
Notlar
- ↑ Öykünün Türkçe isminin alındığı kitap: Slawenski 2011, s. 74
- 1 2 Öykünün Türkçe isminin alındığı kitap: Slawenski 2011, s. 134
- ↑ Reiff 2008, s. 145
- 1 2 Slawenski 2011, s. 134
- ↑ Slawenski 2011, s. 131
- ↑ Slawenski 2011, s. 136