Üniter devlet
Üniter devlet, merkezi idarenin üstünlüğüne dayalı ve idari birimlerin (ulusal ölçeğin altındaki birimlerin) sadece merkezi yönetimin devretmeyi uygun gördüğü yetkileri kullanabildiği, tek bir birim olarak yönetilen devlet. Dünya devletlerinin büyük çoğunluğu üniter devlettir.
Üniter devlet kavramı
Üniter devlette, devlet bölünmez bir bütündür. Fakat, üniter devlette de “il” ve “ilçe” gibi idarî bölümler bulunabilir. Ancak bunlar, basit idarî bölümlemelerdir. Bunların sadece idarî yetkileri vardır. Yasama ve yargı yetkileri yoktur. Bunların hepsi aynı egemenliğe tâbidir. Aynı anayasa ve aynı kanunlar, kısacası aynı hukuk kuralları uygulanır.Yerel yönetimler iç işlerinde sosyal hayatı düzenleyen basit düzenlemelere gidebilir (trafik kuralları gibi) fakat bağımsız hukuki düzenlemeler yapamaz.
Türkiye'de üniter devlet
- Ana Madde: Türkiye'de üniter devlet
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 3’üncü maddesine göre, “Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür”. Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütün olması onun “üniter devlet” olması demektir.[1] Türkiye Cumhuriyeti Devleti, üniter bir devlettir; yani kendi bünyesinde farklı kanunların geçerli olduğu farklı yönetim bölgeleri yoktur. "Federatif" yapılar yoktur. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin yetkisi tüm Türkiye topraklarını kapsar ve her Türk vatandaşı bu topraklar üzerinde eşit muamele görür. Söz konusu üniter devlet yapısı, Türkiye'nin bölünmez bütünlüğünün ve iç huzurunun en büyük teminatıdır.[2]
Türkiye'de üniter devlet yapısı; merkezi idarenin merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatları ile yerel yönetim teşkilatlarından oluşmaktadır.
Üniter cumhuriyetler listesi
- Afganistan
- Angola
- Arnavutluk
- Azerbaycan
- Bangladeş
- Beyaz Rusya
- Benin
- Bolivya
- Botsvana
- Bulgaristan
- Burkina Faso
- Burundi
- Cezayir
- Cibuti
- Çad
- Çek Cumhuriyeti
- Çin Halk Cumhuriyeti[3]
- Dominika
- Dominik Cumhuriyeti
- Doğu Timor
- Ekvador
- El Salvador
- Endonezya
- Eritre
- Ermenistan
- Estonya
- Fiji
- Fildişi Sahili
- Filipinler
- Finlandiya
- Fransa Cumhuriyeti
- Gabon
- Gambiya
- Gana
- Guatemala
- Gine
- Gine-Bissau
- Guyana
- Güney Afrika
- Güney Kore
- Gürcistan
- Haiti
- Hırvatistan
- Honduras
- İran
- İrlanda
- İsrail
- İtalya
- İzlanda
- Kamerun
- Kazakistan
- Kenya
- Kırgızistan
- Kiribati
- Kolombiya
- Kongo Cumhuriyeti
- Kosta Rika
- Kuzey Kore
- Küba
- Laos
- Letonya
- Liberya
- Libya
- Litvanya
- Lübnan
- Macaristan
- Madagaskar
- Makedonya
- Malavi
- Maldivler
- Mali
- Malta
- Marshall Adaları
- Mısır
- Moritanya
- Mauritius
- Moldova
- Moğolistan
- Karadağ
- Mozambik
- Myanmar
- Namibya
- Nauru
- Nikaragua
- Nijerya
- Yeşil Burun Adaları
- Orta Afrika Cumhuriyeti
- Panama
- Paraguay
- Peru
- Polonya
- Portekiz
- Romanya
- Ruanda
- Samoa
- San Marino
- São Tomé ve Príncipe
- Senegal
- Sırbistan
- Seyşeller
- Sierra Leone
- Singapur
- Slovakya
- Slovenya
- Sri Lanka
- Surinam
- Suriye
- Şili
- Tacikistan
- Tanzanya
- Tayvan
- Togo
- Trinidad ve Tobago
- Tunus
- Türkiye Cumhuriyeti
- Türkmenistan
- Uganda
- Ukrayna
- Uruguay
- Özbekistan
- Vanuatu
- Vietnam
- Yunanistan
- Yemen
- Zambiya
- Zimbabve
Üniter Monarşiler
- Andorra
- Antigua ve Barbuda
- Bahreyn
- Bahamalar
- Barbados
- Belize
- Bhutan
- Birleşik Krallık[4]
- Vatikan
- Brunei
- Danimarka
- Fas
- Grenada
- Hollanda
- İspanya
- İsveç
- Jamaika
- Japonya
- Kamboçya
- Katar
- Kuveyt
- Lesotho
- Lihtenştayn
- Lüksemburg
- Monako
- Norveç
- Umman
- Papua Yeni Gine
- Saint Lucia
- Saint Vincent ve Grenadinler
- Suudi Arabistan
- Solomon Adaları
- Tayland
- Tonga
- Tuvalu
- Ürdün
- Yeni Zelanda[5]
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- "Kemal Gözler, Türk Anayasa Hukuku, Bursa, Ekin Kitabevi Yayınları, 2000, s.115-119". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304191812/http://www.anayasa.gen.tr/uniter.htm. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2010.
- "İngilizce Vikipedi Üniter Devlet maddesi". 13 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160813033602/https://en.wikipedia.org/wiki/Unitary_state.
Kaynakça
- ↑ Türk Anayasa Hukuku Sitesi, Üniter Devlet İlkesi
- ↑ TC. Devletinin nitelikleri, Devletin üniter yapısı
- ↑ Roy Bin Wong. China Transformed: Historical Change and the Limits of European Experience. Cornell University Press.
- ↑ "Social policy in the UK". An introduction to Social Policy. Robert Gordon University - Aberdeen Business School. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160407204822/http://www2.rgu.ac.uk/publicpolicy/introduction/uk.htm. Erişim tarihi: 19 April 2014.
- ↑ "Story: Nation and government – From colony to nation". The Encyclopedia of New Zealand. Manatū Taonga Ministry for Culture and Heritage. 29 August 2013. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160407200327/http://www.teara.govt.nz/en/nation-and-government/page-2. Erişim tarihi: 19 April 2014.
|