Bhutan

Koordinatlar: 27°25′01″K 90°26′06″D / 27.417°K 90.435°D / 27.417; 90.435

Bhutan Krallığı

Brug rGyal-Khab (Wylie)
Dru Gäkhap
Bhutan


Bayrak	Arma

Marşı: Druk tsendhen
(Gürleyen Ejderhalar Ülkesi)

Başkent

Resmî diller

Resmî din

Hükûmet

•

Kral

Jigme Khesar Namgyal Wangchuck

•

Başbakan

Tshering Tobgay

Kuruluşu

•

Wangchuck Hanedanı

17 Aralık 1907

•

Hint-Bhutan Antlaşması

8 Ağustos 1949

•

Meşrutiyetin ilanı

2007

Yüzölçümü

•

Toplam

38,394 km² (131)
İfade hatası: Beklenmedik div operatörü mil²

Nüfus

•

2005 tahmini

672.425

•

2013 sayımı

753.947

GSYH (SAGP)

2015 tahmini

•

Toplam

2,054 milyar $ (160)

•

Kişi başına

1.789 $ (111232)

İGE (2004)

0.538
düşük · 135

Para birimi

Ngultrum (BTM)

Zaman dilimi

BTT (UTC+6:00)

Telefon kodu

975

Internet TLD

.bt

Bhutan, Güney Asya'da bir ülkedir.

Coğrafya

Batısında ve güneyinde Hindistan'ın, kuzeyinde Çin'in yer aldığı Bhutan'ın coğrafî konumu 27-30 Kuzey enlemi, 90-30 Doğu boylamı üzerindedir. Ülkenin toplam yüz ölçümü 47,000 km² olup 1,075 km'lik bir kara sınırına sahiptir. Ülkenin sınırlarından 470 km'si Çin ile 605 km'si ise Hindistan'ladır.

Ülke, dağlık bir arazi üzerine kuruludur. Ancak iklim çeşitlilik göstermektedir. Kuzey ovalarda tropikal iklim hâkimdir. Orta kısımdaki vadilerde kışlar soğuk, yazlar sıcak geçer. Himalayalar'da ise kışlar sert, yazlar serindir.

Bhutan'da Himalayaların eteğinde buzullar ve göller.

Ülkede birkaç verimli ova ve ağaçsız bozkır yer almaktadır. Ülkenin en düşük rakımlı yeri, Drangme Chhu (97 m) adındaki bölgedir. Buna karşılık en yüksek rakımlı noktası Kula Kangri'nin zirvesi olup tam 7.553 m'dir.

Ülkede kereste, alçıtaşı, kalsiyum karbür, hidro güç sanayileri yapılmaktadır. Ancak ülkede tarıma elverişli arazi hemen hemen yoktur. Ülkedeki tarıma elverişli alan oranı %2, otlaklar %6, ormanlık arazi %66 kadardır. Ülkedeki arazilerin sadece 340 km² kadarı sulanabilmektedir. Ülkede tüm yıl boyunca sert fırtınalar, yağış sezonu boyunca yaygın toprak kaymaları görülmektedir.

Nüfus bilgileri

Ülke nüfusu 2006 sayımlarına göre 695.223 kadardır. Ülkenin %39,99'u 0-14 yaş arası; %56,05'i 15-64 yaş arası ve %3,96'sı 64 yaş üzeridir. Ülkedeki nüfus artış oranı %2,17'dir. Ülkede mülteci oranı çok düşüktür. Bhutan'da bebek ölüm oranı 108.89 ölüm/1,000 doğan bebek civarıdır. Ülkedeki ortalama yaşam süresi 52.79 yıldır. Bu oran kadınlarda 52.41 yıl, erkeklerde 53.16 yıldır. Ülkede ortalama her kadının 5.07 çocuğu mevcuttur. Ülkedeki AIDS oranı %0.01 den azdır.

Ülkedeki Butanlılar %50, Nepal kökenliler %35, yerli ve göçebe kabileler %15 oranda yer tutmaktadır. Ülkedeki din oranları Lama Budistleri %75, Hindistan ve Nepal Hinduları %25 şeklindedir. Ülkede Dzongka (resmi), Şarçopça, Bumthangca, Kurtopçe, Nepalce gibi diller konuşulmaktadır. Ülkedeki okur yazar oranı %42,2'dir. Bu oran erkeklerde %56,2, kadınlarda %28,1 kadardır.

Yönetimi

Resmi adı "Butan Krallığı"dır. Ülkenin yerel adı "Druk Yul (Barışçıl Ejderhanın Ülkesi)" olarak bilinir. Ülke yönetimi(belli bir ölçüde yumuşama olmakla birlikte) mutlak monarşi, ülkenin başkenti Thimphu'dur. Ülkedeki idari bölgeler aşağıdaki gibidir:

Bhutan"in idari bölgeleri

Bumthang
Chhukha
Chirang
Daga
Geylegphug
Ha
Lhuntshi
Mongar
Paro
Pemagatsel
Punakha
Samchi
Samdrup Jongkhar
Shemgang
Tashigang
Thimphu
Tongsa
Wangdi Phodrang

Ülke, Hindistan'dan 8 Ağustos 1949'da ayrılmıştır. Butan'ın dikdörtgen biçimli bayrağı bir köşegen ile ikiye ayrılmıştır. Üstteki altın sarısı üçgen laik kraliyet gücünü, alttaki portakal renkli üçgen ise Budizm'i simgelemektedir. Bayrağın ortasında ise Butan'ı simgeleyen bir ejderha bulunmaktadır.

Ekonomik göstergeler

8 Ağustos 1949'da bağımsızlık kazanan Butan'ın dış ilişkilerini Hindistan yürütmektedir. Dışardan aldığı yardımın büyük kısmı da Hindistan'dan gelmektedir. Butan - Hindistan bağlantıları hava taşımacılığında ve yol yapımında girişilen işbirlikleriyle daha da güçlenmiştir. Butan 1970'li yıllarda takas ekonomisini bırakıp para sistemine geçmiştir. Nüfusun büyük çoğunluğu tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır. Budist Butan Krallığı monarşiyi ve Budist yaşam biçimini koruyabilmek için kapılarını teknolojik gelişmelere kapalı tutmuştur.

2000 yılı itibariyle ülkenin satınalma gücü paritesi 2,3 milyar $, reel büyüme %6, civarındadır. Ülkede çalışan kesimin %38'i tarım, %37'si sanayi ve %25'i hizmet sektöründe çalışmaktadır. Enflasyon oranı %7 olup milli gelirler 146 milyon $; giderler ise 152 milyon $ şeklindedir. Ülke sanayisi çimento, ormancılık ürünleri, meyve, alkollü içecek, kalsiyum karbür üzerinedir.

Ülkedeki işsizlik oranı %9,3'dir. Ülkedeki tarım ürünleri pirinç, mısır, narenciye, hububat, süt ürünleri, yumurta şeklindedir. Ülke ihracatı 154 milyon $ olup alçıtaşı, kereste, el sanatları ürünleri, çimento, meyve, elektrik türü ürünler Hindistan'a satılmaktadır. Ülkenin ihracat ortakları arasında en büyük pay %94 ile Hindistan'dır. Ayrıca Bangladeş de bu payda yer almaktadır.

Ülkedeki ithalat miktarı ise yaklaşık 269 milyon $'dır. Butan, dış ülkelerden yakıt ve yağlama maddeleri, hububat, makine ve yedekleri, araçlar, kumaşlar, pirinç satın almaktadır. Hindistan %77 ile en fazla satın alınan ülkedir. Hindistan'ı Japonya, Birleşik Krallık, Almanya ve ABD izlemektedir. Ülkenin dış borç tutarı 120 milyon $'dır. Butan'ın para birimi "Butan Ngultrumu" (BTN) ve Hindistan Rupisi (INR)'dir.

İletişim bilgileri

Ülkede 1997 itibariyle 6.000 telefon kullanıcısı yer almaktadır. Ülkenin telefon kodu 975 olup AM 0, FM 1 ve kısa dalga radyo yayınları mevcuttur. 1999 yılında 48 televizyon kanalının yayınlanmasıyla Bhutan, dünyanın en son televizyon yayını veren ülkesi olmuştur. Ülkenin internet kodu .bt'dir.

Ulaşım ve taşımacılık

Aşağıda ulaşım hakkındaki sayısal değerler bulunmaktadır.

Demiryolları: 0 km
Karayolları (1996):
- toplam: 3,285 km
- asfalt: 1,994 km
- asfalt olmayan: 1,291 km
Deniz yolları: yok
Limanları: yok
Hava alanları: 2 (2000 verileri)

Üye olunan uluslararası kuruluşlar

AsDB (Asya Kalkınma Bankası)
CP
ESCAP (Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu)
FAO (Tarım ve Gıda Örgütü)
G-77
IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası)
ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü)
IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği)
IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu)
IMF (Uluslararası Para Fonu)
Intelsat
IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi)
IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı)
ITU (Uluslararası Telekomünikasyon Birliği)
NAM
OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu)
SAARC (Güney Asya Bölgesel işbirliği Teşkilatı)
UN (Birleşmiş Milletler)
UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı)
UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü)
UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü)
UPU (Dünya Posta Birliği)
WHO (Dünya Sağlık Örgütü)
WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı)
WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)'ne üyedir

Asya ülkeleri

Egemen devletler

Sınırlı tanınmış
olan devletler

Bağımlı ve
özel yönetim bölgeleri

Avustralya	Christmas Adası Cocos Adaları

Birleşik Krallık	Ağrotur ve Dikelya Britanya Hint Okyanusu Toprakları

Çin Halk Cumhuriyeti	Hong Kong Makao

Doğu Asya Zirvesi (EAS)

Birinci
İkinci
Üçüncü
Dördüncü
Beşinci
Altıncı
Yedinci
Sekizinci
Dokuzuncu
Onuncu
Onbirinci

Trafik Akışının Sol Olduğu Ülkeler

Avrupa	Ağrotur ve Dikelya Guernsey Birleşik Krallık ² İrlanda ² Malta ² Man Adası Jersey

Amerika	Anguilla Antigua ve Barbuda Bahamalar Barbados Bermuda Britanya Virjin Adaları Cayman Adaları Dominika Falkland Adaları Grenada Guyana Jamaika Montserrat Saint Kitts ve Nevis Saint Lucia Saint Vincent ve Grenadinler Surinam Trinidad ve Tobago Turks ve Caicos Adaları Virgin Adaları

Asya	Bangladeş Bhutan Brunei Endonezya Hong Kong Hindistan Japonya Kıbrıs Cumhuriyeti¹ ² Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti¹ ³ Makao Malezya Maldivler Nepal Pakistan Singapur Sri Lanka Tayland

Afrika	Botsvana Güney Afrika Cumhuriyeti Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları Kenya Lesotho Malavi Mauritius Namibya Saint Helena Seyşeller Svaziland Tanzanya Uganda Zambiya Zimbabve

Okyanusya	Avustralya Doğu Timor Fiji Kiribati Nauru Niue Papua Yeni Gine Pitcairn Adaları Samoa Solomon Adaları Tonga Tuvalu Yeni Zelanda

Bağımlı ülkeler italik yazılmıştır. ¹Tamamı Asya'da olmasına rağmen kültürel özellikleri Avrupa'ya benzediğinden Avrupa Birliği'ne üyedir. ²Avrupa Birliği'ne üye. ³Sınırlı tanınmış olan devlet.

Britanya İmparatorluğu'nun ve Birleşik Krallık'ın bağlı bölgeleri

Günümüzde bağlı bölge

Eski bölge

* Günümüzde İngiliz Milletler Topluluğu bölgesi

Günümüzde İngiliz Milletler Topluluğu üyesi

Avrupa

1708–1757 Minorka 1713'ten beri Cebelitarık 1763–1782 Minorka 1798–1802 Minorka 1800–1813 Malta (protektora) 1813–1964 Malta (sömürge) 1807–1890 Helgoland 1809–1864 İyonya Adaları 1878–1960 Kıbrıs 1921–1937 Özgür İrlanda Devleti

Kuzey Amerika

17. yüzyıl ve öncesi			18. yüzyıl	19. ve 20. yüzyıllar
	1579 New Albion 1583–1907 Newfoundland 1605–1979 *Saint Lucia 1607–1776 Virginia 1619'dan beri Bermuda 1620–1691 Plymouth 1623–1883 Saint Kitts *(Saint Kitts ve Nevis) 1624–1966 *Barbados 1625–1650 Saint Croix 1627–1979 *Saint Vincent ve Grenadinler 1628–1883 Nevis *(Saint Kitts ve Nevis) 1629–1691 Massachusetts Koyu 1632–1776 Maryland 1632'den beri Montserrat 1632–1860 Antigua *(Antigua ve Barbuda) 1636–1776 Connecticut 1636–1776 Rhode Island 1637–1662 New Haven	1643–1860 Bay Islands 1650'den beri Anguilla 1655–1850 Mosquito Kıyısı(protektora) 1655–1962 *Jamaica 1663–1712 Carolina 1664–1776 New York 1665–1674 ve 1702–1776 New Jersey 1666'dan beri Britanya Virjin Adaları 1670'ten beri Cayman Adaları 1670–1973 *Bahamalar 1670–1870 Rupert's Land 1671–1816 Leeward Adaları 1674–1702 Doğu Jersey 1674–1702 Batı Jersey 1680–1776 New Hampshire 1681–1776 Pennsylvania 1686–1689 New England 1691–1776 Massachusetts	1701–1776 Delaware 1712–1776 Kuzey Carolina 1712–1776 Güney Carolina 1713–1867 Yeni İskoçya 1733–1776 Georgia 1754–1820 Cape Breton Adası 1762–1974 *Grenada 1763–1978 Dominika 1763–1873 Prens Edward Adası 1763–1791 Quebec 1763–1783 Doğu Florida 1763–1783 West Florida 1784–1867 New Brunswick 1791–1841 Aşağı Kanada 1791–1841 Yukarı Kanada 1799'dan beri Turks ve Caicos Adaları	1818–1846 Columbia Bölgesi/Oregon Country¹ 1833–1960 Windward Adaları 1833–1960 Leeward Adaları 1841–1867 Kanada Eyaleti 1849–1866 Vancouver Adası 1853–1863 Kraliçe Charlotte Adaları 1858–1866 Britanya Kolumbiyası 1859–1870 Kuzeybatı Toprakları 1860–1981 *Britanya Antigua ve Barbudası 1862–1863 Stickine Bölgesi 1866–1871 Britanya Kolumbiyası 1867–1931 *Kanada Dominyonu² 1871–1964 Britanya Hondurası (*Belize) 1882–1983 *Saint Kitts ve Nevis 1889–1962 Trinidad ve Tobago 1907–1949 Newfoundland³ 1958–1962 Batı Hint Adaları Federasyonu

¹Amerika Birleşik Devletleri ile birlikte hak iddiası mevcut.
²1931'de Kanada ve diğer İngiliz dominyonları, Westminster Statüsü aracılığıyla özyönetim kurdular.
³1934'te özerklik kazansa da 1949'da Kanada'ya katılana kadar hukuken dominyon olarak kaldı.

Güney Amerika

1631–1641 Providence Adası 1651–1667 Willoughbyland (Surinam) 1670–1688 Saint Andrew ve Providence Adaları⁴ 1831–1966 Britanya Guyanası (Guyana) 1833'ten beri Falkland Adaları⁵ 1908'den beri Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları⁵

⁴Günümüzde Kolombiya'nın departmanlarından biri. ⁵Nisan-Haziran 1982'deki Falkland Savaşı sırasında Arjantin tarafından işgal edildi.

Afrika

17. ve 18. yüzyıllar		19. yüzyıl		20. yüzyıl
	1658'den beri Saint Helena¹⁴ 1792–1961 Sierra Leone 1795–1803 Cape	1815'den beri Ascension Adası¹⁴ 1816'dan beri Tristan da Cunha¹⁴ 1806–1910 Cape 1807–1808 Madeira 1810–1968 Mauritius 1816–1965 Gambiya 1856–1910 Natal 1862–1906 Lagos 1868–1966 Basutoland (Lesotho) 1874–1957 Altın Sahili (Gana) 1882–1922 Mısır	1884–1900 Petrol Nehri/Nijer Koyu 1884–1966 Bechuanaland (Botsvana) 1884–1960 Britanya Somalisi 1887–1897 Zululand 1890–1962 Uganda 1890–1963 Zanzibar (Tanzanya) 1891–1964 Nyasaland (Malavi) 1891–1907 Orta Afrika 1893–1968 Svaziland 1895–1920 Doğu Afrika 1899–1956 İngiliz-Mısır Sudanı	1900–1914 Kuzey Nijerya 1900–1914 Güney Nijerya 1900–1910 Oranj Nehri Kolonisi 1900–1910 Transvaal Kolonisi 1903–1976 Seyşeller 1910–1931 Güney Afrika 1914–1960 Nijerya Kolonisi ve Protektorası (Nijerya) 1915–1931 Güneybatı Afrika (Namibya) 1919–1961 Britanya Kamerunu (Kamerun)⁶ 1920–1963 Kenya 1922–1961 Tanganika (Tanzanya)⁶ 1923–1965 Güney Rodezya (Zimbabve)⁷ 1924–1964 Kuzey Rodezya (Zambiya) 1979–1980 Güney Rodezya (Zimbabve)⁷

⁶Manda.
⁷Güney Rodezya 1965 yılında tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti (Rodezya olarak) ve 1979'daki Lancaster House Anlaşmasına dek tanınmadı. Zimbabve, 1980'deki bağımsızlık ilanından 2003'teki ayrılışına dek İngiliz Milletler Topluluğu üyesiydi.

Asya

17. ve 18. yüzyıllar		19. yüzyıl		20. yüzyıl
	1685–1824 Bencoolen 1702–1705 Pulo Condore 1757–1947 Bengal (Batı Bengal [Hindistan] ve Bangladeş) 1762–1764 Manila ve Cavite 1781-1784 Padang (Endonezya) 1786–1946 Penang (Malezya) 1795–1948 Seylan (Sri Lanka) 1795-1819 Padang (Endonezya) 1796–1965 Maldivler	1812–1824 Banka (Sumatra) ve Billiton (Sumatra) 1819–1826 Britanya Malezyası (Batı Malezya ve Singapur) 1826–1946 Boğazlar Yerleşimleri (Malezya ve Singapur) 1839–1967 Aden Kolonisi 1839–1842 Afganistan 1841–1997 Hong Kong 1841–1946 Saravak Krallığı (Malezya) 1848–1946 Labuan (Malezya) 1858–1947 Britanya Hindistanı (Hindistan, Pakistan ve Bangladeş, Burma) 1874–1963 Britanya Borneosu (Doğu Malezya ve Brunei)	1879–1919 Afganistan (protektora) 1882–1963 Britanya Kuzey Borneosu (Malezya) 1885–1946 Federasyonlaşamamış Malay Devletleri 1888–1984 Brunei Sultanlığı 1891–1971 Maskat ve Umman 1892–1971 Ateşkes Devletleri 1895–1946 Malay Federe Devletleri 1898–1930 Veihai Garnizonu 1878–1960 Kıbrıs	1907–1949 Bhutan (protektora) 1918–1961 Kuveyt 1920–1932 Irak⁸ 1921–1946 Mavera-i Ürdün⁸ 1923–1948 Filistin⁸ 1945–1946 Güney Vietnam 1946–1963 Kuzey Borneo (Malezya) 1946–1963 Saravak (Malezya) 1946–1963 Singapur 1946–1948 Malay Birliği 1948–1957 Malay Federasyonu (Malezya) 1960'tan beri Ağrotur ve Dikelya (öncesinde Kıbrıs'ın parçasıydı) 1965'ten beri Britanya Hint Okyanusu Toprakları (öncesinde Mauritius ve Seyşellerin parçasıydı)

⁸Manda. Irak için kararlaştırılan manda yönetimi kurulmadı, İngiltere-Irak Antlaşması yürürlüğe girdi.

Okyanusya

18. ve 19. yüzyıllar			20. yüzyıl
	1788–1901 Yeni Güney Galler 1803–1901 Van Diemen's Land/Tazmanya 1807–1863 Auckland Adaları⁹ 1824–1980 Yeni Hebridler (Vanuatu) 1824–1901 Queensland 1829–1901 Swan River Kolonisi/Batı Avustralya 1836–1901 Güney Avustralya 1838'den beri Pitcairn Adaları	1841–1907 Yeni Zelanda Kolonisi 1851–1901 Victoria 1874–1970 Fiji¹⁰ 1877–1976 Britanya Batı Pasifik Bölgeleri 1884–1949 Papua Bölgesi 1888–1901 Rarotonga Krallığı/Cook Adaları Federasyonu⁹ 1889–1948 Birlik Adaları (Tokelau)⁹ 1892–1979 Gilbert ve Ellice Adaları¹¹ 1893–1978 Britanya Solomon Adaları¹²	1900–1970 Tonga (korunan devlet) 1900–1974 Niue⁹ 1901–1942 *İngiliz Milletler Topluluğu üyesi Avustralya 1907–1953 *Yeni Zelanda Dominyonu 1919–1942 ve 1945–1968 Nauru 1919–1949 Yeni Gine Bölgesi 1949–1975 Papua Yeni Gine Bölgesi¹³

⁹Günümüzde *Yeni Zelanda Bölgesi'nin bir parçası.
¹⁰Üyeliği askıya alındı.
¹¹Günümüzde Kiribati ve *Tuvalu.
¹²Günümüzde *Solomon Adaları.
¹³Günümüzde *Papua Yeni Gine.

Antarktika ve Güney Atlantik

1658'den beri Saint Helena¹⁴ 1815'ten beri Ascension Adası¹⁴ 1816'dan beri Tristan da Cunha¹⁴ 1908'den beri Britanya Antarktik Bölgesi 1841–1933 Avustralya Antarktik Bölgesi (Avustralya'ya bağlandı) 1841–1947 Ross Bölgesi (Yeni Zelanda Bölgesi'ne bağlandı)

¹⁴2009'dan bu yana Saint Helena, Ascension ve Tristan da Cunha bölgesinin bir parçası olan Ascension Adası (1922-) ve Tristan da Cunha (1938-) daha öncesinde Saint Helena bölgesine bağlı birer sömürgeydiler.

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/12/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.