Şuadit
| Şuadit | |
|---|---|
| שואדית | |
| Konuşan sayısı | Armand Lunel'in 1977'de ölmesiyle nesli tükendi (tarih gerekli) |
| Dil aileleri |
Varsayılan
|
| Yazı sistemi | İbrani |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | oc |
| ISO 639-2 | oci |
| ISO 639-3 | sdt |
Şuadit, Yahudi Provençal dili ya da Yahudi Arpitancası güney Fransa'nın nesli tükenmiş bir Yahudi dilidir. 11. yüzyıl Fransız belgelerinde varlığından bahsedilen bu dil Fransa'daki Engizisyonlar sonucu düşüşe geçti. Yahudilerin Fransız Devrimi ile Fransa'nın herhangi bir yerinde yaşama hakkı ve tam vatandaşlık kazanmasıyla Şuadit'in erimesi hız kazandı. Bu dilin son konuşanı olan Armand Lunel'in 1977'de ölmesiyle Şuadit dili tarihe karıştı.
 |
|
Diğer
 Yahudilik Portali
|
Tarih
Tarihçiler için Şuadit'in doğuşu ve gelişimi belirsizdir. Roma İmparatorluğu'nda devlet işleri ve ticarette kullanılan Latince Gallia Narbonensis'in Sezar tarafından fethiyle bölgeye yayıldı. Bir teoriye göre bölgedeki Yahudiler Latince'yle tanıştı ve adaptasyon sürecinden sonra kendi dilleri doğdu. Başka bir teoriye gore ise Kitab-ı Mukaddes üzerinde tefsir yapan Narbonne okulunun etkisiyle gelişmiş bir dildi.
Çeşitleri
İki tür Şuadit yazısı vardır: dini metinler ve düzyazı. Birçok Musevi dilinde olduğu gibi bu dil de İbranice harflerle yazılıyordu.
Dini metinlerde İbranice kelimelerin sıklığı göze çarpar. Daha entellektuel bir açıdan yazılan bu metinlerde Eski Fransızca, Arpitanca, Yunanca, İbranice, Aramice ve Latince kelimeler vardır. 14. yüzyılda yazılmış, Tora'da önemli bir karakter olan Ester'i öven bir şiir ve kadınlar için yazılan sidur Şuadit dilinde yazılmış dini metinlere örnektir.
Düzyazılarda ise Arpitanca olmayan kelimelere daha az rastlanır. Bölgedeki Yahudiler'in Latin alfabesi yerine yazılarında İbrani alfabesi'ni seçmesi dönemin baskıcı Hıristiyan rejimine bir direnç olarak yorumlanabilir.
Fonoloji
y ve j harfleri yerine ş harfinin kullanıldığı ve h sesinin kullanılmadığı görülür. Örneğin, Yahudi anlamına gelen Yehudit kelimesi Şuadit olmuştur. S sesi zamanla yerini İngilizce'de kullanılan th(/θ/) sesine bırakmış ve daha sonrada f'leşmiştir, bu yüzden İbranice'deki sameh, sin, ve thav harfleri f olarak okunur. L harfinin ise Y'leştiği görülür, örneğin Arpitanca plus ve filho Şuadit dilinde pyus ve feyo olarak söylenir.