1983'te Türkiye

1983'te Türkiye olayları.

Siyaset & Olaylar

Ocak

3 Ocak - Diyarbakır'da 7 katlı, 28 daireli bir apartman çöktü. 83 kişi öldü.
6 Ocak - 10 kişi Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlıktan çıkarıldı. Vatandaşlıktan çıkarılanların arasında Yılmaz Güney ve Cem Karaca da vardı.
7 Ocak - YÖK'ün öğretim üyelerinin sakallarını kesmeleri gerektiğine dair kararı tepkiyle karşılandı.
12 Ocak - 261 sanık hakkında idam cezası istenen 759 sanıklı Fatsa Dev-Yol davası Amasya'da başladı. İdamı istenenler arasında eski belediye başkanı Fikri Sönmez de bulunuyordu.
14 Ocak - Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e fahri profesörlük ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nin fahri hukuk doktorluğu unvanları verildi.
14 Ocak - Türkiye'nin Üsküp Konsolosu Ekrem Arıkan intihar etti.
16 Ocak - THY'nin İstanbul-Ankara seferini yapan Afyon uçağı, Esenboğa Havalimanı'na inişi sırasında piste çakıldı, 46 kişi öldü.
21 Ocak - Ahmet İsvan ve iki DİSK üyesi tahliye edildi.
25 Ocak - Kaptan Hasan Hantal gemisi, Karadeniz'de battı, 11 gemici boğuldu.
25 Ocak - Cumhuriyet gazetesi ve Milli Gazete kapatıldı.
27 Ocak - Fransa'nın en büyük nişanı olan "Legion d'Honneur" Burhan Felek'e verildi.
28 Ocak - 7 Ağustos 1982'de gerçekleştirilen Esenboğa Havalimanı saldırısının saldırganlarından Levon Ekmekçiyan, Ankara'da idam edildi.
28 Ocak - İkinci Boğaz Köprüsü'nün ayak yerleri tespit edildi.

Şubat

3 Şubat - Adalet Bakanı Cevdet Menteş istifa etti.
15 Şubat - Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) Genel Müdürü Macit Akman, renkli TV deneme yayınlarının haftada iki saatten dört saate çıkarıldığını belirtti ve 1 Temmuz 1984'den itibaren tamamen renkli yayına geçileceğini söyledi.

Mart

1 Mart - Hakkâri'de Bir Mevsim adlı film Berlin Film Festivali'nde 4 ödül aldı
2 Mart - Antalya, Aliağa, Yumurtalık serbest bölge olarak saptandı.
3 Mart - Siyasi Partiler yasa tasarısı kabul edildi.
4 Mart - Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 2 No'lu Askeri Mahkemesi'nde görülmekte olan Dev-Sol davası sonuçlandı 9 sanık 6 ay -10 yıl arası hapis cezasına çarptırıldı, 14 sanık beraat etti.
5 Mart - Bulgaristan Bekir Çelenk'i iade etmeyeceğini bildirdi.
6 Mart - Resmi verilere göre son üç yılın fiyat artışları % 250 dolayında gerçekleşti En çok artış KİT ürünlerinde oldu.
7 Mart - Zonguldak'ta grizu patlaması oldu, 79 işçi öldü, 76 işçi yaralandı.
9 Mart - 1983 Belgrad saldırısı; Türkiye'nin Belgrad Büyükelçiliği binası yakınlarında Büyükelçi Galip Balkar'a otomatik silahlarla saldırı düzenlendi. Olay sonrası hemen hastaneye kaldırılan Balkar bir süre yoğum bakımda kaldı, ancak 11 Mart'ta hayatını kaybetti.
12 Mart - Osmanlılar zamanında yapılan Hamidiye suyu ihracından bu yana ilk defa olarak su ihraç etmeye başlandı İzmir'den Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Suudi Arabistan'a su ihracı başladı.
13 Mart - Beylerbeyi'nde restore edilmekte olan tarihi İsmail Hakkı Efendi Yalısı gece çıkan yangında tamamen yandı Yalının yanındaki 205 yıllık Beylerbeyi Camii'nin kubbesi de tamamen yandı.
14 Mart - Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin kurulmasını öngören yasa tasarısı Danışma Meclisi'nde kabul edildi Tasarıya göre 8 ilde DGM kurulacak.

Nisan

2 Nisan - Orient Express (Şark Ekspresi) seferlerinin başlamasının 100. yılı anısına İstanbul'a geldi.
5 Nisan - CHP eski genel başkanı Bülent Ecevit'e, yurt dışına çıkış izni verildi. Ecevit, Sosyalist Enternasyonal toplantısı için Portekiz'e gitti.
8 Nisan - Seçim yasa tasarısı açıklandı.
11 Nisan - Zonguldak Kozlu Kömür Üretim bölgesinin İhsaniye ocağında onarım çalışmaları sırasındaki patlamada biri mühendis 10 madenci öldü, dokuz kişi yaralandı.
14 Nisan - Kürtaj Yasası kabul edildi.
16 Nisan - Ege Bölgesi'nde kurtarılmış bölge kurmaya çalışan 21 sol militan yakalandı.
18 Nisan - İzmir Belediye Başkanı Cahit Günay istifa etti. Yerine Ceyhan Demir atandı.
21 Nisan - Budapeşte'de yapılan Avrupa Serbest Güreş Şampiyonası'nda, Reşit Karabacak 82 kiloda şampiyon oldu, 11 yıl aradan sonra, Türkiye'ye altın madalya kazandırdı.
21 Nisan - 1979 yılında, Fethiye'de Avusturya Büyükelçisi'nin eşi Verena Laube ve kızı Andrea'yı öldüren Şener Yiğit idam edildi.
21 Nisan - Ordu'da kan davası yüzünden iki kişiyi öldüren Cafer Aksu idam edildi.
23 Nisan - Çetin Alp ve grubunun söylediği "Opera" şarkısı Eurovision Şarkı Yarışması'nda puan alamadı.
24 Nisan - Milli Güvenlik Konseyi'nin siyasi partilerin faaliyetlerini yasaklayan kararı kaldırıldı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra askıya alınan siyasi hayat yeniden başladı.
30 Nisan - Cumhurbaşkanı Kenan Evren, seçimlerin 6 Kasım 1983 tarihinde yapılacağını açıkladı. 723 eski politikacı siyaset yasağı içinde kaldı.

Mayıs

5 Mayıs - TİKP davasında Doğu Perinçek 12 yıl hapse mahkum oldu.
7 Mayıs - İstanbul, Laleli'deki Washington Oteli'nin çay ocağında tüpgaz patlaması sonucu yangın çıktı. Çoğu Yunan ve Avustralyalı 37 kişi öldü.
9 Mayıs - Kıbrıs sorunu Birleşmiş Milletler gündemine alındı.
9 Mayıs - Cumhuriyet gazetesi başyazarı Nadir Nadi ve sorumlu yazı işleri müdürü Okay Gönensin iki ay yirmi gün hapis cezasına mahkum oldular.
13 Mayıs - BM, Rum yanlısı Kıbrıs tasarısını onayladı. Doğu Bloku ve 103 ülke tasarı lehinde oy kullandı.
14 Mayıs - Türk Dışişleri Bakanlığı BM'nin Kıbrıs konusundaki kararının geçersiz olduğunu, Türkiye'nin bu kararı kabul etmediği açıkladı.
15 Mayıs - Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP), demokrasiye geçiş döneminde kurulan ilk siyasi parti oldu.
16 Mayıs - Kağıt 5 TL'likler tedavülden kalktı.
18 Mayıs - Erdal İnönü, siyasi hayattan ve görevden kaçamayacağını açıkladı, TÜBİTAK ve Boğaziçi Üniversitesi'ndeki görevlerinden ayrıldı.
20 Mayıs - Büyük Türkiye Partisi (BTP), Anavatan Partisi (ANAP) ve Halkçı Parti (HP) kuruldu.
20 Mayıs - Romanya Devlet Başkanı Nikolay Çavuşesku Türkiye'ye geldi.
21 Mayıs - İstanbul'da Anadolu Medeniyetler Sergisi açıldı.
24 Mayıs - Banker Kastelli (Cevher Özden) tahliye edildi.
24 Mayıs - ASALA, Türkiye'nin Brüksel Turizm Müşavirliği'ni bombaladı.
24 Mayıs - Bulvar gazetesi tarafından düzenlenen yarışmada Türkiye Güzellik Kraliçesi seçilen Hülya Avşar'ın evli olduğu ortaya çıkınca ikinci güzel Dilara Haraççı kraliçe oldu.
25 Mayıs - Milli Güvenlik Konseyi kürtaj yasa tasarısını kabul etti.
26 Mayıs - Erdal İnönü başkanlığında Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) kuruldu.
26 Mayıs - Biri kadın, 9 sol eylemci idama mahkum oldu.
26 Mayıs - BTP'ye 33 eski parlamenter daha katıldı.
27 Mayıs - Batman Çayı'na düşen traktörde 14 kadın işçi boğuldu.
28 Mayıs - Türkiye-Irak sınırında üslenen bazı silahlı grupların sınırdaki Türk güvenlik kuvvetlerine saldırmaları üzerine TSK bir harekat yaptı.

Haziran

1 Haziran - Bağımsız Türkiye Partisi, Millî Güvenlik Konseyi kararıyla kapatıldı. Süleyman Demirel, Sırrı Atalay, İhsan Sabri Çağlayangil'in de aralarında olduğu 16 kişi, Çanakkale'de bir askeri garnizonda (Zincirbozan) gözetim altına alındı.
5 Haziran - İzmir'de iki terörist idam edildi.
7 Haziran - Bulgaristan Devlet Başkanı Todor Jivkov Türkiye'ye geldi.
8 Haziran - ANAP ve HP'den yedişer üye veto edildi.
14 Haziran - Yeni seçim yasası yürürlüğe girdi.
15 Haziran - MDP kurucularından Necla Tekiner Cumhuriyet Başsavcısı'nın kararıyla kurucu üyelikten çıkarıldı.
16 Haziran - Kapalıçarşı'da bir terörist patlattığı bomba ile 2 kişinin ölümü ve 23 kişinin yaralanmasına neden oldu, karnına bağladığı bomba ile intihar etti.
16 Haziran - Milli Güvenlik Konseyi Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin kurulması yasasını onayladı. Devlet Güvenlik Mahkemeleri 1 Nisan 1984 günü resmen çalışmalarına başladı.
16 Haziran - Yeni Basın Kanunu Tasarısı açıklandı.
18 Haziran - İstanbul'da 7 rakamlı telefon uygulaması başladı.
23 Haziran - Doğru Yol Partisi kuruldu.
23 Haziran - SODEP'in 21 kurucusu MGK tarafından veto edildi.
27 Haziran - Erdal İnönü'nün Millî Güvenlik Konseyi tarafından vedo edilmesi üzerine Cezmi Kartay, SODEP Başkanı seçildi.
28 Haziran - Polonya'nın Türkiye'ye olan borcunu karşılık yaptığı Ankara vapuru Türkiye'ye geldi.
29 Haziran - Kenan Evren, Genelkurmay Başkanlığı'ndan ayrıldı, yerine Nurettin Ersin getirildi.
29 Haziran - Federasyon Kupası'nı Fenerbahça kazandı.

Temmuz

1 Temmuz - İstanbul'da taksimetre uygulamasına başlandı.
8 Temmuz - Doğru Yol Partisi'nin 8 üyesi veto edildi.
8 Temmuz - Bizim Parti (BP) kuruldu.
14 Temmuz - Türkiye'nin Brüksel Büyükelçiliği'nde görevli Dursun Aksoy silahlı saldırıda öldürüldü. Olayı üç ayrı Ermeni örgütü üslendi.
15 Temmuz - Orly Havalimanı saldırısı; Ermeni ASALA örgütü tarafından THY'nin Paris Orly Havaalanı'ndaki bürosu bombalandı, 7 kişi öldü, 56 kişi yaralandı.
21 Temmuz - Rize'de sel heyelanından 27 kişi öldü.
22 Temmuz - Marmara Üniversitesi'nde 79 öğretim üyesinin görevine son verildi.
22 Temmuz - Muhafazakar Parti kurucusu 24 kişi veto edildi.
27 Temmuz - Ermeni militanlar Türkiye'nin Lizbon Büyükelçiliği'ni bastı. Büyükelçilik maslahatgüzarının eşi öldü. Aynı gün Paris'teki Ermeni Kültür Merkezi bombalandı.
28 Temmuz - Güneş gazetesi hisselerini Ömer Çavuşoğlu ve Ahmet Kozanoğlu tarafından Hisarbank'a devretti. Hisarbank'a Maliye el koydu.
28 Temmuz - BP kendini feshetti. Türkiye Huzur Partisi'ne geçti.
28 Temmuz - Türkiye Huzur Partisi hakkında kapatma davası açıldı.
28 Temmuz - Zonguldak'te selden 3 kişi öldü, büyük hasar oldu.

Ağustos

14 Ağustos - Tercüman ve Milliyet gazeteleri süresiz kapatıldı.
17 Ağustos - Milli Güvenlik Konseyi, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu'nun kuruluşunu onayladı. Böylece, Türk Dil Kurumu (TDK) ve Türk Tarih Kurumu'nun (TTK) özerkliğine son verildi.
22 Ağustos - Bizim Parti kendini feshetti.
24 Ağustos - Nokta dergisi kapatıldı.
24 Ağustos - Doğru Yol Partisi (DYP) ve Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) Milli Güvenlik Konseyi vetoları nedeniyle gerekli işlemleri tamamlayamadığından 6 Kasım tarihinde yapılacak seçimlere katılamıyor.
26 Ağustos - Yazar Oktay Akbal cezaevine girdi.
27 Ağustos - Kapatılan Milliyet gazetesi ve Nokta dergisi tekrar yayıma başladı.

Eylül

2 Eylül - Tercüman gazetesinin yayınına izin verildi.
3 Eylül - Nail Çakırhan, Ağa Han Mimarlık Ödülü'nü aldı.
14 Eylül - SODEP eski Genel Başkanı Erdal İnönü hakkında Sıkıyönetim Savcılığınca dava açıldı.
15 Eylül - Yazar Metin Toker 3 ay hapis cezasına mahkum oldu.
24 Eylül - Milli Güvenlik Konseyi kamu çalışanları için emeklilik yaşını kadınlarda 45'e, erkeklerde 50'ye yükselten düzenlemeyi yasalaştırdı.
26 Eylül - Ankara'da bunalım geçiren bir polis,eşi ve üççocuğunu kurşuna dizdi, sonra intihar etti.
29 Eylül - Basına büyük kısıtlamalar getiren yasa tasarısı 12 Eylül askeri yönetiminin atadığı Danışma Meclisi'nde oylanarak yasalaştı.
30 Eylül - Milli Güvenlik Konseyi Çanakkale Zincirbozan'da zorunlu ikamet ettirilen 16 siyasinin serbest bırakılmasına karar verdi.

Ekim

1 Ekim - Basın kuruluşları yeni basın yasasını eleştirdi.
4 Ekim - Türkiye, 8 bölge valiliğine ayrıldı. Sonradan bu kararın uygulamasından vazgeçildi.
7 Ekim - Yeşilköy Havalimanı yeni dış hatlar terminal binası açıldı.
8 Ekim - İşçi ve memur emeklilerine yeni zam kabul edildi. İşçi emeklilerinin çalışabilecekleri kararına varıldı.
8 Ekim - Orly Havaalanı katliamının bombalarını yapan Soner Nayır Fransız Polisi tarafından yakalandı.
10 Ekim - Bülent Ecevit ve 133 eski parlamenterin yurtışına çıkış yasağı kaldırıldı.
11 Ekim - İspanya'da düzenlenen Valencia Film Festivali'nde Derman adlı Türk filmi jüri özel ödülünü aldı.
13 Ekim - Danışma Meclisi'nin görevi fiilen son buldu.
14 Ekim - Polonya asıllı Amerikalı yazar Jerzy Kosinski Türkiye'ye geldi.
15 Ekim - Türk-Alman dostluğuna katkılarından dolayı gazeteci-işadamı Feyyaz Tokar'a Alman Cumhurbaşkanı tarafından liyakat nişanı verildi.
19 Ekim - Irak'la ikinci petrol boru hattı için anlaşma imzalandı.
22 Ekim - Merhaba gazetesi kapatıldı.
22 Ekim - MDP lideri Turgut Sunalp, ANAP lideri Turgut Özal ve HP lideri Necdet Calp televizyonda açık oturuma çıktılar.
24 Ekim - Diyarbakır eski belediye başkanlarından Mehdi Zana 24 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
30 Ekim - Erzurum ve Kars'ta deprem oldu, 1.330 kişi öldü, 534 kişi yaralandı.

Kasım

2 Kasım - İstanbul'da ilk defa başarıyla böbrek nakli yapıldı.
3 Kasım - Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamındaki Atatürk Barajı'nın temelini attı.
5 Kasım - Merhaba gazetesinin yayınlanmasına izin verildi.
6 Kasım - 1983 Türkiye genel seçimleri; 12 Eylül Darbesi'nden sonra kurulan partilerin katıldığı ilk genel seçimde, katılmalarına izin verilen üç parti ile genel seçim yapıldı. Çoğunluğu Anavatan Partisi kazandı, Halkçı Parti, ana muhalefet partisi oldu, MDP üçüncü parti oldu.
8 Kasım - ANAP Genel Başkanı Turgut Özal, Cumhurbaşkanı Kenan Evren'i ziyaret etti.
8 Kasım - Tan gazetesinin yayınına izin verildi.
10 Kasım - Günaydın gazetesinin yayınına izin verildi.
12 Kasım - Antalya ve Mersin serbest liman ilan edildi.
12 Kasım - Telefonlarda üç dakika uygulaması başladı.
14 Kasım - Barış Derneği davası sonuçlandı. 18 kişi 8 yıl, 5 kişi de 5 yıl hapis cezasına mahkûm oldu.
14 Kasım - Türkiye'nin ilk basın müzesinin kurulması için imzalanan protokolle Çemberlitaş'taki eski Darülfünun binası Gazeteciler Cemiyeti'ne devredildi.
15 Kasım - Bağımsız Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kuruldu. Bu devleti ilk olarak Türkiye tanıdı.
16 Kasım - Nazlı Ilıcak ve Aydoğdu İlter basın davasında beraat etti.
17 Kasım - Yorgun Savaşçı filmi yaktırıldı.
18 Kasım - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi KKTC'nin bağımsızlık kararının geçersiz saydı
24 Kasım - TBMM, yaklaşık 3 yıl aradan sonra yeni seçilen milletvekilleriyle açıldı. Başbakan Bülent Ulusu istifa etti.
24 Kasım - Ankara'nın hava kirliliğinde dünyanın üçüncü şehri olduğu açıklandı.

Aralık

2 Aralık - Türkan Şoray ve Cihan Ünal, Kastamonu'da evlendi.
3 Aralık - Orgeneral Necdet Üruğ, Nurettin Ersin'in yerine Genelkurmay Başkanı oldu. Ersin, Cumhurbaşkanlığı Konseyi'ndeki yerini aldı.
4 Aralık - ANAP'lı Necmettin Karaduman TBMM Başkanı seçildi.
6 Aralık - Milli Güvenlik Konseyi yönetimi sona erdi. Konsey, çıkardığı son yasayla kendi dönemlerini kötüleyen ya da küçük düşüren her türlü yazılı ve sözlü beyanı yasakladı.
9 Aralık - Erdal İnönü beraat etti.
10 Aralık - 20 eski bakan ve 80 eski parlamenter DYP'ye girdi.
11 Aralık - SODEP toplantısında kalp krizi geçiren genel sekreter Ahmet Durakoğlu öldü.
12 Aralık - Kapatılan Büyük Türkiye Partisi'nin (BTP) 18 kurucu üyesi DYP'ye girdi.
13 Aralık - Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Turgut Özal'ın kabinesini onayladı.
14 Aralık - İstanbul, Vaniköy'deki 100 yıllık Hasan Birinci Yalısı çıkan yangında tamamen yandı.
18 Aralık - Konya'nın Ermenek ilçesine bağlı Elmayurdu köyünde düğün evi çöktü, 11'i çocuk 14 kişi öldü, 17 kişi de yaralandı.
18 Aralık - Erdal İnönü, yeniden SODEP Genel Başkanlığı'na seçildi.
21 Aralık - Ankara'da bir arabaya yerleştirilen bombanın patlaması sonucu 100'den fazla binanın camları kırıldı. Patlamayla ilgili dokuz kişi yakalandı. Ankara ve İstanbul'da ele geçirilen militanların "Hizbu-l Dava-i İslami" örgütü üyesi oldukları belirlendi.
24 Aralık - Turgut Özal Hükümeti güvenoyu alıp göreve başladı.
25 Aralık - Türk-İş Genel Başkanlığı'na Şevket Yılmaz, Genel Sekreterliği'ne de Sadık Şide seçildi.
27 Aralık - 116 yıllık Emekli Sandığı kapandı. Mal varlığı Ziraat Bankası'na devredildi.
29 Aralık - Türk Parasını Koruma Kanunu değiştirildi. Döviz alım satımı serbest bırakıldı.

Ölümler

Yıllara göre Türkiye

1900'lü yıllar	1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999

2000'li yıllar	2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

This article is issued from Vikipedi - version of the 6/11/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.