Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri

Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri Azərbaycan Silahlı Qüvvələri
Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri Ordu arması
Kuruluş	26 Haziran 1918[1]
Şimdiki hal	1992 öncesi
Birimler	Kara Kuvvetleri Hava Kuvvetleri Hava Savunma Kuvvetleri Deniz Kuvvetleri
Merkezi	Bakü
Komuta
Başkomutan	İlham Aliyev
Savunma Bakanı	Zakir Hasanov
Genelkurmay Başkanı	Necmettin Sadıkov
Genel bilgiler
Askere alınması mümkün olan vatandaş sayısı	2.278.888 erkek 15-49 yaşları arası, 2.291.770 kadın 15-49 yaşları arası
Askere alınmaya uygun olan vatandaş sayısı	1.727.464 erkek 15-49 yaşları arası, 1.944.260 kadın 15-49 yaşları arası
Etkin personel sayısı	126.400 (sıralama 35.)
Rezerve personel sayısı	575.000
Maliye
Bütçe	$4.210Milyar $ (2015)[2]

Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri (Azerice: Azərbaycan Silahlı Qüvvələri), 9 Ekim 1991 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Silahlı Kuvvetler hakkındaki yasaya uygun olarak yeniden yapılandırılmış ve üç kola ayrılmıştır:

• Kara Kuvvetleri
• Hava Kuvvetleri ve Hava Savunma Kuvvetleri
• Deniz Kuvvetleri

Ayrıca Ulusal Muhafızlar, İç Güvenlik Kuvvetleri,Sahil Güvenlik Kuvvetleri, Sınır Koruma Kuvvetleri devlet savunma güçlerinin bir parçası gibi kabul edilmektedir.

Bütçe

2003 yılında Azerbaycan'ın askeri bütçesi 115 milyon manat (135 milyon ABD doları) olduğu halde, 2010 yılında 2,2 milyar manat (2,7 milyar ABD doları) düzenlemiş, 2011 yılı devlet bütçesinde ise bu rakamın 2, 4 milyar manat (3,3 milyar ABD Doları) olması bekleniyor.^[3]

Tarihi

1918 28 Mayısta kabul edilen Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin istiklal beyannamesinde geçen; Azerbaycan kendini dış engellerin savunmak, iç düşman kuvvetleri etkisiz hale getirmek için nizami orduya sahip olmalı, kendisinin silahlı kuvvetlerini yaratmalıdır. Çünkü bağımsız ordusu olmayan devletin ulusal devletçiliği hep yabancıların tehlikesi altında yaşamaya mahkûmdur. Bu zorunlulukla ilgili 28 mayıs 1918'de oluşturulan ilk kabinede Azerbaycan hükümetinin Savunma Bakanı görevine general Hüsrev Sultanov bey atandı. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin ordu yapılanması hakkında tedbirler planına uygun olarak 1919 yılı Kasım ayının 1'ine kadar ordunun en önemli yapısal birimleri ve bölümleri oluşturuldu. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti yaratıldığı ilk dönemlerde onun askeri kuvvetleri 600 kişilik gönüllü askerlerden ibaretti. Hükümet 1918 yılı 19 Haziran gününde ülke topraklarında sıkıyönetim ilan etti. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Bakanlar Konseyi 26 Haziran 1918 tarihli kararı ile Çarlık Rusyası döneminde "Vahşi tümen" ("Dikay ¤ diviziy Kayıt") denen eski Tatar süvari alayının askerlerinden şekillendirilmiştir. 11 Temmuz hükümet emri ile askeri seferberlik ilan edildi. Azerbaycan Cumhuriyeti 1894-1899 yılları arasında doğmuş bütün Müslüman vatandaşları orduya çağırdı.

1920 yılında Azerbaycan Sovyet Rusya'sı tarafından işgal edildikten sonra Azerbaycan'ın Askeri Bakanlığı resmen iptal edilerek, bu fonksiyon Halk Askeri Komiserliği'ne verilmiş, Azerbaycan ordusunun 21 Generalinden 15'i Bolşevikler tarafından öldürülmüştü. Azerbaycan'ın bağımsızlığının restorasyonundan sonra, 1991 yılının Eylül ayında Sovyet Rusya'nın kararı ile, 9 Ekim'de Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri'nin kurulması kabul edildi.

1992 yılının Ocak ayında Azerbaycan Ordusu, ilk işlemini gerçekleştirdi. Şuşa şehri yakınlarındaki Daşaltı kentini ele geçirmek amacıyla gerçekleştirilen Daşaltı işlemi başarısızlıkla sonuçlandı. Yazın 1992 Azerbaycan Savunma Bakanlığı'nın komuta heyeti yönetimi altında çıkarma birlikleri oluşturuldu. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının 1992 18 Eylül tarihli emri ile 9 Ekim Azerbaycan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri günü ilan edildi. Fakat, 22 Mayıs 1998 tarihli Cumhurbaşkanı emri ile ilgili kararname yürürlükten düşürülerek 26 Haziran tarihi Silahlı Kuvvetler günü ilan edilmiştir. 1997 yılının Ocak ayında Azerbaycan barış kuvvetleri oluşturulmuştu.

Azerbaycan ordusunun tarihinde en büyük silah anlaşması ise 2012 yılında gerçekleşti. Aynı yılın Şubat ayında İsrail'in Israeli Aerospace Industries (İAİ) adlı büyük askeri sanayi şirketi Azerbaycan'a insansız istihbarat uçaklarının en yeni versiyonlarının ve en modern hava savunma Sistemlerinin satılmasına dair 1.6 milyar dolarlık anlaşma yapıldı. İsrail askeri uzmanlarının büyük kısmı Azerbaycanlı meslektaşlarına yeni silah sistemleri ile çalışmayı öğretmek için Bakü'ye gönderildi. Yeni anlaşmaya göre İsrail'den düşman hedeflerine net füze fırlatabilen insansız istihbarat uçakları "Heron" ların alınması, ayrıca hava ve füze saldırısından güvenli koruma sağlayan HHM sistemlerinin alınması kararlaştırıldı. Bu HHM sistemleri Azerbaycan topraklarını balistik füze darbelerinden savunmaya yardımcı olacaktır.

2008-2012 yıllarında devlet bütçesinden ülkenin savunma gücünün artırılması ve silahlı kuvvetlerin maddi ve teknik yenilenmesini sağlanması amacıyla 12 milyar ABD doları ayrılmıştır. Azerbaycan savunma sektörüne devlet bütçesinden ayırdı hacme göre Güney Kafkasya ve Orta Asya ülkelerini 4 defaya yakın katlayabilir. Bu dönemde silah ve askeri tekniklerin satın alınmasına dair Ukrayna, Rusya, Belarus, Türkiye, İsrail, Güney Afrika, Sırbistan, Avusturya vb., Askeri ürünlerin üretimine dair Ukrayna, Belarus, Türkiye, Güney Afrika, Polonya, Ürdün gibi ülkelerle anlaşmalar imzalandı.

Teşkilat

• Savunma Bakanlığı Baş Karargâhı / Müdafiə Nazirliyi Baş Qərargahı
  • Kara Kuvvetleri / Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Quru Qoşunları
  • Deniz Kuvvetleri / Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələri
  • Hava Kuvvetleri / Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri

Toplam Personel Sayıları

• Kara Kuvvetleri -85.000
• Hava Kuvvetleri - 6.000
• Deniz Kuvvetleri - 4.000
• Jandarma Kuvvetleri - 12.000
• Sınır Muhafızları - 14.000
• Ulusal Muhafızlar - 3.000
• Diğer Kuvvetler - yaklaşık 5.000

Toplam:129.000

Ana Muharebe Tanklar

• • T-90 MBT x 200(T-90C/Rusya'dan alınıyor)
  • T-80 MBT x 25
  • T-72 MBT x 400 modernize edilmiş.
  • T-64 MBT x 100
  • T-84 Oplot-M MBT x 25(Ukrayna'dan alınmaktadır)
  • T-80U MBT x 0 (Ukrayna'dan alınmıştır)

Toplam:832 Tank.

Zırhlı Muharebe Aracı

• • BMP-1 Piyade Muharebe Aracı x 120
  • BMP-2 Piyade Muharebe Aracı x 240
  • BMP-3 Piyade Muharebe Aracı x 101
  • BMD-1 Hava İndirme Muharebe Aracı x 50
  • BRM-1K Piyade Muharebe-Keşfiyyat Aracı x 30
  • BRDM-2 Piyade Muharebe-Keşfiyyat Aracı x 30
  • BTR-3 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 3
  • BTR-4 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 0
  • BTR-60 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 0
  • BTR-70 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 240
  • BTR-80 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 210
  • BTR-80A Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 180
  • BTR-90 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 0
  • Matador MRAP x 110 (Lisans üretimi)
  • Marauder MRAP x 110(Lisans üretimi)
  • Otokar-Akrep Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 100
  • Otokar-ATM Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x100
  • Otokar-Kobra Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x150

Çok Namlulu Roketatarlar

• "GRAD" BM-21 122mm MLRS - 85
• "Lynx GRAD 140mm MLRS - 60
• "SMERCH" 9A52 300-mm MLRS - 30
• "RAK-12" 128mm MLRS - 12
• "NAYSA" ( Israel`den alinmaktadir)
• "LAR-160" MLRS -50
• "EXTRA" 300-mm MLRS - 35
• 107mm Anadolu ÇNRS - 96 (Roketsan ile ortak üretilecek)^[4]
• 122mm Sakarya T-122 -48 (Roketsan ile ortak üretilecek)^[4]

Balistik Füzeler

• • Barak-8
  • S-300 Favorit

Kundağı Motorlu Obüsler

• 2S1 (Gvozdika) 122 mm Kundağı Motorlu 122mm Obüs - 136
• 2S3 (Akasiya) 152 mm Kundağı Motorlu 152mm Obüs - 72
• 2S7 (Pion) 203 mm Kundağı Motorlu 204mm Obüs - 45
• 2S9 (Nona-S) 120 mm Kundağı Motorlu 120mm - 48
• (Atmos) Kundağı Motorlu Obüs-15 * (Cardom) Kundağı Motorlu Obüs-40
• (T-155 Firtina) Kundağı Motorlu Obüs-36
• 2S7 (Malka) 203 mm Kundağı Motorlu 204mm Obüs-45

Havan Topu ve Obüsler

• M-46 130 mm Sahra topu x 36
• D-30 122 mm obüs - 182
• D-20 152 mm obüs - 34
• 2A36 152 mm Top - 20
• MT-12 "Rapira" 100mm Yivsiz Antitank Topu - 72
• 82 mm M5 Azerbaycan yapımı - 240

Deniz Kuvvetleri

• Personel: 5.000
• Gemiler^[5]
  • Osa sınıfı hücumbot x 2
  • Stenka sınıfı karakol teknesi x 5
  • Sonya sınıfı mayın tarama gemisi x 2
  • Yevgenya sınıfı mayın tarama gemisi x 5
  • Çıkarma gemisi x 6
  • Çıkarma kotrası x 2
  • Özel amaçlı gemisi x 1
  • Özel amaçlı kotra x 1
  • AB-25 karakol kotrası (2000'de Türkiye'den) x 1
  • Point karakol kotrası (2003'te ABD'den) x ?
  • Küçük karakol kotrası (2001'de ABD'den) x 2
  • Küçük karakol kotrası (2001-2005'te Türkiye'den)x 30

Hava Kuvvetleri

• Personel:7.900

Uçak	Köken	Tip	Çeşitler	Etkin[6]	Not
Avcı uçağı
Mikoyan-Gurevich MiG-21	Sovyetler Birliği	Avcı uçağı	MiG-21	5
Mikoyan-Gurevich MiG-25	Sovyetler Birliği	Avcı uçağı	MiG-25	8
Mikoyan-Gurevich MiG-29	Rusya	Önleme / Keşif	MiG-29	26
PAC JF-17 Thunder	Pakistan	Avcı uçağı	JF 17	26[7][8][9][10]
Mikoyan-Gurevich MiG-35	Rusya	Çok amaçlı avcı uçağı
Saldırı uçağı
Sukhoi Su-17	Sovyetler Birliği	Avcı-bombardıman uçağı
Sukhoi Su-24	Sovyetler Birliği	Saldırı uçağı	Su-24	5
Sukhoi Su-25	Sovyetler Birliği	Yakın hava desteği	Su-25	30
	Rusya	Eğitim uçagı		8[8][11]
Eğitim uçağı
Aero L-29 Albatros	Çekoslovakya	Askerî eğitim uçağı	L-29	8
Aero L-39 Albatros	Çekoslovakya	Askerî eğitim uçağı	L-39	22
Yakovlev Yak-52	Romanya	Askerî eğitim uçağı	YaK-52	12
Saldırı helikopteri
Mil Mi-35M	Rusya	Saldırı helikopteri		36
TAI/AgustaWestland T-129	Türkiye	Saldırı helikopteri	T-129 ATAK	60[12]
Mil Mi-24	Sovyetler Birliği	Saldırı helikopteri	Mi-24 (SuperHind Mk.III dahil)	70[13]
Nakliye ve hizmet helikopteri
Mil Mi-2	Sovyetler Birliği	Hafif zırhlı nakliye helikopteri	Mi-2	10
Mil Mi-6	Sovyetler Birliği	Ağır nakliye helikopteri	Mi-6	15
Mil Mi-8	Rusya	Gunship / Nakliye helikopteri	Mi-8	18
Mil Mi-17	Sovyetler Birliği	Nakliye helikopteri	Mi-17	72
Mil Mi-171Ş	Rusya	Gunship / Nakliye helikopteri	Mi-171Ş	14
Ka-32	Sovyetler Birliği	Gunship / Nakliye helikopteri	Ka-32	12
Nakliye uçağı
Ilyushin Il-76	Rusya	Stratejik nakliye uçağı	Il-76	3
Antonov An-12	Rusya	Askerî nakliye uçağı	An-12	1
Antonov An-24	Rusya	Nakliye uçağı	An-24	1
Tupolev Tu-134	Rusya	Yolcu uçağı	Tu-134A	1
İnsansız hava aracı
Orbiter	İsrail	UAV	Orbiter	45
Aerostar	İsrail	UAV	Aerostar	60
Hermes-450	İsrail	UAV	Hermes	40
IAI Searcher	İsrail	UAV	Searcher	42

Personel Silahları

• Zafer Azerbaycan yapımı hafif makineli silah
• Zafer-K Azerbaycan yapımı hafif makineli silah
• İnam Azerbaycan yapımı hafif makineli silah
• MP5 hafif makineli silah
• AKS-74U saldırı tüfeği
• Hazri Azerbaycan yapımı saldırı tüfeği
• IMI Tavor TAR-21 saldırı tüfeği
• M4 Karabina saldırı tüfeği
• AK-47 saldırı tüfeği
• AK-74 saldırı tüfeği
• G3A3 savaş tüfeği
• PK makineli tüfeği
• M60 makineli tüfeği
• NSV makineli tüfeği
• Remington 700 Keskin nişancı tüfeği
• Dragunov SVD 7,62 mm Keskin nişancı tüfeği
• İST Istiklal Azerbaycan yapımı 14,5 mm Keskin nişancı tüfeği (Menzili 3000M,2000M-de insan eli büyüklükte hedefi vurabilir. )
• RPG-7 Roketatar

Not

1. http://www.mod.gov.az/index2.php?content=sq/mn
2. http://ann.az/az/azerbaycanda-2015-ci-ilin-herbi-bdcesi-aqland/#.VY76Db2DrqA
3. http://az.wikipedia.org/wiki/Az%C9%99rbaycan_Silahl%C4%B1_Q%C3%BCvv%C9%99l%C9%99ri
4. Azerbaijan, Turkey sign contract on joint rocket production
5. List of military techniques Azerbaijan acquired over the past 7 years published, APA
6. Azerbaijani military aviation OrBat
7. http://en.apa.az/news.php?id=97127
8. http://deyerler.org/print:page,1,50749-azerbaycanin-ateskes-dovrunde-itirdiyi-teyyareler.html
9. http://www.defence.pk/forums/jf-17-thunder/68977-5-billion-jf-17-exports-azerbaijan-iran-egypt-turkey-venezuela-etc.html
10. http://en.wikipedia.org/wiki/CAC/PAC_JF-17_Thunder
11. http://en.apa.az/news.php?id=52414

Galeri

• 
  Azerbaycan pilotlarının uçuşu
• 
  Azerbaycan savaş uçakları sunumu
• 
  Iraktaki Azeri Askerler
• 
  Azerbaycan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri günü geçit töreni
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
  Azerbaycan Cumhuriyet Bayramı geçit töreninde Azerbaycan askerleri
• 
  Safar Abiyev