Azerbaycan coğrafyası

Azerbaycan coğrafyası
Kıta	Asya ve Avrupa
Bölge	Kafkasya
Koordinatlar	40°30′K 47°30′D / 40.5°K 47.5°D
Yüzölçüm	dünyada 119. sırada 86,600 km² Kara : 99.42 % Su : 0.57 %
Kıyılar	713 km
Sınırlar	Ermenistan 1007 km, İran 765 km Gürcistan 471 km Rusya 391km Türkiye 15 km Toplam 3472 km
En yüksek nokta	Bazardüzü Dağı 4.488 m
En alçak nokta	Hazar Denizi -28 m
En uzun nehir	Kura Nehri 1,514 km
En büyük göl

Azerbaycan, Avrasya'da, Kafkaslar'ın güney yamaçlarında yer alan üç devletten (öbürleri Gürcistan ve Ermenistan) en doğuda ve en büyük olanıdır. Güneyinde İran Azerbaycanı, doğusunda Hazar Denizi, batısında Ermenistan ve Türkiye, kuzeyinde Gürcistan ve Rusya (Dağıstan) bulunur. Yüzölçümü 86.600 km²'dir. Başkenti, eski bir yerleşme ve Hazar Denizi kıyısındaki en önemli liman kenti olan Bakü'dür. Nahçıvan ve Dağlık Karabağ da Azerbaycan sınırları içinde yer almaktadır

Yüzey Şekilleri

Bazardüzü Dağı

Azerbaycan'da yerşekilleri bakımından üç bölge ayırt edilir. Ülkenin kuzeyini Büyük Kafkaslar'ın doğu kesimi kaplar. Yer yer 4.000 metreyi aşan (Bazardüzü Doruğu 4.485 m) bu dağlar güneydoğuya doğru alçalır ve tepelere, platolara dönüşerek Hazar Denizi kıyısına kadar uzanır. Ülkedeki en yüksek doruklar ülkenin kuzey sınırını oluşturan Büyük Kafkaslar'ın üzerinde yer alır. Akarsuların açtığı derin boğazlarla parçalanmış görkemli sırtlar ve yükseltiler bu bölgeye olağanüstü bir doğal güzellik kazandırmıştır.

Güneybatıdaki Küçük Kafkaslar ülkedeki ikinci önemli dağ sistemini oluşturur. Bu sistem Şahdağ, Muratdağ ve Zangezur Sıradağları ile Karabağ Yaylası'nı kapsar. Deniz düzeyinden 1.566 m yükseklikteki, güzel manzaralı Göygöl Gölü buradadır. Azerbaycan'ın güney sınırını Taliş Dağları oluşturur; bu dağların en yüksek noktası Kyumyurkyoy'dur.

Yerşekli bakımından ayırt edilen üçüncü bölgeyi, adı geçen iki dağlık kesim arasındaki Kura-Aras Çöküntü Alanı meydana getirir. Kura ve onunla Sabirabad'da birleşen Aras nehirlerinin ve kollarının alüvyonlarıyla dolmuş olan bu çukurluk, güneydoğudaki Hazar Denizi'ne doğru genişleyen üçgen biçimli bir ovadır. Kura-Aras Düzlüğü Şirvan, Mil ve Mugan ovalarını kapsar.

Bitki Örtüsü ve Hayvan Varlığı

Dağların yamaçları kayın, meşe ve çam ormanlarıyla kaplıdır. Hayvan türleri arasında geyik, karaca, yaban domuzu, ayı, vaşak, Avrasya bizonu, elik ve pars sayılabilir. Çil keklik ve orman tavuğu en sık rastlanan kuş türleridir. Kura-Aras Düzlüğünde bozkırlara ve yarı çöl ortamında özgü bitkiler yetişir. Azerbaycan'ın büyük bölümü gri ve tuzlu topraklarla kaplıdır; yüksek kesimlerde ise kestane rengi topraklar ağırlıktadır. Kura ve Aras ırmakları arasındaki kanal ağı düzlüklerin sulanmasını sağlar.

İklim

Azerbaycan'da ılıman bir iklim varıdır fakat Hazar Denizinden içeriye doğru, yüksek dağlarda ve diğer yüksek kesimlerde sert bir iklimle karşı karşıya kalınır. Yüksek kesimlerde kışlar uzun, soğuk ve kar yağışlı, yazlar ise serin geçer. Ovalarda ise kışlar serin ve yağmurlu ve bazen karlı, yazlar sıcak ve kurak geçer.

Azerbaycan'ın alçak orta ve doğu kesiminde yarı kurak bir subtropikal iklim hüküm sürer. Ülkenin bu kesiminde kışlar serin ve yağmurlu ve bazen karlı, yazlar sıcak ve kurak geçer. Bu bölgelerde ortalama yağış miktarı 180-200 mm arasında değişir; ve yağışlar tüm yıl boyunca dengesiz olmakla beraber, yaz mevsiminde yok denecek kadar azdır.

Nemli bir subtropikal iklimin hüküm sürdüğü güneydoğu bölgeleri ise Azerbaycan'ın en çok yağış alan kesimidir. Bu bölgede ortalama yağış miktarı 1.200-1.400 mm arasında değişir; ve yağışlar her mevsime oldukça dengeli olarak dağılmıştır.

Büyük Kafkaslar, Azerbaycan'ın ikinci en çok yağış alan kesimidir. Bu bölgede ortalama yağış miktarı 1.000 mm'yi aşar; ve yağışlar burada da her mevsime oldukça dengeli olarak dağılmıştır.

700 m'yi aşan yerlerde karasal iklim hüküm sürer. Bu iklim, yüksek yağış alan güneydoğu bölgelerinde ve Büyük ve Küçük Kafkaslarda nemli bir kara iklimi tipindedir. 700 m'yi aşan Nahçıvan'ın da dahil olduğu diğer yüksek yerlerde ise yarı kurak bir kara iklim hüküm sürer. Yüksekliği 2.000 m'yi aşan yerlerde tundra iklimi görülür. Bu bölgeler yılın çoğu karlarla kaplıdır. Daha yüksek yerlerde dağlar tüm yıl boyunca karla kaplı kalabiliyor.

Galeri

• 
• 
• 
• 

Ayrıca

• Wikimedia Atlas'da Azerbaycan