Türkmenistan coğrafyası
| Türkmenistan coğrafyası | |
|---|---|
 | |
| Kıta | Asya |
| Bölge | Orta Asya |
| Koordinatlar | 40°00′K 60°00′D / 40°K 60°D |
| Yüzölçüm | dünyada 52. sırada 488,100 km² Kara : % Su : % |
| Kıyılar | 1.768 km |
| Sınırlar | Özbekistan 1.621 km İran 992 km Afganistan 744 km Kazakistan 379 km Toplam 3.736 km |
| En yüksek nokta | Aýrybaba 3.138 m |
| En alçak nokta | Vpadina Akchanaya -81 m |
| En uzun nehir | Ceyhun |
| En büyük göl | |
Türkmenistan, Orta Asya'da ülke. Kuzeybatıda Kazakistan, kuzeyde, kuzeydoğuda ve doğuda Özbekistan, güneyde de Afganistan ve İran'la çevrilidir.
Türkmenistan'ın yaklaşık yüzde 90'ı çöllerle kaplıdır. Dünyanın en büyük kum çöllerinden biri olan Karakum, Türkmenistan'ın orta kesimini kaplayarak Kazakistan'a doğru uzanır. Türkmenistan'da ayrıca bir dizi alçak dağ ve tepe yer alır. Güneydeki Kugitang ve Kopet dağları Pamir-Alay Sıradağlarının uzantısıdır. Jeolojik açıdan genç bir bölge olan Kopet Dağları ve çevresinde sık sık deprem olur.
Asya'nın iç kesimlerinde yer alan Türkmenistan'da yüzey şekillerinin de etkisiyle sert bir karasal iklim hüküm sürer. Sıcaklık yıl ve gün içinde büyük farklılıklar gösterir. Yazın ender olarak 35 °C'nin altına düşen sıcaklık, güneydoğudaki Karakum Çölünde gölgede 50 °C'ye kadar yükselir; kış aylarında ise Afganistan sınırındaki Kuşka'da -33 °C'ye kadar düşer. Nem oranı düşük ve yağışlar yetersizdir. Kuzeybatıdaki çöllerde 80 mm dolaylarında olan ortalama yıllık yağış miktarı dağlık bölgelerde 300 mm'ye kadar yükselir.
Türkmenistan'daki başlıca nehirler ülkenin kuzeydoğu sınırı boyunca akarak Aral Gölüne dökülen Ceyhun (Amu Derya) Nehriyle Herirud (Tecen), Murgab ve Atrek nehirleridir. Sulama amacıyla ülkede birçok kanal inşa edilmiştir. Karakum Çölü boyunca uzanan ve dünyanın en büyük sulama ve taşımacılık kanallarından biri olan Karakum Kanalının yapımı 1950'lerde başlayıp 1988'de tamamlanmıştır. Türkmenistan'da sulu tarıma elverişli bir toprak katmanıyla kaplı olan vahalarla vadi ve platolar dışında, doğal bitki örtüsü çöl özellikleri gösterir. Kopet Dağlarının vadilerinde yabanıl üzüm, badem, incir ve ceviz, nehir kıyılarında ise kavak, söğüt ve kamış yetişir.
Türkmenistan'da çöllük alanlarda tilki, yaban kedisi ve ceylan, dağlık kesimlerde ise keçi, çita, vaşak ve oklukirpi yaşar. Kalabalık sürüler halinde göç eden su kuşları kışın Hazar Denizinin doğu kıyılarında konaklar. Hazar Denizinde başta havyarıyla ünlü mersinbalığı olmak üzere çeşitli balık türleri yaşar.
Ayrıca
| ||||||||||||||