Lübnan coğrafyası

Lübnan coğrafyası
Kıta	Asya
Bölge	Batı Asya
Koordinatlar	33°50′K 35°50′D / 33.833°K 35.833°D
Yüzölçüm	dünyada 123. sırada 10,452 km² Kara : % Su : %
Kıyılar	210 km
Sınırlar	Suriye 375 km, İsrail 79 km Toplam 454[1] km
En yüksek nokta	Kurnatü's Sevda 3.090 m
En alçak nokta	Akdeniz 0 m
En uzun nehir	Litani Nehri (140 km)
En büyük göl

Lübnan, Doğu Akdeniz'de kıyı ülkesi. Kuzeyde ve doğuda Suriye, güneyde İsrail ile çevrilidir. Son derece güzel manzaraların süslediği, 10.230 km²'lik dağlık bir alanı kaplar. Kuzey-güney doğrultusunda yaklaşık 215 km boyunca uzanır; doğudan batıya genişliği 32–88 km arasında değişir.

Yüzey Şekilleri

Lübnan toprakları fiziksel coğrafya bakımından dört bölgeye ayrılır: Akdeniz boyunca uzanan dar ve düz kıyı şeridi, Lübnan Dağları, Bikaa Vadisi, Cebelü'ş-Şarki (Anti-Lübnan Dağları) ve Hermon Dağı (Cebelü'ş-Şeyh) sırtları.

Irmakların taşıdığı alüvyonlar ve deniz çökelleriyle kaplı olan kıyı düzlükleri yer yer kayalık kumsallar ve kumlu koylarla kesintiye uğrar. Kuzeyde genişleyerek Akkar Ovasını oluşturan verimli kıyı şeridinin hemen gerisinde Lübnan Dağları yükselir. Dar ve derin boğazların yardığı kireçtaşı ve kumtaşı oluşumlu bir sıra biçiminde kuzeyden güneye uzanan dağların yüksekliği 2.000-3.000 m arasında değişir. Kuzey kesimdeki Kurnatü's Sevda (3.090 m) aynı zamanda ülkenin en yüksek noktasıdır. Hafif bir eğimle alçalarak Beyrut'un kuzeydoğusundaki Sannin Dağında (2.628 m) yeniden yükselen sıra, daha aşağıda yerini Celile'nin alçak tepelerine bırakır.

Lübnan Dağları ve Cebelü'ş-Şarki arasında uzanan geniş Bikaa Vadisi verimli topraklarla kaplıdır. Güneyde giderek engebeli bir yapı kazanır ve Hermon Dağının etekleriyle birleşerek Yukarı Şeria Vadisini oluşturur. Lübnan Dağlarına koşut olan Cebelü'ş-Şarki'nin ortalama yüksekliği 2.000 m'yi bulur. Güneye doğru alçalan bu sıradan bir sırtla ayrılan Hermon Dağı (2.814 m) bazen sistemin güney ucu olarak kabul edilir.

Lübnan'ın yıl boyunca akan tek ırmağı olan Litani ünlü Baalbek yıkıntılarının yakınlarında doğduktan sonra, Bikaa Vadisi boyunca ilerleyerek tarihsel Sur kentinin biraz yukarısında Akdeniz'e dökülür. Bir bölümü Lübnan toprakları içinde kalan Asi (eskiden Orontes) ve Kebir ırmakları öteki iki önemli akarsuyu oluşturur. Öte yandan kış aylarında Lübnan Dağlarının 1.200-1.500 m arasındaki kesiminden doğan yüksek debili sel akıntıları önemli bir su kaynağı oluşturur. Geniş biçimde sulanan bu yamçlar, komşu Suriye ve İsrail'deki dağlık alanlara göre ekime daha elverişlidir. Bu bölgede sık sık deprem meydana gelir.

İklim

Ülke genelinde sıcak, kuru yazlar ve ılıman, nemli kışlarla belirlenen astropik brir iklimin hüküm sürmesine karşın, değişken yüzey şekilleri ve ana sıradağların batıdan esen rüzgarları kesmesi nedeniyle yerel düzeyde belirli farklılıklar görülür. Temmuz ayı ortalama sıcaklığı kıyı şeridinde 16 °C-32 °C, Bikaa Vadisinde 10 °C-32 °C arasında değişir. Her iki bölgede ocak ayı ortalama sıcaklığı sırasıyla 10 °C ve 2 °C'dir. 1.500 m'den yüksek kesimlerde yazlar daha serin, kışlar daha soğuk geçer. Yağışların büyük bölümü kışın düşer. Kıyı şeridinde 900 mm olan yıllık yağış miktarı bazı yerlerde 1.500 mm'ye kadar çıkar. Daha kurak olan Bikaa Vadisinde bu miktar 380–625 mm arasında değişir. Kış aylarında Lübnan Dağlarına yağan kar yaz başına değin yerde kalır. Karla kaplı doruklar için kullanılan ve "beyaz" anlamına gelen Aramca kökenli laban sözcüğü ülkeye de adını vermiştir.

Bitki Örtüsü ve Hayvan Varlığı

Geçmişte çok geniş bir alana yayılan doğal ormanlar günümüzde ülke topraklarının ancak yüzde 8'ini kaplamaktadır. Dağ yamaçlarındaki sedir örtüsü yüzyıllar boyunca süren kesim sonucunda büyük ölçüde seyrelmiş, geriye kalan küçük korular yasayla koruma altına alınmıştır. Öteki yabani ağaç türleri arasında meşe, çam, servi, göknar, ardıç ve keçiboynuzu sayılabilir. Başlıca memeli hayvanlar geyik, yaban kedisi, kirpi, sincap, sansar, kakırca ve tavşandır. Dağlarda yer yer ayılara rastlanır. Bataklık alanlarda flamingo, kutan, karabatak ve yaban ördeği gibi kuşlar göç sırasında konaklar ya da kışlarken, dağlarda kartal, şahin ve doğan gibi yırtıcı kuşlar yaşar.

Kaynakça

1. "Israel". CIA World Factbook. 20 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160220080522/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/le.html. Erişim tarihi: 8 Nisan 2008.