Bulgaristan coğrafyası

Bulgaristan coğrafyası
Kıta	Avrupa
Bölge	Güneydoğu Avrupa
Koordinatlar	42°45′K 25°30′D / 42.75°K 25.5°D
Yüzölçüm	dünyada 104. sırada 110,879 km² Kara : 97.84 % Su : 2.15 %
Kıyılar	378 km
Sınırlar	Romanya 609 km, Sırbistan 341 km, Makedonya 165 km Yunanistan 493 km, Türkiye 259 km, Toplam 1,867 km
En yüksek nokta	Musala, 2,925 m
En alçak nokta	Karadeniz, 0 m
En uzun nehir	İskar Nehri, 368 km
En büyük göl	Burgaz Gölü

Bulgaristan, Güneydoğu Avrupa'da, Balkan Yarımadası'nın doğu kesiminde yer alır. Kuzeyden Romanya, batıdan Makedonya ve Sırbistan, güneyden Yunanistan, güneydoğudan Türkiye ve doğudan Karadeniz ile çevrilidir.

Yüzey Şekilleri

Bulgaristan yüzey şekilleri bakımından başlıca üç bölgeye ayrılır: En kuzeydeki Tuna Ovası, güneydeki Rila ve Rodop dağlık yöresi ve iki bölge arasında uzanan Balkan Dağları. Ülkenin yaklaşık üçte birini kaplayan Tuna Ovası verimli bir düzlüktür. Bu düzlüğün üçte ikisinin yüksekliği 210 m'nin altındadır ve ovanın hiçbir yerinde yükseklik 600 m'yi aşmaz.

Tuna Ovasının güneyinde yer alan Balkan Dağlarının ortalama yüksekliği 720 m'dir; dağların en yüksek noktası Botev Doruğudur (2.376 m). Sredna, Vitoşa ve Lisa dağları ile Yukarı Trakya ve Tunca düzlükleri bu bölgededir.

Ülkenin en yüksek dorukları güneydeki dağlık bölgede bulunur. Rodop Dağlarının en yüksek noktası Golyam Perelik'tir (2.191 m). Rila Dağları üzerindeki Musala (2.925 m) ise hem Bulgaristan'ın, hem de bütün Balkan Yarımadası'nın en yüksek noktasıdır. Vihren Doruğunda 2.914 m'ye ulaşan Pirin Dağları ile Belaritsalar olarak bilinen sıradağlar da bu bölgededir.

Bulgaristan'daki en önemli akarsu ülkenin kuzey sınırının büyük bölümünü çizen Tuna Nehridir. Öteki akarsular oldukça küçüktür. Bunlar arasında Rila ve Rodop dağlarının kuzeyindeki ovaları sulayan Meriç Nehri, Sofya Havzasının sularını toplayan İskır (Iskor) Nehri, Bulgaristan'ın batı sınırına koşut bir vadiden güneye Ege Denizine doğru akan Struma Nehri, Orta Rodop'taki Arda Nehri, Balkan Dağlarının güney yamacı boyunca doğuya akan Tunca Nehri ve kuzeye doğru Tuna'ya akan Yantra Nehri sayılabilir. Bu ırmaklardan kuzeydekiler ilkbaharda, güneydekilerse kışın maksimum debiye ulaşırlar. Bulgaristan'da çok sayıda göl vardır. Beş yüz dolayındaki yeraltı su kaynağının yarısı ılık ya da sıcaktır; Sapareva Banya'dakinde su sıcaklığı 101 °C'ye ulaşır.

Pirin Dağları

İklim

Bulgaristan'ın büyük bölümünde karasal iklim görülür; Ege Denizinin etkisi altındaki güney bölgelerinde daha yumuşak bir iklim hüküm sürer. Yıllık sıcaklık ortalaması 10,5 °C'dir, ama sıcaklık -38 °C'ye kadar düşebildiği gibi 45 °C'ye kadar da çıkabilmektedir. Kuzeydoğu bölgelerinde 450 mm, yüksek dağlarda ise 1.200 mm olan yıllık ortalama yağış miktarı ülkenin öteki yörelerinde 520–680 mm arasında değişir.

Bulgaristan kabaca beş iklim bölgesine ayrılabilir: Ülkenin kuzey ve kuzeybatısında ılıman bir kara iklimi görülür. Bu bölgede, Avrupa'nın içlerinden ve kuzeydoğusundan gelen soğuk kış rüzgarları Tuna Ovasını etkisi altına alır. Batı, güneybatı ve orta bölgelerde iklim daha yumuşaktır. Karadeniz kıyısında 40 km genişliğinde bir kuşakta kışlar ılık, yazlar da serin geçer. Mesta ile Struma vadilerinde ve güneydoğu bölgesinde yazlar sık sık kurak geçer. 900 m'nin üzerindeki bölgelerde ise sert dağ iklimi görülür.

Bitki Örtüsü ve Hayvan Varlığı

Bulgaristan'da çok sayıda bitki ve hayvan türü görülür. Bunun nedeni ülkenin, Avrasya'nın büyük biyolojik ve coğrafi bölgelerinden birkaçının birleştiği bir yerde bulunmasıdır. Ayrıca bölgedeki hayvan varlığı Buzul Çağı sırasında kuzeyden göç eden hayvan türleriyle zenginleşmiştir. Bulgaristan'ın bitki örtüsü ve hayvan varlığının büyük bölümü, Kuzey Kutup Bölgesi etkileriyle Alp etkilerini birleştiren bir tiple karışmış Orta Avrupa özelliklerini taşır. Bozkır türlerine daha çok kuzeydoğu ve güneydoğu bölgelerinde rastlanır. Güneyde ise Ege yöresine özgü türler görülür. Bulgaristan'ın doğusunda, Karadeniz kıyı şeridindeki hayvanlar bozkır özellikleri sergiler. Karadeniz sularında da, Hazar Denizine özgü örneklerle karışmış Ege deniz hayvanları görülür.

Kaynaklar

• Bu maddenin yazılmasında Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition'ndaki Bulgaristan maddesinden yararlanılmıştır.